استاد حکم پدر معنوی انسان را دارد

به گزارش خبرگزاری رسا، کتاب«نسیم هدایت، رهنمود‌های بزرگان به طلاب جوان» تدوین شده از سوی علی وافی، دربردارنده چهل پرسش و پاسخ درباره آداب و رموز طلبگی و صد‌ها نکته آموزنده درباره شیوه طلبگی است.

با توجه به اهمیت طرح این مباحث برای طلاب به ویژه طلاب جوان و تازه‌وارد به حوزه‌های علمیه، خبرگزاری رسا اقدام به انتشار بخشی از محتوای این کتاب کرده است.

در بخشی از این کتاب، آیت‌الله مصباح یزدی به این پرسش که«چه روشی را برای ادای حق استاد، در حد توان، و بهره‌وری علمی از او، پیشنهاد می‌فرمایید؟» این‌گونه پاسخ داده است: این دو مطلب است؛ یکی این‌که ما چه کار کنیم تا درس را بهتر یاد بگیریم، یکی این‌که چگونه حق استاد را ادا کنیم.

در روایات و در اخلاق شرعی برای استاد مقام بسیار والایی در نظر گرفته شده و دستورات اخلاقی فراوانی داریم که شاگردها چگونه باید حق استاد را رعایت کنند. مشروح آن‌ها نیز در کتاب‌های آداب‌المتعلمین، اخلاق و... مثل منیة المرید مرحوم شهید بیان شده است که حتی در حضور استاد چگونه بنشیند، خیلی نزدیک ننشیند، با ادب بنشیند، زیاد حرف نزند، زیاد سؤال نکند، مؤدب باشد و امثال این چیزها که تفسیر آن در این بحث نمی‌گنجد. ولی اصولا باید به این واقعیت توجه داشت که کسانی که نسبت به استاد حق‌شناس باشند و در مقام این باشند که حق او را ادا کنند، عمرشان و کارشان برکت خاصی پیدا می‌کند. بر عکس، تجربه نشان داده است کسانی که نسبت به استاد رعایت ادب نمی‌کنند، چه در حضورش و چه در غیابش یا خدایی ناکرده نسبت به استاد بی احترامی و بی ادبی می‌کنند، بهره زیادی از زندگی و کارشان نمی‌برند.

نمونه‌های فراوانی سراغ داریم در زمان خودمان کسانی که به هر دلیلی نسبت به استادشان بی اعتنایی و بی‌ادبی کردند که عاقبت به شر شدند، رسوا شدند، حتی انحراف در دین پیدا کردند، در جامعه منفور شدند و رسوایی‌هایی به بار آوردند.

این یک واقعیتی است که باید دانست، همان‌طور که احسان به پدر و مادر باعث برکت عمر، و عاق والدین موجب بدبختی انسان می‌شود، درباره استاد هم مصداق پیدا می‌کند. استاد هم حکم پدر را دارد، پدر معنوی و پدر روح انسان است.

بنابراین همان ادب و احترام و حقوقی را که فرزند نسبت پدر و مادر باید رعایت کند، نسبت به استاد نیز باید رعایت شود وگرنه در همین دنیا هم آثاری دارد که موجب بدبختی‌اش می‌شود. عاقبتش را هم که دیگر خدا می‌داند.

اما این‌که حقوق استاد چگونه باید رعایت بشود، یکی این است که سعی کند درس استاد را خوب یاد بگیرد و از آن استفاده کند، چون استاد زحمت کشده و چندین سال درس خوانده تا استاد شده، برای همین تدریس هم مجددا مطالعه می‌کند، درسش را آماده می‌کند، مدت‌ها برای این کار وقت می‌گذارد چه بسا از کارهای زندگی‌اش می‌زند که درسش هر چه بهتر و مفیدتر باشد، پس توقع دارد که شاگرد هم به درسش اهمیت بدهد و از آن بهره بیشتری ببرد.

برای این‌که بتواند از درس بهتر استفاده کند، باید سر درس خوب گوش بدهد و حواسش جای دیگر نباشد، با بغل دستی‌اش حرف نزند، فکر و دلش دنبال کار زندگی و دنیایش نرود و... غیر از این‌ها دو چیز خیلی مهم است:

یکی این‌که قبل از درس، آن را مرور کند اصطلاحا به آن پیش‌مطالعه می‌گویند و این کار برای این‌که شاگرد درس استاد را خوب بفهمد خیلی مؤثر است.

یکی هم مطالعه بعد از درس است، یعنی چیزهایی را که یاد گرفته مرور کند تا یادش نرود و احیانا اگر جاهایی برایش مخفی و نامفهوم است، با فکر خودش یا کمک استاد، آن نکات مجهولش را بفهمد.

همان‌طور که گفتم، علاوه بر خوب درس خواندن، استاد حقوق دیگری هم دارد که مثل حقوق پدر و مادر است؛ ادب و احترام در حضور و غیاب، تواضع و فروتنی در برابر او و تلاش و کوشش در کمک به او و رفع نیازهای زندگی‌اش از جمله این حقوق است.

شایان ذکر است، علاقه‌مندان به تهیه این کتاب می‌توانند به انتشارات شفق به نشانی قم ـ خیابان شهدا ـ کوچه 22 مراجعه کنند یا با شماره 7741028 پیش شماره 0251 تماس بگیرند./997/پ202/ن