آثار و پیامدهای رشد سریع جمعیت بر مضیقه ازدواج و تجرد دختران
به گزارش خبرنگار خبرگزاری رسا، محمدرضا حسنی در کمیسیون فرهنگی و اجتماعی همایش ملی تغییرات جمعیتی و نقش آن در تحولات مختلف جامعه که عصر امروز در سالن همایش‌های مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی(ره) قم برگزار شد، به ارائه پژوهش خود با عنوان آثار و پیامدهای رشد سریع جمعیت بر مضیقه ازدواج و تجرد دختران (تحلیلی بر تجرد قطعی دختران به مثابه یک مسأله اجتماعی؛ چالش‌ها و راهکارها) پرداخت.
براساس این پژوهش، یکی از بارزترین تحولات جمعیتی کشور از سال 1370 به بعد، بالا رفتن سن ازدواج و افزایش میزان تجرد بخصوص در بین دختران بوده است؛ این مسأله به بروز برخی تغییر و تحولات ساختاری به ویژه در حوزه فرهنگ و اجتماع منجر گشته و همین موضوع، تحلیل و تبیین ابعاد این مسأله را به یک ضرورت تبدیل کرده است.
این پژوهش می‌کوشد با روش تحلیلی و با تکیه بر آمار و اسناد و همچنین تحقیقات موجود، ضمن اشاره به برخی علل در بروز پدیده «مضیقه ازدواج» و تجرد دختران، برخی از مهم‌ترین عوارض و پیامدهای سوء این پدیده را گزارش کند.
نتایج نشان می‌دهد که گرایش به استقلال اقتصادی، فشار برای ورود به دانشگاه و بازار کار، تضعیف پایبندی اخلاقی در روابط خانوادگی، گسترش روابط نامتعار، گرایش به جرم و سوء مصرف مواد، بی‌هویتی و بروز اختلالات روانی را می‌توان از جمله عواقب احتمالی تجرد دختران برشمرد.
در مقدمه این مقاله آمده است: تحولات ساختاری ـ جمعیتی منجر به تغییراتی می‌شود که در نهایت، شاخص‌های عمده اجتماعی، سیاسی و فرهنگی را دچار تحول می‌کند؛ در حقیقت، شاخص‌های عمده ساختار عمومی یک جامعه در یک ارتباط متقابل متأثر از تحولات ساختاری مؤثرند.
جمعیت کشور در طول مدت نزدیک به دو دهه تقریبا دو برابر شد و به حدود 60 میلیون نفر در سال 1375 رسید؛ آنچه در تحول جمعیتی کشور ما اهمیت دارد، سهم جدید جوانان در ترکیب آن است، چنانچه در سال 1370 قریب شش میلیون نفر از جمعیت کشور بین 15 تا 19 سال داشتند و در سال 1375 به حدود هفت میلیون نفر رسید.
این گروه جمعیتی انبوه با سلیقه‌ها و علاقه‌های خاص دوران نوجوانی و جوانی، متولد و پرورش‌یافته دوران پس از انقلاب هستند؛ این پدیده که به «انقلاب جمعیتی» معروف است، ناگهان و در فاصله‌ای کوتاه یک جامعه را به جامعه‌ای دیگر تبدیل می‌کند و طبعا خواسته‌ها، انتظارها و نگرش‌های تازه‌ای را در عرصه‌های مختلف سیاسی ـ اجتماعی و فرهنگی به به دنبال می‌آورد.
براساس آمارهای موجود، نرخ رشد جمعیت کشور در فاصله سال‌های 1335 تا 1375 نسبتا بالا بوده است؛ اما نکته مهمتری که در اینجا مطرح است، بالا یا پایین بودن نرخ رشد نیست، بلکه آهنگ افزایش آن است، از این منظر خاص، فاصله میان سال‌های 1355 تا 1365 کاملا متمایز است.
پیامدها و آثار سوء تجرد دختران همچون بروز اختلالات روانی، بی‌هویتی و سرگشتگی، گرایش به جرم و سوء مصرف مواد، گسترش روابط نامتعارف، تضعیف پایبندی و تعهد اخلاقی در روابط خانوادگی و فشار برای ورود به دانشگاه و بازار کار از جمله عواملی است که در این مقاله بررسی شده است.
نویسنده در ادامه از تشکیل کانون‌ها و انجمن‌هایی برای دختران مجرد، جلوگیری از افزایش آمار طلاق و بیوه شدن، پیش‌گیری از مهاجرت پسران به خارج از کشور، ترویج الگوی همسان‌همسری، ایجاد مراکز مشاوره و مددکاری و معرفی تجرد به مثابه وضعیت طبیعی فرهنگی به عنوان برخی از راهکارها و پیشنهادهای خود در این زمینه نام برده است./920/پ202/ن