شیخ مفید از مؤسسان مراحل تکامل فقه و اجتهاد است

حجت الاسلام سیفعلی محمدزاده، امام جمعه شبستر، در گفت‌و‌گو با خبرنگار خبرگزاری رسا در تبریز که به مناسبت بزرگداشت شیخ مفید صورت گرفت، اظهار داشت: بر خلاف تصور عده ای که خیال می کنند، شیخ بهائی یک روحانی درباری در عصر صفویه بود، باید گفت که شیخ بهایی افزون بر این‌که در زمینه علمی و فقهی از علمای برجسته تاریخ شیعه بود، در زمینه عرفان نیز صاحب مقامات بلند بود از جمله اینکه وی از زمان مرگ خود با خبر بوده و برای آن تدارک خاص دیده بود.

وی به تشریح مقام علمی شیخ بهایی خاطر نشان کرد: آن بزرگوار علاوه بر تالیف ده ها کتب علمی، فقهی و معرفتی در طراحی و ساخت بارگاه ثامن الحجج امام رضا(ع) مسجد شاه در اصفهان و منار جنبان و حمام معروف در کاشان نیز یک متخصص تمام عیار محسوب می شود.

حجت الاسلام محمدزاده با بیان اینکه افکار و آثار شیخ بهایی دارای مطالب علمی مفید برای طلاب علوم اسلامی است، گفت: شیوه اجتهاد شیخ مفید، استنباط مسائل فقهی و همچنین پاسخگویی به شبهات وارده بر عقاید شیعی، می تواند الگویی برای طلاب جویای مبانی دینی باشد.

وی با بیان اینکه این عالم برجسته جهان تشیع ار رجال فقه، حدیث و علم کلام است و در توجه به علم کلام و مناظره و مباحثه کمتر کسی به پای او می‌رسد، افزود: شیخ مفید بیش از دویست اثر دارد، که نشان از اوج بینش آن عالم به منطق، فلسفه و کلام بوده است.

امام جمعه شبستر با در بخش دیگری از سخنان خود با اشاره به وجه تمایز خدمات شیخ مفید به مذهب تشیع با دیگر علما اظهار داشت: پس از غیبت کبری دو دسته اشاعره و معتزله پدید آمدند، اشاعره معتقد بودند؛ عقل در هیچ امری قوه‌ تشخیص ندارد و معتزله در نقطه‌ مقابل آنها قرار گرفتند؛ اما عقاید شیخ مفید به معتزله نزدیک‌تر بود، زیرا از نظر وی عقل راهگشای زندگی انسان نیست، بلکه عقل ابزاری است که باید در دین از آن استفاده شود.

حجت الاسلام محمدزاده تصریح کرد: شیخ مفید توجه به عقل و عقلانی کردن مذهب شیعه اثنی‌عشری را مسأله‌ای ضروری و عقل را بستر فهم داده‌ها می‌دانست، البته نباید از نقش شیخ مفید در اعتلای اجتهاد شیعه چشم‌پوشی کرد، از این رو به حق می‌توان این عالم بزرگ را یکی از مؤسسان مراحل تکامل فقه و اجتهاد بعد از عصر تبیین و عصر محدثان دانست.

امام جمعه شبستر ادامه داد: از آن‌جا که در دوران حیات شیخ مفید اخباری‌گری در شیعه به موازات قشرگرایی اهل حدیث و حنابله در بین اهل سنت رونق فراوان داشت، آن عالم آگاه به زمان با تفکرات باطل مبارزه کرد و با تألیف کتبی ارزشمند توانست تا حد زیادی راه تکمیل اجتهاد را برای شاگردش شیخ الطائفه محمدبن الحسن الطوسی‌(ره) هموار کند.

وی با بیان اینکه شیخ مفید را می‌توان مؤسّس فقه مقارن دانست، گفت: شیخ بهائی از جمله معدود علمای غیر ایرانی بود که در دوران پادشاهان شیعه ایران خدمت فراوانی به شیعه و ایران کرد./935/ت302/س