حجت الاسلام موسویان مطرح کرد؛
ضرورت طراحی الگوی اقتصاد مقاومتی در بازار سرمایه
خبرگزاری رسا ـــ به کارگیری الگوی اقتصاد مقاومتی که در شرایط اخیر اقتصادی کشورمان توسط مقام معظم رهبری مطرح شده است یکی از ضروریات نظام اقتصادی ایران محسوب می‌شود.
به گزارش سرویس پیشخوان خبرگزاری رسا به نقل از 9دی، منحصر به فرد بودن و تمایز نظام سیاسی کشورمان از الگوی حاکم بر کشورهای غربی و شرقی و هدف‌گذاری حمایت از مظلوم و مقابله با ظلم و ستم در روابط بین‌المللی، ضرورت تدوین الگوی اقتصادی متناسب با این نظام سیاسی را گوشزد می‌کند چرا که نظام‌های اقتصادی مرسوم در بلوک شرق و غرب نه تنها پاسخگوی نیاز این جوامع نبوده بلکه فاقد الزامات و ابزارهای مناسب برای استفاده از آن به عنوان الگوی اقتصادی کشورمان است. بر این اساس به نظر می‌رسد مطرح شدن الگوی اقتصاد مقاومتی گرچه با تشدید تحریم‌ها بیشتر مورد تاکید قرار گرفته اما به کارگیری این الگوی اقتصادی متناسب با نظام سیاسی کشورمان بوده و از نخستین روزهای پیروزی انقلاب اسلامی به اشکال مختلف مطرح بوده است. در ادامه دیدگاه حجت‌الاسلام سیدعباس موسویان، عضو کمیته فقهی سازمان بورس در زمینه به کارگیری الگوی اقتصاد مقاومتی در اقتصاد کشور به‌ویژه بازار بورس را می‌خوانید.
با توجه به تاکیدات مقام معظم رهبری بر استفاده از نظام اقتصاد مقاومتی به عنوان الگوی اقتصادی کشورمان، این سوال پیش می‌آید که آیا اقتصاد مقاومتی یک امر اجباری و تدافعی در شرایط کنونی کشور است یا این که اهداف کلان‌تری در این باره وجود دارد؟
به کارگیری الگوی اقتصاد مقاومتی که در شرایط اخیر اقتصادی کشورمان توسط مقام معظم رهبری مطرح شده است یکی از ضروریات نظام اقتصادی ایران محسوب می‌شود. گرچه موقعیت خاص امروز جامعه ما به دلیل شرایط ناشی از تحریم‌های اقتصادی، بهکارگیری این الگوی اقتصادی را اجتناب‌ناپذیر ساخته اما از سوی دیگر رویکرد اقتصاد مقاومتی نقطه جهشی برای اقتصاد ما محسوب می‌شود که می‌توانیم با بهکارگیری آن شکل‌گیری جهش اقتصادی را پایه‌گذاری کنیم.
منظورتان از جهش اقتصادی چیست؟
به این معنا که اکنون ایران از نظر زیر‌‌ساخت‌های اقتصادی، دانش و فناوری و شناخت بازارهای مختلف در وضعیت خوب و ایده‌آلی به سر می‌برد و تنها نیازمند سکوی پرشی هستیم تا با اتکاء به توانمندی‌های داخلی و ظرفیت‌های ایجاد شده در کشور اولویت‌ها را تعیین کنیم تا بر اساس این اولویت‌ها جهش اقتصادی شکل گیرد. بنابراین رویکرد اقتصاد مقاومتی، یک رویکرد صرفاً منفعلانه یا تدافعی نیست. اگر تحریم‌های اخیر هم نبود، باید به این سمت حرکت می‌کردیم.
با توجه به حوزه تخصص شما در بورس و بانکداری اسلامی، آیا رویکرد اقتصاد مقاومتی، حوزه بازار سرمایه را نیز در بر می‌گیرد یا این که این الگو صرفاً مربوط به بخش واقعی اقتصاد کشور یعنی تولید است؟
اتفاقاً یکی از زیربخش‌هایی که می‌تواند در اجرای الگوی اقتصاد مقاومتی بسیار موثر بوده و این هدف و آموزه متعالی را بر آورده سازد، هماهنگی بازار سرمایه (بورس) با رویکرد اقتصاد مقاومتی است.
به طور ساده، بازار سرمایه در مسیر اقتصاد مقاومتی چه نقشی دارد یا این که چه نقش‌هایی باید برای آن در نظر گرفت؟
در شرایط کنونی اقتصاد کشور، بانک مرکزی و سازمان بورس اوراق بهادار باید با سعه صدر و انعطاف‌پذیری بیشتر فضا را برای گسترش بازارهای مالی و ورود انواع ابزارهایی که بتوانند پل ارتباطی بین بخش‌های غیرفعال و فعال اقتصاد باشند، فراهم سازند تا یکی از ارکان اقتصاد مقاومتی شکل گرفته و نقدینگی غیرمولد به جای به کار گرفته شدن در سرمایهگذاریهای کنزی و احتکاری، روانه بخش فعال اقتصاد شده و زمینه رونق تولید و تخصیص بهینه منابع در بخش فعال اقتصادی را فراهم خواهد کرد.
به نظر می‌رسد عدم آشنایی مردم و صاحبان سرمایه‌های خرد با نحوه ورود و استفاده از ابزارهای بازار سرمایه از جمله نگرانی‌های موجود است، سازمان بورس باید چه اقدامی در این زمینه انجام دهد؟
در این زمینه با شما هم عقیده هستم چرا که اکنون متاسفانه مردم کشورمان هیچ شناخت درستی از بازار سرمایه و ظرفیت‌های موجود در این بازار ندارند اما به نظر می‌رسد بار اصلی رفع این چالش بر روی دوش رسانه‌های جمعی نوشتاری، دیداری و شنیداری است. البته بانک مرکزی و سازمان بورس اوراق بهادار هم باید دست به کار شده و با ایجاد ایده‌های مناسب، این مفاهیم را به رسانه‌های جمعی منتقل کرده و اربابان جراید نیز مسئولیت دارند تا با بیانی شیوا ایده‌ها و مفاهیم کلیدی حضور در بازار سرمایه را به خانوارها منتقل کنند.
آیا می‌توان اقبال برخی از صاحبان سرمایه‌های خرد طی سال‌های گذشته به سرمایه‌گذاری در شرکت‌های هرمی علی‌رغم اشکالات شرعی و قانونی این شیوه فعالیت را نمونه بارزی از عدم توفیق بازار بورس در جذب سرمایه‌های مردم دانست؟
بله این ضعف وجود دارد و رشد قارچ‌گونه شرکت‌های هرمی در اقتصاد کشور نمودی از عدم توفیق دستگاه‌های اجرایی ذی‌ربط در جذب نقدینگی سرگردان در بخش غیرفعال اقتصادی کشور بوده و اخیرا نیز این رویکرد را در بازارهای کاذب سکه و ارز و مسکن شاهد بوده‌ایم. اما به نظر می‌رسد به کارگیری نقدینگی غیرفعال در بازار سرمایه و سوق دادن این سرمایه‌ها در چارچوب الگوی اقتصاد مقاومتی نیازمند عزم همگانی است. باید سازمان بورس اوراق بهادار به عنوان نهاد رسمی بازار سرمایه فعال شده، از تولید محصولات فرهنگی در این زمینه حمایت کرده و انگیزه لازم برای گرایش نقدینگی غیرفعال به بازار سرمایه را فراهم سازد و هم این که رسانه‌های جمعی باید دست به کار شده و با معرفی سرمایهگذاریهای سالم اقتصادی به مردم و نشان دادن توانمندی‌های بازار سرمایه این نقدینگی را در جهت پیشبرد اهداف اقتصاد مقاومتی به کار گیرند.
بازار بورس اوراق بهادار دارای چه ویژگی و توانمندی خاصی برای حرکت در چارچوب الگوی اقتصاد مقاومتی است؟
یکی از ویژ‌گی‌های بازار بورس اوراق بهادار که می‌توان آن را در جهت پیشبرد اهداف اقتصاد مقاومتی به کار گرفت آن است که بازار سرمایه ابزارهای مناسب برای طیف‌های مختلف سرمایه‌گذاران و جذب نقدینگی در اختیار مردم را دارد مثلا کسانی که به دنبال بازدهی بالا با ریسک‌پذیری هستند بازار سرمایه نوعی ابزار را معرفی می‌کند و برای افرادی نیز که خواستار بازدهی کمتر بدون ریسک‌پذیری هستند نیز ابزارهای خاصی دارد. همچنین در این بازار ابزارهای مناسب برای افرادی که خواستار سرمایه‌گذاری کوتاه، میان یا بلند مدت هستند، وجود دارد. در واقع تنوع ابزاری در بازار سرمایه می‌تواند به تنوع زمینه‌های جذب نقدینگی موجود در بخش غیرفعال جامعه کمک کرده و سلیقه‌های مختلف را پوشش دهد. به نظر می‌رسد اجرای موفق الگوی اقتصاد مقاومتی در بازار سرمایه بیش از هر چیز نیازمند همدلی و همکاری همه بخش‌های کشور است تا این مفاهیم به درستی به اقشار مختلف مردم منتقل شود.
برخی بر ابعاد منفی بورس‌بازی تاکید دارند،آیا می‌توان فعالیت بورس بازان را مغایر با اهداف اقتصاد مقاومتی قلمداد کرد؟
از منظر اقتصادی گرچه معاملات بورسبازها به قصد سرمایه‌گذاری واقعی نبوده و هدف آنها سود بردن از تغییرات قیمت‌های بازار است اما به طور ناخواسته فعالیت این افراد به اقتصاد واقعی کمک می‌کند یعنی ابزاری هستند برای اقتصاد واقعی چرا که باعث می‌شوند تا همیشه بازار سهام بازار پررونقی باشد و خریداران سهام با اطمینان بیشتری به بازار وارد شوند چرا که می‌دانند هر گاه برای فروش تصمیم بگیرند عده‌ای هستند تا سهام آنها را خریداری کنند و این امر باعث افزایش نقدشوندگی سهام می‌شود. اما در نقطه مقابل از آنجا که سرمایه‌گذاری از ثباتی که باید داشته باشد به دلیل جابجایی مالکیت‌ها برخوردار نمی‌شود ممکن است فعالیت این افراد هزینه‌هایی را برای اقتصاد کشور به دنبال داشته باشد. با این وجود در مجموع دیدگاه اقتصاد‌دان‌ها مبنی بر آن است که وجود گروه بورسبازها می‌تواند برای اقتصاد مفید باشد.
همچنین از جنبه شرعی نیز با توجه به این که اوراق بهاداری که در بازار سرمایه اسلامی خرید و فروش می‌شود اوراق بهادار واقعی است، خرید و فروش این اوراق چه توسط سرمایه‌گذاران واقعی یا بورسبازها اشکالی نخواهد داشت. با این وجود اسلام یک قید دیگری را در نظر گرفته که نباید بورس‌بازی بر اساس تبانی، انحصار، تاثیرگذاری و دست‌کاری قیمت‌ها باشد. در اینجا سازمان بورس مسئولیت دارد تا مواظب بازار باشد تا بورسبازها اقدام به تبانی و انحصار نکنند./971/پ202/ج
با توجه به تاکیدات مقام معظم رهبری بر استفاده از نظام اقتصاد مقاومتی به عنوان الگوی اقتصادی کشورمان، این سوال پیش می‌آید که آیا اقتصاد مقاومتی یک امر اجباری و تدافعی در شرایط کنونی کشور است یا این که اهداف کلان‌تری در این باره وجود دارد؟
به کارگیری الگوی اقتصاد مقاومتی که در شرایط اخیر اقتصادی کشورمان توسط مقام معظم رهبری مطرح شده است یکی از ضروریات نظام اقتصادی ایران محسوب می‌شود. گرچه موقعیت خاص امروز جامعه ما به دلیل شرایط ناشی از تحریم‌های اقتصادی، بهکارگیری این الگوی اقتصادی را اجتناب‌ناپذیر ساخته اما از سوی دیگر رویکرد اقتصاد مقاومتی نقطه جهشی برای اقتصاد ما محسوب می‌شود که می‌توانیم با بهکارگیری آن شکل‌گیری جهش اقتصادی را پایه‌گذاری کنیم.
منظورتان از جهش اقتصادی چیست؟
به این معنا که اکنون ایران از نظر زیر‌‌ساخت‌های اقتصادی، دانش و فناوری و شناخت بازارهای مختلف در وضعیت خوب و ایده‌آلی به سر می‌برد و تنها نیازمند سکوی پرشی هستیم تا با اتکاء به توانمندی‌های داخلی و ظرفیت‌های ایجاد شده در کشور اولویت‌ها را تعیین کنیم تا بر اساس این اولویت‌ها جهش اقتصادی شکل گیرد. بنابراین رویکرد اقتصاد مقاومتی، یک رویکرد صرفاً منفعلانه یا تدافعی نیست. اگر تحریم‌های اخیر هم نبود، باید به این سمت حرکت می‌کردیم.
با توجه به حوزه تخصص شما در بورس و بانکداری اسلامی، آیا رویکرد اقتصاد مقاومتی، حوزه بازار سرمایه را نیز در بر می‌گیرد یا این که این الگو صرفاً مربوط به بخش واقعی اقتصاد کشور یعنی تولید است؟
اتفاقاً یکی از زیربخش‌هایی که می‌تواند در اجرای الگوی اقتصاد مقاومتی بسیار موثر بوده و این هدف و آموزه متعالی را بر آورده سازد، هماهنگی بازار سرمایه (بورس) با رویکرد اقتصاد مقاومتی است.
به طور ساده، بازار سرمایه در مسیر اقتصاد مقاومتی چه نقشی دارد یا این که چه نقش‌هایی باید برای آن در نظر گرفت؟
در شرایط کنونی اقتصاد کشور، بانک مرکزی و سازمان بورس اوراق بهادار باید با سعه صدر و انعطاف‌پذیری بیشتر فضا را برای گسترش بازارهای مالی و ورود انواع ابزارهایی که بتوانند پل ارتباطی بین بخش‌های غیرفعال و فعال اقتصاد باشند، فراهم سازند تا یکی از ارکان اقتصاد مقاومتی شکل گرفته و نقدینگی غیرمولد به جای به کار گرفته شدن در سرمایهگذاریهای کنزی و احتکاری، روانه بخش فعال اقتصاد شده و زمینه رونق تولید و تخصیص بهینه منابع در بخش فعال اقتصادی را فراهم خواهد کرد.
به نظر می‌رسد عدم آشنایی مردم و صاحبان سرمایه‌های خرد با نحوه ورود و استفاده از ابزارهای بازار سرمایه از جمله نگرانی‌های موجود است، سازمان بورس باید چه اقدامی در این زمینه انجام دهد؟
در این زمینه با شما هم عقیده هستم چرا که اکنون متاسفانه مردم کشورمان هیچ شناخت درستی از بازار سرمایه و ظرفیت‌های موجود در این بازار ندارند اما به نظر می‌رسد بار اصلی رفع این چالش بر روی دوش رسانه‌های جمعی نوشتاری، دیداری و شنیداری است. البته بانک مرکزی و سازمان بورس اوراق بهادار هم باید دست به کار شده و با ایجاد ایده‌های مناسب، این مفاهیم را به رسانه‌های جمعی منتقل کرده و اربابان جراید نیز مسئولیت دارند تا با بیانی شیوا ایده‌ها و مفاهیم کلیدی حضور در بازار سرمایه را به خانوارها منتقل کنند.
آیا می‌توان اقبال برخی از صاحبان سرمایه‌های خرد طی سال‌های گذشته به سرمایه‌گذاری در شرکت‌های هرمی علی‌رغم اشکالات شرعی و قانونی این شیوه فعالیت را نمونه بارزی از عدم توفیق بازار بورس در جذب سرمایه‌های مردم دانست؟
بله این ضعف وجود دارد و رشد قارچ‌گونه شرکت‌های هرمی در اقتصاد کشور نمودی از عدم توفیق دستگاه‌های اجرایی ذی‌ربط در جذب نقدینگی سرگردان در بخش غیرفعال اقتصادی کشور بوده و اخیرا نیز این رویکرد را در بازارهای کاذب سکه و ارز و مسکن شاهد بوده‌ایم. اما به نظر می‌رسد به کارگیری نقدینگی غیرفعال در بازار سرمایه و سوق دادن این سرمایه‌ها در چارچوب الگوی اقتصاد مقاومتی نیازمند عزم همگانی است. باید سازمان بورس اوراق بهادار به عنوان نهاد رسمی بازار سرمایه فعال شده، از تولید محصولات فرهنگی در این زمینه حمایت کرده و انگیزه لازم برای گرایش نقدینگی غیرفعال به بازار سرمایه را فراهم سازد و هم این که رسانه‌های جمعی باید دست به کار شده و با معرفی سرمایهگذاریهای سالم اقتصادی به مردم و نشان دادن توانمندی‌های بازار سرمایه این نقدینگی را در جهت پیشبرد اهداف اقتصاد مقاومتی به کار گیرند.
بازار بورس اوراق بهادار دارای چه ویژگی و توانمندی خاصی برای حرکت در چارچوب الگوی اقتصاد مقاومتی است؟
یکی از ویژ‌گی‌های بازار بورس اوراق بهادار که می‌توان آن را در جهت پیشبرد اهداف اقتصاد مقاومتی به کار گرفت آن است که بازار سرمایه ابزارهای مناسب برای طیف‌های مختلف سرمایه‌گذاران و جذب نقدینگی در اختیار مردم را دارد مثلا کسانی که به دنبال بازدهی بالا با ریسک‌پذیری هستند بازار سرمایه نوعی ابزار را معرفی می‌کند و برای افرادی نیز که خواستار بازدهی کمتر بدون ریسک‌پذیری هستند نیز ابزارهای خاصی دارد. همچنین در این بازار ابزارهای مناسب برای افرادی که خواستار سرمایه‌گذاری کوتاه، میان یا بلند مدت هستند، وجود دارد. در واقع تنوع ابزاری در بازار سرمایه می‌تواند به تنوع زمینه‌های جذب نقدینگی موجود در بخش غیرفعال جامعه کمک کرده و سلیقه‌های مختلف را پوشش دهد. به نظر می‌رسد اجرای موفق الگوی اقتصاد مقاومتی در بازار سرمایه بیش از هر چیز نیازمند همدلی و همکاری همه بخش‌های کشور است تا این مفاهیم به درستی به اقشار مختلف مردم منتقل شود.
برخی بر ابعاد منفی بورس‌بازی تاکید دارند،آیا می‌توان فعالیت بورس بازان را مغایر با اهداف اقتصاد مقاومتی قلمداد کرد؟
از منظر اقتصادی گرچه معاملات بورسبازها به قصد سرمایه‌گذاری واقعی نبوده و هدف آنها سود بردن از تغییرات قیمت‌های بازار است اما به طور ناخواسته فعالیت این افراد به اقتصاد واقعی کمک می‌کند یعنی ابزاری هستند برای اقتصاد واقعی چرا که باعث می‌شوند تا همیشه بازار سهام بازار پررونقی باشد و خریداران سهام با اطمینان بیشتری به بازار وارد شوند چرا که می‌دانند هر گاه برای فروش تصمیم بگیرند عده‌ای هستند تا سهام آنها را خریداری کنند و این امر باعث افزایش نقدشوندگی سهام می‌شود. اما در نقطه مقابل از آنجا که سرمایه‌گذاری از ثباتی که باید داشته باشد به دلیل جابجایی مالکیت‌ها برخوردار نمی‌شود ممکن است فعالیت این افراد هزینه‌هایی را برای اقتصاد کشور به دنبال داشته باشد. با این وجود در مجموع دیدگاه اقتصاد‌دان‌ها مبنی بر آن است که وجود گروه بورسبازها می‌تواند برای اقتصاد مفید باشد.
همچنین از جنبه شرعی نیز با توجه به این که اوراق بهاداری که در بازار سرمایه اسلامی خرید و فروش می‌شود اوراق بهادار واقعی است، خرید و فروش این اوراق چه توسط سرمایه‌گذاران واقعی یا بورسبازها اشکالی نخواهد داشت. با این وجود اسلام یک قید دیگری را در نظر گرفته که نباید بورس‌بازی بر اساس تبانی، انحصار، تاثیرگذاری و دست‌کاری قیمت‌ها باشد. در اینجا سازمان بورس مسئولیت دارد تا مواظب بازار باشد تا بورسبازها اقدام به تبانی و انحصار نکنند./971/پ202/ج
ارسال نظرات
نظرات بینندگان
درگذشت حجت الاسلام والمسلمین سیدعباس موسویان را تسلیت عرض می کنم
هدیه به روحش فاتحه مع الصلوات