مؤلفه‌ها و کارکردهای خانواده در اسلام از منظر جامعه‌شناختی بررسی شد
به گزارش خبرنگار خبرگزاری رسا، نشست علمی بررسی جامعه‌شناختی مؤلفه‌ها و کارکردهای خانواده در اسلام، پیش از ظهر امروز از سوی مرکز همکاری‌های علمی پژوهشی پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی و با حضور محققان و پژوهشگران حوزوی در سالن اجتماعات این پژوهشگاه برگزار شد.
حجت‌الاسلام حسین بستان، عضو هیأت علمی پژوهشگاه حوزه و دانشگاه و مولف کتاب «تفاوت‌های جنسیتی»،خانم علاسوند، عضو هیأت علمی دفتر تحقیقات و مطالعات زنان و ابراهیم فیاض استاد دانشگاه تهران از مدعوین این نشست بودند که در سخنانی به بررسی جامعه‌شناختی مؤلفه‌ها و کارکردهای خانواده در اسلام پرداختند.
در ابتدای این مراسم حجت‌الاسلام سجادی، دبیر علمی نشست بررسی جامعه‌شناختی مؤلفه‌ها و کارکردهای خانواده در اسلام با بیان این‌که زمان تغییر و گذار از جامعه سنتی به مدرن برخی کارکردهای خانواده را دچار تغییر و تحول کرده و نقش خانواده در جامعه فعلی کمرنگ شده است، پرسش‌هایی را در این زمینه مطرح کرد.
وی با طرح این سؤال که موضع اندیشمندان در برابر تغییر کارکردها چه باید باشد، مقاومت یا انعطاف، و آیا می‌توان کارکردهای خانواده را به کارکردهای الزامی و اصلی تقسیم و مشخص کرد که کدام یک از کارکردها فرعی است که اگر جایگزینی برای آن پیدا شود، از این کارکرد دست برداشت، خواستار پاسخ‌گویی به این سؤالات شد.
دبیر علمی نشست بررسی جامعه‌شناختی مؤلفه‌ها و کارکردهای خانواده در اسلام با بیان این‌که اگر بپذیریم که می‌توان از این کارکردها صرف‌نظر کرد، باید روشن شود که آیا می‌توان این کارکردها را مستقیما تغییر داد یا به مرور زمان برخی کارکردها تغییر می‌یابد و باید پذیرفته هم شوند، از کارشناسان مدعو دعوت به ادامه بحث کرد.
خانم علاسوند، عضو هیأت علمی دفتر تحقیقات و مطالعات زنان و استاد حوزه و دانشگاه در سخنانی با بیان این‌که وضعیت خانواده در شرایط گذار و ارزش‌های آن و مسیری که می‌توان در رابطه با اعضای خود و در جامعه داشته باشد موضوع سخنان وی نیست، خواستار تحلیل بهتر این امر شد.
وی اظهار داشت: وقتی با نگاهی جامعه‌شناختی به کارکردهای خانواده می‌نگریم در تلاش هستیم تا در یک نگاه کلان کارکردهای خانواده را تحلیل کنیم؛ اینجا باید اندازه تأثیراتی که برای یک خانواده در نظر گرفته می‌شود و به طور طبیعی خانواده دارای آن است و باید در توسعه کارکردها تلاش کند، در حوزه اجتماعی مشخص شود.
این استاد حوزه و دانشگاه با بیان این‌که از میان تمام کارکردهایی که برای یک خانواده وجود دارد، کارکرد اجتماعی شدن بیشتر از سایر کارکردها خود را در بحث جامعه‌شناختی نشان می‌دهد، افزود: بحث اجتماعی کردن کودکان در روند اجتماعی شدن اعضای خانواده بحثی بسیار مهم و دارای رابطه مستقیم با حوزه اجتماعی است.
در ادامه این مراسم ابراهیم فیاض، استاد دانشگاه تهران با تأکید بر نظام‌سازی فرهنگ به عنوان ریشه و پایه اظهار داشت: رهبر معظم انقلاب در بین حوزویان با اشاره به بحث نظام‌سازی از بحث نرم‌افزاری گذشتند و فرمودند کارکرد نرم‌افزاری باید در خدمت نظام‌سازی فکر باشد و باید به این بیشتر توجه کرد.
وی به حوادث پیش آمده در منطقه خاورمیانه اشاره کرد و با بیان این‌که امروز با این شرایط به وجود آمده در لبه تیغ حرکت می‌کنیم و اگر نتوانیم نظام‌های تعریفی خود را تغییر دهیم، آمریکایی‌ها و صهیونیست‌ها نظام‌های خود را برای این جوامع تعریف خواهند کرد، تبدیل نهضت‌های مردمی را به یک نظام معرفتی و ساختاری ضروری دانست.
استاد دانشگاه تهران خاطرنشان کرد: اگر این نهضت‌ها به یک نظام معرفتی و ساختاری تبدیل نشود، اوضاع از دوران مبارک بسیار بدتر خواهد شد و ارجاع این موضوع به حوزه به عنوان مرکز معرفتی انقلاب اسلامی به شدت دیده می‌شود که اگر تعریف درستی از این نظام‌ها صورت نگیرد، در درون نیز دچار مشکل خواهیم شد.
وی در بخش دیگری از سخنان خود با بیان این‌که آنچه می‌تواند مبنای هر نظام‌سازی شود بحث فطرت است و فطرت، خلقت هدایت یافته است، گفت: مهم‌ترین و عمیق‌ترین عنصر اسلام فطرت است و با ساختار فطرت می‌توان به اعتدالی در غرایز رسید؛ اعتدال در غرایض با محوریت فطری، انسان را به کمال می‌رساند.
حجت‌الاسلام حسین بستان، عضو هیأت علمی پژوهشگاه حوزه و دانشگاه نیز به عنوان سخنران پایانی این نشست با اشاره به کارکردهای مثبت و منفی خانواده نسبت به بخشی از سخنان دکتر فیاض انتقاد کرد و گفت: نکاتی در سخنان این پژوهشگر ارجمند بیان شد که برای جلوگیری از هر سوء تفاهمی نیاز به توضیح بیشتر داشت، اما تنها به کلیات اکتفا شد.
وی با بیان این‌که غریزه‌گرایی در مقابل فرهنگ‌گرایی باید جداگانه بررسی شود، افزود: این استاد دانشگاه در سخنانی اشاره کردند که اصالت فرهنگ را در مقابل اصالت فرد و جامعه قبول داریم و این به معنای آن است که فرهنگ اصل است، اما ابتدای سخنان خود تقابلی بین غریزه‌گرایی و فرهنگ‌گرایی قایل شدند و گفتند که فرهنگ‌گرا نیستیم و غریزه‌گرا هستیم و این تناقض است.
عضو هیأت علمی پژوهشگاه حوزه و دانشگاه با اشاره به این‌که فرهنگ دارای مبنای گسترده است و محورهای مختلفی نیز برای آن ذکر می‌شود، ابراز داشت: باید اذعان داشت که منظور بخشی از فرهنگ است که به آن اصالت نمی‌دهیم و به غریضه اصالت می‌دهیم؛ آن‌جا که پای تقابل بین غریضه و بخشی از فرهنگ اصول اعتقادی و اخلاقی پیش آید، نباید غریضه را اصل قرار داد.
گفتنی است، نشست علمی بررسی جامعه‌شناختی مؤلفه‌ها و کارکردهای خانواده در اسلام، امروز 7 مهرماه به همت معاونت پژوهش مرکز مدیریت حوزه‌های علمیه خواهران و مرکز همکاری‌های علمی پژوهشی پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی در سالن اجتماعات این پژوهشگاه برگزار شد. /920/پ201/ع