آخوند خراسانی فقیهی کم‌نظیر در تاریخ تشیع
به گزارش خبرنگار خبرگزاری رسا، ملا محمدکاظم خراسانی مشهور به آخوند خراسانی یکی از فقها و مراجع تقلید بزرگ عصر خود و در کنار شیخ عبدالله لاهیجی و میرزا حسین نجل و میرزا خلیل رازی تهرانی مشهور به میرزا حسین خلیلی تهرانی از رهبران مشروطیت بود.
وی درسال ۱۲۵۵ در مشهد متولد شد و پدرش ملا حسین هروی بود. در مشهد علوم مقدماتی و سطوح را فرا گرفت. سپس به سال ۱۲۷۷ قمری در سبزوار از حاج ملاهادی سبزواری فلسفه آموخت. پس از آن در سن بیست و دو سالگی، در سال ۱۲۷۷ قمری به تهران رفت و نزد ملا حسین خویی و میرزا ابوالحسن جلوه به تحصیلات تکمیلی‌اش در حکمت و فلسفه پرداخت.
پس از آن عازم نجف شد و نزد شیخ انصاری و حاج سیدعلی شوشتری و میرزای شیرازی و شیخ راضی نجفی و میرزا مهدی قزوینی مشغول تحصیل شد.
ملا محمد کاظم خراسانی پس از فراگیری علوم دینی در نجف و سامرا به تدریس مشغول شد و حدود نیم قرن به تدریس علوم معقول و منقول پرداخت. ایشان را در شیوه تدریس و حوزه بزرگ درسی در تاریخ شیعه و بلکه تاریخ اسلام بسیار کم‌نظیر می‌دانند.
آخوند خراسانی با آغاز جنبش مشروطیت ایران به صف مشروطه خواهان پیوست. در جریان مشروطیت تلگراف‌ها و پیام‌هایی از نجف به ایران می‌فرستاد و در آن‌ها مردم را به مبارزه ترغیب می‌کرد. سرانجام در حالی که برای جهاد بر ضد روس‌ها قصد هجرت به ایران را داشت در سحرگاه سه شنبه ۲۰ ذی‌الحجه ۱۳۲۹ قمری به طور مشکوکی رحلت کرد . مقبره ایشان در حرم حضرت علی قرار دارد.
محمدحسین نائینی، محمدرضا تنکابنی، محمدحسین کاشف الغطاء، سیدابوالحسن اصفهانی، سیدحسن مدرس و سید ابوالقاسم کاشانی آیت‌الله حکیم ، مرحوم خالصی، علامه امین عاملی، علامه شرف الدین عاملی، علامه آغا بزرگ طهرانی، آیت‌الله بروجردی،آیت‌الله آقانورالدین عراقی و صدها تن از بزرگان شیعه از شاگردان او بودند.
وی تالیفات بسیاری داشت که می‌توان به حاشیه‌ای بسیار عالمانه بر مکاسب استادش شیخ انصاری،شرح و تعلیقه‌ای بر منظومه دیگر استادش ملاهادی سبزواری، حاشیه بر اسفار صدرالمتالهین شیرازی که می‌گویند نسخه‌اش در آستان قدس رضوی وجود دارد، رساله زیبا و سنگین دماء ثلاثه، چندین رساله فقهی و اخلاقی و عقیدتی، اشاره کرد.
البته مهمترین تالیفات ایشان، کفایة الاصول است که اکنون در دوره‌های عالی حوزه تدریس می‌شود و از موجزترین، منقح‌ترین و مرتب‌ترین رسائل و کتب اصولی مسلمانان است.صدها نفر از شاگردان آخوند، تقریرات فقه و اصول ایشان را نوشته‌اند که بسیاری از انها هنوز موجود می‌باشد و شایسته است لااقل یک دوره کامل از فقه ایشان چاپ شود.
یکی از مهمترین آثار بجا مانده از آخوند خراسانی که منعکس کننده نظرات سیاسی اوست گفت‌وگوی آخوند با میرزای نائینی پیرامون حکومت دینی می‌باشد. /920/پ202/ع