معرفی پایان نامه‌های حوزوی؛
تحولات دو دهه اخیر افغانستان و نقش تعصب در آن
خبرگزاری رسا ـ پایان نامه «تحولات دو دهه اخیر افغانستان و نقش تعصب در آن» پژوهش عبدالهادی فیاض به بررسی نقش تعصب در تحولات سیاسی، اجتماعی افغانستان پرداخته است.
به گزارش خبرنگار خبرگزاری رسا، پایان نامه «تحولات دو دهه اخیر افغانستان و نقش تعصب در آن» بارزترین پیامدهای تعصبات، افزایش نابرابری اجتماعی،عقب‌ماندگی زنان، نبود احساس هویت ملی مشترک و افزایش بدبینی و بی اعتمادی در میان گروه‌های مختلف افغانستان در مورد بررسی قرار داده است.
بر اساس این گزارش این پایان نامه برای اخذ مدرک کارشناسی نوشته شده است.
چکیده
این تحقیق سعی کرده که با بررسی روند تحولات افغانستان، بین ساله‌های1990تا 2010میلادی به این سؤال پاسخ دهد که تعصب در این تحولات چه نقشی داشته است.
تغییر پی در پی نظام سیاسی افغانستان در این مدت محدود و جریان تحولات محدود اجتماعی، ناشر از بحران مشروعیت دولت‌ها بحران هویت ملی، خودمحوری افراد قدرتمند و دخالت گسترده خارجی به ویژه همسایگان افغانستان بوده است.
امروزه تعصب قومی، مذهبی و جنسیتی، اجتماع مردم افغانستان را به شدت رنج می‌دهد، از میان عوامل روانشناسی و اجتماعی تعصب تربیت استبدادی تفکرات قالبی جهل گسترده نخبگان ناسالم و تضاد شدید بین گروه‌ها، مهم‌ترین در افغانستان هستند.
افزایش استفاده از گرایش‌های قومی، قبیله‌ای و گروهی برای بدست آوردن قدرت، سلب آزادی و حقوق مشروع افراد «غیر خودی» و توزیع نابرابر قدرت و ثروت، از روش‌های اعمال پیش‌داوری و تبعیض بوده است.
بارزترین پیامدهای تعصبات، افزایش نابرابری اجتماعی،عقب‌ماندگی زنان، نبود احساس هویت ملی مشترک و افزایش بدبینی و بی اعتمادی در میان گروه‌های مختلف افغانستان است.
پس از اندکی کاهش تعصبات در دولت کمونیستی، شاهد افزایش آن در دولت مجاهدین و طالبان بودیم، در نظام شبه دموکراسی پس از طالبان نیز، همراه با رواج شعارها و وضع قوانین ضد تبعیضی رفتارهای تعصب آمیز، پنهان‌تر انجام می‌شود.
نهادینه شدن دموکراسی متناسب با عدالت اجتماعی و فرهنگ جامعه افغانستان، با حضور اندیشه‌ها و انسان‌های دمکرات و شجاع، وجود دیدگاه ملی نزد همه بویژه دولت، توزیع عادلانه قدرت و ثروت، تغییر فرهنگ عمومی و بالا رفتن تحمل جامعه، امکان پذیر است.
در این تحقیق از حدود صد منبع مختلف استفاده شده است.
نتیجه‌گیری
با توجه به مطالب آمده، می‌توان گفت که پیش داروی نزد مردم افغانستان یک عادت و فرهنگ شده است.
اینکه به راحتی با گفتن چند کلمه و گزاره و آوردن یک شاهد مثال، یک اصل یا قانون کلی برای معرفی یک گروه و یا قضاوت درباره آنان تجویز کرد، رفتاری نهادینه شده است.
به مرور، این تعصبات تبدیل به تبعیض شده و در فضاهای جدی و اصلی مانند حکومت و قضاوت، صدمات بسیاری بر جامعه وارد کرده است.
حکومت، نخبگان و افراد با نفوذ اجتماعی مانند ملایان و فارغ‌التحصلان دانشگاهی، در این میان نقش اصلی را داشته‌اند، در این میان، قوم گرایی از سطح زیرین جامعه تا بالاترین سطح از گذشته‌های دور تا به حال در افغانستان فعال بوده است.
این مسأله از حیث اجتماعی و سیاسی، مشکلات بسیاری را در راه اتحاد ملی و تعریف هویت ملی برای مردم افغانستان بوجود آورده است.
گرایشات شدید و افراطی
گرایشات شدید و افراطی در طول تاریخ افغانستان تا به امروز ادامه داشته و در تمام سطوح و لایه‌های اجتماعی که در سه دسته کلی «توده‌ها، نخبگان فکری، نخبگان سیاسی» تقسیم می‌شوند، به صورت متناوب وجود داشته و البته متأسفانه هنوز هم وجود دارد.
با نگاه دقیق‌تر به این روند انگیزه‌های قوی از خود محوری و منفعت طلبی صرف نزد متعصبین به تناسب قدرت دیده می‌شود، به نظر می‌رسد این عامل، دلیل اصلی رفتارهای تعصبی و تبعیضی است، این در حالی است که عنصر مهم قرار داد اجتماعی بین افراد جامعه افغانستان مشارکت فعال شهروندان و بسیج سرمایه اجتماعی است.
در حال حاضر شهروندان افغانستان، بیشتر تماشاچی و مصرف کننده حوزه های سیاسی، اقتصادی و اجتماعی هستند، انفعال اجتماعی موجود را می‌توان در سکوت شهروندان در برابر ترور و وحشت طالبان و بی‌تفاوتی در برابر فساد در اداره‌های دولتی مشاهده کرد.
بازسازی و نوسازی نظام ارزش‌های اخلاقی
بازسازی و نوسازی نظام و ارزش‌های اخلاقی و فرهنگی جامعه یکی از اولویت‌های اساسی جوامع بحران زده است. درباره نقش دوستان و شرکای منطقه‌ای و جهانی افغانستان باید گفت آنان تنها یک نقش کمکی و تشویقی خواهند داشت.
بنابراین با پیچیده بودن مشکلات مردم افغانستان چاره‌ای جز انتخاب‌های اساسی در مورد خود نخواهند داشت. بنابراین می‌توان به صورت دقیق‌تر چنین بیان کرد که مشکل اصلی در افغانستان، از قومیت ناشی نمی‌شود.
بلکه از توزیع انحراف یافته منابع زندگی و تأمین عدالت سرچشمه می‌گیرد، گرچه یکی از انگیزه‌های این انحراف، تمایلات قومی و قبیله‌ای بوده است.
برای دست‌یابی به جامعه عاری از تعصب و تبعیض، راهکارهایی پیشنهاد می‌گردد، تعریف، توضیح و تبیین هویت ملی، مهم‌ترین نیاز معنوی کشور افغانستان، ایجاد هویت ملی است.
اجزای این هویت، تا کنون به طور علمی و دقیق، مشخص نشده و موارد مشخص شده آن مورد اقبال عمومی قرار نگرفته است، تبلیغ فرهنگ «شایسته سالاری» بدون در نظر گرفتن ویژگی‌های شخصی مانند قوم، مذهب، قوم و منطقه، در قسمت‌های گوناگون اجتماعی، سیاسی و اقتصادی.
گسترش شهر نشینی
گسترش شهرنشینی و افزایش تعداد شهرهای کوچک در مناطق مختلف، شهر نشینی باعث می‌شود تعداد، تنوع و چگونگی روابط بین انسان‌ها افزایش پیدا کرده و از اثرات زندگی روستایی به دلیل منابع و محدود بودن روابط انسانی بر افزایش تعصبات بکاهد.
گسترش سواد ابتدایی آشنایی با گزاره‌های مدنی و اندیشه‌های انسانی، تأثیر به سزایی بر تربیت کودکان دارد که با سواد آموزی، این مهم، میسر می‌شود. گسترش رسانه‌های تصویری با جهت فراقومی، افزایش تولید برنامه‌ها برای آشنایی و نزدیکی فرهنگ‌ها و معرفی اقوام مختلف افغانستان در سینما و رسانه‌های کاغذی.
تعمیر و ایجاد راه‌ها و جاده‌ها در مناطق مختلف کشور، جاده، به عنوان اصلی‌ترین عامل ارتباط فیزیکی بین بخش‌های افغانستان با تنوع فرهنگی و قومی می‌تواند ارتباط فیزیکی اقوام و گروه‌های مختلف را آسان نموده و از این طریق، پیش‌داوری‌ها را کاهش دهد.
گنجاندن تاریخ و فرهنگ اقوام و معرفی مناطق مختلف افغانستان در کتاب‌های مدارس و دانشگاه‌ها، گسترش و تشویق فرهنگ سازی و انجام کارهای گروهی با تنوع قومی و مذهبی مانند فعالیت‌های ورزشی به شکل تیم‌های ورزشی، علمی و کاری.
افزایش نهاده‌های مدنی
افزایش نهادهای مدنی و دموکراسی در راستای ترویج اندیشه‌های انسانی و دینی متعالی مانند نوع دوستی و نگاه ملی به همه افراد افغانستان، با نشر مجلات و بروشورها، بر پایه نمایشگاه و فعالیت جمعی.
تشویق و برجسته کردن فعالان اجتماعی با گرایشات ملی و فراقومی برای تأثیر گذاری در افراد هم‌قوم و هم‌قبیله. تدوین لغت‌نامه مشترک از زبانه‌‌های مختلف افغانستان با این کار، ارتباط زمانی میان اشخاص با زبان‌های گوناگون در افغانستان آسان شده و اثر عدم ارتباط را در تعصبات، کاهش می‌دهد.
ایجاد و تقویت نهاده‌های تقریب مذاهب
ایجاد و تقویت نهاده‌های تقریب مذاهب، و عدم ورود اختلافات فقهی و کلامی به سطح عامه، تکرار گزاره‌های عدم تعصب مذهبی و احترام به عقاید مذهبی متفاوت، از سوی علما و روحانیون مذهب اکثریت و اقلیت در سخنرانی‌ها، منابر و گفتگوهای مستقیم.
آموزش و استخدام نیروهای زن بویژه برای امور مخصوص بانوان مانند امور پزشکی، تعلیم و تربیت، پلیس و امور حقوقی. ایجاد و بیان اهداف سریع و روشن برای اصلاح نابرابری‌های موجود و شفاف سازی دولت در توزیع امکانات و توجه بیشتر به مناطق دورتر.
وضع قوانین سخت‌گیرانه برای رفتارهای نژادپرستانه و تبعیضی که با ضمانت اجرایی قوی همراه باشد مانند برکناری از وظیفه، محرومیت از کاندیدا شدن در انتخابات و عدم همکاری با این افراد از سوی دولت و تمامی نهادهای دولتی.
معرفی و برجسته کردم زندگی بزرگان هر قوم خصوصاً روش موفقیت و سازگاری آنان با اقوام مختلف که در عرصه‌های مختلف سیاسی، اجتماعی و اقتصادی، خدمات بزرگی ارائه نموده‌اند.
شایان ذکر است پایان نامه «تحولات دو دهه اخیر افغانستان و نقش تعصب در آن» به قلم عبدالهادی فیاض راهنمایی حجت‌الاسلام عبدالمجید ناصری مشاوره حجت‌الاسلام محمد جواد محسنی برای اخذ مدرک کارشناسی ارشد رشته فقه و معارف اسلامی گرایش تاریخ اسلام مدرسه عالی فقه و معارف اسلامی نوشته شده است و در سال 1391دفاع شده است.
علاقه‌مندان به مطالعه این پایان‌نامه می‌توانند به کتابخانه جامع در «مجتمع آموزشی امین جامعة المصطفی العالمیه» مراجعه کنند./905/پ201/ن
ارسال نظرات