طلاب پس از اتمام سطوح وارد رشته‌های تخصصی شوند

به گزارش خبرنگار خبرگزاری رسا، حجت­الاسلام رضا درگاهی­فر امروز در نشست «جلسه آزاد، مزایا و معایب کدام مسیر» که در مدرسه علمیه معصومیه(س) قم برگزار شد، به معرفی رشته فلسفه پرداخت و با طرح سؤالی خاطرنشان کرد: آیا مبنای ما در ادامه تحصیل این است که تخصص پیدا کنیم یا مطالب متعدد را در حوزه بخوانیم؟

این کارشناس دینی درباره جامعیت در حوزه اظهار داشت: منظور از جامع بودن در حوزه یعنی این که انسان چند علم را فقط بخواند، به جز فقه و اصول، در دروس کلام، اصول، تفسیر و حدیث شرکت کرده و تدریس نیز داشته باشد و شاید منظور از جامعیت در حوزه این است؛ کسی که رشته­های مختلف را تدریس می­کند، به معنای تخصص در آن نیست؛ جامعیت در این معنا تحقق ندارد؛ حتی خیلی با استعدادها نیز نمی­توانند در چند رشته تخصص داشته باشند و تدریس کنند.

حجت­الاسلام درگاهی­فر با اشاره به منظور تخصص در رشته تصریح کرد: منظور از تخصص در رشته این است که به جز این که باید متون آن رشته را خوانده، بتواند در آن نیز پژوهش کند و باید در مسائل روز که در متخصصان آن رشته مطرح است نیز پرداخته و تأمل کند.

این کارشناس دینی افزود: منظور از تخصص دانستن تخصص نیست؛ کسی که فقط کتاب صدرالمتألهین را درس گرفته باشد، نمی­توان به آن فیلسوف و فلسفه­دان گفت، چرا که فقط یک کتاب را خوانده است.

وی ابراز داشت: شاید به این معنا متخصص در فلسفه نیز کم داشته باشیم، این سطحی از تخصص است؛ اگر فردی در یک رشته محقق باشد و بتواند در آن عرصه تولید نظریه کند در این صورت به آن فرد متخصص گفته می­شود.

حجت­الاسلام درگاهی­فر درباره تخصص در رشته گفت: متخصص در رشته لازم است افزون بر این که اجتهاد در آن را پیدا می­کند، کار پژوهشی نیز در آن انجام دهد و در گروه­های علمی مراکز مختلف نیز حضور داشته باشد.

این کارشناس دینی خاطرنشان کرد: تخصص هم مسائل علمی دارد و هم فعالیت­های علمی را می­طلبد؛ تخصص در بین دانشمندان شکل گرفته و بال و پر می­گیرد؛ مجموع این فعالیت­ها کار علمی می­شود.

وی اظهار داشت: وقتی فلسفه می شنویم، منظور کلام و فلسفه و عرفان در این مسأله می­گنجد؛ گرایش­های متعددی در فلسفه وجود دارد که به این معناف فرد متخصص در فلسفه نیز وجود ندارد چراکه یک نفر نمی تواند در همه گرایش ها و رشته های مضاف فلسفه صاحب نظر باشد.

حجت­الاسلام درگاهی­فر تصریح کرد: امروزه نشریات تخصصی در سراسر ایران و جهان برای این رشته وجود دارد و به عنوان مثال گرایش در تخصصی تاریخ فلسفه بسیار بوده، چرا که اندیشه­های بسیاری از دانشمندان در آن مطرح است.

این کارشناس دینی افزود: یکی از گرایش­­های فلسفه، منطق است که گرایش بزرگی از علوم معقول مطرح است؛ فلسفه غرب و فلسفه اسلامی نیز شاخه­هایی از فلسفه هستند؛ سه مکتب معروف فلسفه، مشایی، حکمت متعالیه و اشراق است؛ یکی از این مکاتب کافی است که انسان تمام عمر خود را صرف آن کند؛ امروزه بحث فلسفه­های مضاف از جمله فلسفه حقوق، فلسفه روانشانسی، فلسفه جامعه­شناسی بسیار مطرح بوده و هر کدام یک رشته تخصصی جدی­ است.

حجت­الاسلام درگاهی­فر درباره تخصص در علم فلسفه ابراز داشت: فلسفه تطبیقی یکی از فلسفه­هایی است که از آن صحبت بسیار به میان می­آید و برای خود گرایش مهمی است؛ تخصص در فلسفه به طور مطلق معنا و امکان ندارد.

این کارشناس دینی درباره تحصیل در علم فلسفه یادآور شد: مسأله­ای که در تعلیم و تعلم فلسفه وجود دارد به جز بدایه و نهایه این طور است که وارد اسفار می­شوند و متخصصان می گویند که دوره حکمت متعالیه به پایان رسید؛ در دوره حکمت متعالیه همزمان با اسفار درس دیگری را شروع می­کنند و دوره­های دیگر را پشت سر می­گذارند و این مراحل به طور تقریبی 20 سال به طور می­انجامد و اساتید روش­های بسیاری را توصیه می­کنند.

وی خاطرنشان کرد: امروز در تعلم فلسفه در حوزه، حداقل دو شیوه وجود دارد: یکی شیوه سنتی که گفته شد و دیگری نیز وارد شدن به مؤسسات تخصصی و تحصیل در آنها است؛ اگر کسانی هستند که شیوه سنتی حوزه را می­پسندند، مؤسسات مربوطه نمی­توانند خواسته آنها را برآورده ­کنند و فرصت آن را ندارد که تمامی متون را با دقت حوزوی بگذارند.

این کارشناس دینی با مقایسه تحصیل علم فلسفه در حوزه و دانشگاه گفت: برخی سبک حوزوی را توصیه می­کنند و تصویر آنها از تخصص در فلسفه، خواندن تمامی کتب مربوطه با دقت تمام به شیوه حوزوی است؛ علم فلسفه در مؤسسات نیز به طور معمول به شیوه دانشگاهی صورت می­گیرد و تعدادی واحد در نظر گرفته می­شود که باید آنها را گذراند.

وی افزود: برای تعیین مسیر باید این نکته مشخص شود که کدام سبک پذیرفته است؟ در حوزه جهت گیری تخصصی نکرده ایم و مثلا فلسفه هنر نداریم و در مؤسسات نیز تخصص­هایی که گفته شد به طور کلی پیاده نمی­شود که چند سالی است در برخی دانشگاه­های مطرح کشور تدریس می­شود.

حجت­الاسلام درگاهی­فر درباره اهداف مؤسسات اظهار داشت: برخی در حوزه، مؤسسات را در ذهن طلاب بی­اعتبار می­کنند و گفته می­شود که مؤسسات برای اهداف خاص خود پدید آمده اند؛ هر مؤسسه­ای با هدفی شکل گرفته و مسأله این است که طلبه ببیند که هدف آن مؤسسه با هدف او هم خوانی دارد و به طور معمول کاستی­هایی را در برنامه حوزه دیده­اند که به سوی اصلاح آن رفته­اند.

این کارشناس دینی افزود: اصل وجود مؤسسات اشکالی ندارد و برخی دلبسته به جریان حوزوی هستند؛ اگر اهداف مؤسسات به نظر افراد مطلوب است، می­توانند به این مؤسسات بپیوندند؛ پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه و سایر مؤسسات خلأهایی را پر کرده که اگر نبودند، نمی­شد خلأها را پر کرد.

وی در پایان طرحی را برای تحصیل علم فلسفه پیشنهاد داشت و تصریح کرد: افرادی که در مؤسسات تحصیل می­کنند، منجر به اشکال در جمع­کردن دروس مؤسسات و حوزه می­شوند و به طور معمول باید از یکی بگذرد؛ طرحی وجود دارد مبنی بر این که افرادی که حتی می­خواهند در فلسفه تخصص پیدا کنند، پس از اتمام مقدمات سطوح دیگر را تا پایه 10 در عرض دو سال تمام کرده و سپس وارد تخصص در فلسفه شوند./822/پ201/ف