مبانی و روش‌های هنر دینی و غیر دینی مقایسه شد
به گزارش خبرنگار خبرگزاری رسا، دومین نشست از سلسله نشست‌های تخصصی با موضوع مقایسه مبانی و روش‌های هنر دینی و غیردینی، امروز چهارشنبه بیستم شهریور به همت قطب علمی فلسفه دین وابسته به پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی در سالن معرفت دفتر قم این پژوهشگاه برگزار شد.
براساس این گزارش، سید رضی موسوی، مدیر گروه فلسفه هنر پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی، در این مراسم به تحلیل اصطلاحات «هنر دینی» و «هنر غیردینی» پرداخت و گفت: واژه هنر دینی در معرض بدفهمی‌ها و تلقی‌های مختلف قرار دارد و باید به خوبی ترجمه و تحلیل شود.
وی در ادامه با بیان این‌که در برخی موارد، از عبارت «هنر دینی»، هنر هنرمند دیندار تلقی می‌شود، افزود: برخی می‌پندارند که منظور از هنر دینی، هنری است که خالق آن، دارای ویژگی‌ها، افکار، احساسات، کنش و رفتار دینی است.
مدیر گروه فلسفه هنر پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اظهار داشت: بر اساس پندار کسانی که دیندار بودن خالق هنر را ملاک در دینی بودن آن اثر می‌دانند، اثر سفارشی فرد غیردیندار، در صورتی هنر دینی شناخته می‌شود که آن اثر موافق با طبع دینداران باشد.
وی تأکید کرد: متدین و دیندار بودن هنرمند در دینی بودن یک اثر هنری کفایت نمی‌کند، بلکه آن اثر دینی هم باید موافق با آموزه‌های دین باشد و نه تنها موافق اعتقادات دینی باشد بلکه مخالف با اخلاق هم نباشد.
موسوی با بیان این‌که یک هنر دینی باید در محتوا و یا در فرم اثر، ویژگی‌های دینی داشته باشد، خاطرنشان کرد: محتوا همان سوژه و موضوع اثر هنری است که نشانگر دینی یا غیردینی بودن آن اثر است.
وی گفت: آداب دینی بیشتر در فرم هنر خودش را نشان می‌دهد چراکه یک هنرمند متدین و مسلمان، تلاش می‌کند تا در هنر خویش، اثری از خشونت یا مسائل غیراخلاقی نباشد.
مدیر گروه فلسفه هنر پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه با بیان این‌که فقه، تنها قلمرو حلیت را نشان می‌دهد، تصریح کرد: برای اسلامی شدن یک اثر، باید افزون بر عبور از فیلتر فقه، دارای ویژگی‌های اسلامی نیز باشد چراکه برخی اوقات فعل یا اثری با فقه منافات ندارد اما در دایره ویژگی‌های اسلامی نیز نیست.
وی با بیان این‌که سبک زندگی اسلامی به معنای دارا بودن ویژگی‌های اسلامی است، ابراز داشت: لزوما افعالی که از لحاظ فقهی مشکلی در آنان وجود ندارد، افعال اسلامی نیستند بلکه افعال اسلامی باید افزون بر عدم حرمت، قواعد و ویژگی‌های اسلامی را نیز دارا باشد.
موسوی تأکید کرد: یک اثر دینی باید در محتوا یا در فرم دارای خصوصیات دینی بوده و هنرمند آن نیز دیندار باشد چراکه هر اثر برانگیخته از یک حس درونی و اتفاق است.
وی با بیان این‌که قرآن کریم گاهی به صورت مستقیم و گاهی به صورت غیر مستقیم درباره هنر و زیبابی صحبت می‌کند، اظهار داشت: توصیفاتی همچون «حسن»، «جمال» و «زینت»، یاد کردن مستقیم قرآن از زیبایی بوده و به راحتی قابل درک است.
مدیر گروه فلسفه هنر پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه تصریح کرد: قرآن کریم با توصیف بهشت و بهشتیان به صورت غیر مستقیم به تعریف زیبایی پرداخته است و در واقع با این توصیف، هنر دینی اسلامی را از غیر اسلامی تفکیک می‌کند چراکه برای روایت بهشت از مفاهیم پاکی، زیبایی و لذت می‌پردازد.
وی ادامه داد: در هنر غیر اسلامی، زیبایی و لذت اساس است اما پاکی در هنر اسلامی به مراتب جدی‌تر بوده و در آیات قرآن کریم کنیز پاک از زن زیبای آزاد برتر شناخته شده است.
موسوی در پایان با بیان این‌که گاهی در هنر دینی اسلامی، از انسان پاک به زیبا تعبیر می‌شود، گفت: یک اثر هنری باید بتواند پاکی را گسترش داده و به مخاطبان خود منتقل کند./997/پ201/ی