حجت‌الاسلام والمسلمین ملانوری تبیین کرد؛
نورانی کردن دل‌ها؛ عمل و تجربه بزرگان برای هدایت جامعه
مدیر مجتمع آموزشی و پژوهشی تبلیغ حوزه نورانی کردن دل‌ها را فراتر از یک مفهوم فردی دانست و تأکید کرد: عمل به آموزه‌های دینی، حضور فعال مبلغان و بهره‌گیری از تجربیات و خاطرات بزرگان و عارفان محور اصلی رشد اخلاق فردی و تعالی رفتار اجتماعی است.
اشاره: نورانی کردن دل‌ها در آموزه‌های اسلامی بازتابی از ایمان عمیق و باور راسخ به خداوند، سرنوشت انسان و پاداش الهی در آخرت است. این نور در دل انسان تنها با پذیرش معارف دینی شکل نمی‌گیرد بلکه عمل به احکام، رعایت اخلاق و پیروی از رفتارهای نیک آن را تثبیت و گسترش می‌دهد و فرد را از ظلمت جهل، شرک و سردرگمی به سوی حقیقت و معنویت هدایت می‌کند. حضور فعال مبلغان دینی و فعالیت‌های تبلیغی و فرهنگی حوزه این نور را به جامعه منتقل کرده و باعث پایبندی مردم به باورها و احکام اسلامی می‌شود. دل نورانی رفتار اجتماعی و اخلاق فردی را شکل می‌دهد؛ فرد از درون به رعایت حقوق دیگران، عدالت اجتماعی و روابط معنوی پایبند است. مطالعه زندگی و خاطرات بزرگان، علمای ربانی و شهدای راه فضیلت راهنمای عملی برای مبلغان است و مسیر تحقق نورانی شدن دل‌ها و تعالی جامعه را هموار می‌کند.
در همین راستا خبرنگار سرویس حوزه و روحانیت خبرگزاری رسا، گفت‌وگویی با حجت الاسلام والمسلمین حسین ملانوری مدیر مجتمع آموزشی و پژوهشی تبلیغ حوزه انجام داده است که در ادامه تقدیم خوانندگان گرامی خواهد شد
رسا ـ از نظر حضرت‌عالی معنای «نورانی کردن دل‌ها» در آموزه‌های اسلامی چیست و چه جایگاهی دارد؟
نورانی کردن دل‌های مردم در آموزه‌های اسلامی به معنای پر کردن قلب‌ها و جان‌ها از نور ایمان و باورهای اساسی دین است. این نور شامل ایمان عمیق به یاری و حمایت خداوند در زندگی، باور به این که سرنوشت انسان با اعمال نیکوی او رقم می‌خورد و اطمینان به پاداش الهی در آخرت است. وقتی انسان این باورها را درک می‌کند و به آن‌ها ایمان می‌آورد دل و ذهن او از تاریکی‌ها و سردرگمی‌ها رها شده و روشنایی و آرامش درونی را تجربه می‌کند.
اما ایمان تنها کافی نیست؛ عمل به دستورات و آموزه‌های دینی یعنی پیروی از اخلاق اسلامی و انجام رفتارهای نیک نقش مهمی در نورانی شدن دل انسان دارد. این عمل نه تنها فرد را از ظلمت جهل، شرک و فاصله از خداوند دور می‌کند بلکه او را به نور حق و حقیقت نزدیک می‌سازد و زندگی‌اش را معنادار و الهی می‌کند.
در چنین شرایطی نقش طلاب و مبلغان دینی بسیار حساس و تعیین‌کننده است. وظیفه آن‌ها این است که دل‌های مردم را نورانی کنند؛ یعنی معارف دین و قرآن را به زبان ساده و قابل فهم برای مردم تبیین کنند، آموزه‌های الهی را توضیح دهند و باورهای اساسی دین را در جامعه تقویت کنند. این کار نه تنها آگاهی دینی افراد را افزایش می‌دهد بلکه موجب رشد اخلاقی و معنوی جامعه و ایجاد انسجام و امید در میان مردم می‌شود.
نورانی کردن دل‌ها فراتر از یک مفهوم فردی است؛ این یک حرکت جمعی و اجتماعی است که پایه‌های ایمان، اخلاق و معنویت جامعه را مستحکم می‌کند و انسان‌ها را به زندگی بهتر، پرمعنا و متصل به خداوند هدایت می‌کند.
رسا ـ چه تأثیری فعالیت‌های تبلیغی و فرهنگی حوزه بر نورانی شدن دل‌ها دارد؟
نورانی شدن دل‌های مردم از قدیم تاکنون همواره با فعالیت‌های تبلیغی و فرهنگی حوزه‌های دینی ارتباط داشته است. از آغاز بعثت پیامبر اکرم(ص) معارف قرآن و دین از طریق مبلغان به مردم منتقل می‌شد. پیامبر(ص) افرادی را برای آموزش و تبیین آموزه‌های دینی به اطراف می‌فرستاد و این سنت در زمان اهل بیت(ع) نیز ادامه یافت؛ آن‌ها نیز مبلغانی را اعزام می‌کردند تا مردم با معارف الهی آشنا شوند.
تجربه نشان می‌دهد که معارف دینی که در حوزه‌های علمیه فرا گرفته می‌شوند از طریق مبلغان دین به جامعه منتقل شده و مردم به آن پایبند می‌شوند. البته میزان تأثیرگذاری این آموزش‌ها به عوامل مختلفی بستگی دارد؛ از جمله مهارت و فهم گوینده، آمادگی و استقبال شنونده و شرایط اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی جوامع. با این حال هرچقدر که تبلیغ دین و حضور مبلغان فعال و توانمند بیشتر باشد اثرگذاری آن بر جامعه نیز محسوس‌تر است.
شواهد تاریخی نشان می‌دهد که در مناطقی که مبلغان دین حضور فعال داشته‌اند مردم آگاه‌تر، نورانی‌تر و پایبندتر به احکام دینی بوده‌اند. در مقابل در جاهایی که حضور مبلغان محدود یا کم‌رنگ بوده مردم کمتر با باورهای اسلامی آشنا شده و پایبندی کمتری به احکام الهی و شرعی داشته‌اند.
در کشور خودمان ایران نیز در دوره‌های گذشته به علت کم‌توجهی به تبلیغ دین و اعزام مبلغان در بسیاری از روستاها و شهرها تقیدات مذهبی کمتر بوده است. حتی پس از تلاش‌های گسترده جمهوری اسلامی برای گسترش آموزش‌های دینی هنوز هم تفاوت‌هایی میان مناطقی که تبلیغ دینی ریشه‌دار داشته و مناطقی که کمتر تحت تأثیر آن قرار گرفته‌اند دیده می‌شود. تجربه تاریخی به وضوح نشان می‌دهد که حضور مبلغان باسواد، متعهد و فعال نقش بسیار مهمی در نورانی کردن دل‌های مردم و تقویت پایبندی آن‌ها به دین دارد.
رسا ـ چه رابطه‌ای میان نورانیت دل و رفتار اجتماعی و اخلاق فردی وجود دارد؟
نورانیت دل انسان نتیجه باورهای دینی و عمل به معارف الهی است. وقتی فرد دلش با نور ایمان روشن می‌شود این روشنایی نه تنها در زندگی شخصی او بلکه در رفتارها و تعاملات اجتماعی‌اش نیز اثر می‌گذارد. به عبارت دیگر کسی که باورهای دینی را در قلب خود پذیرفته و با ایمان و اعتقاد به احکام قرآن و اهل بیت(ع) زندگی می‌کند رفتارهایش در تمامی ابعاد زندگی - از امور فردی و خانوادگی گرفته تا روابط اجتماعی، اقتصادی، سیاسی و فرهنگی - متأثر از این نور و هدایت درونی خواهد بود.
فردی که دلش نورانی شده به صورت طبیعی به رعایت حقوق دیگران، برقراری عدالت در روابط اجتماعی، رفتار صحیح با طبیعت، حیوانات و انسان‌ها و همچنین حفظ ارتباط معنوی با خداوند و اولیا الهی توجه دارد. این رفتارها برخاسته از ایمان درونی و انگیزه خالصانه هستند و نه تنها سطحی یا ظاهری نیستند بلکه ریشه‌دار، مستمر و عمیق‌اند.
جالب این است که در برخی جوامع ممکن است افراد بدون ایمان کافی نیز رفتارهایی ظاهراً درست داشته باشند اما این رفتارها معمولاً ناشی از اجبار قوانین، مقررات یا ترس از تنبیه است و انگیزه درونی و خلوص قلبی در آن دیده نمی‌شود. در مقابل فردی که دلش نورانی شده است رفتارهای اخلاقی و اجتماعی‌اش از درون و با نیت خالص الهی سرچشمه می‌گیرد. او نیازی به نظارت بیرونی، قانون یا کنترل ندارد؛ اعمال او بر اساس نور هدایت درونی و معارف الهی شکل می‌گیرد و از این رو پایدار، تأثیرگذار و ماندگار است.
نورانیت دل محور اصلی رشد اخلاق فردی و تعالی رفتار اجتماعی است. این نور فرد را قادر می‌سازد که زندگی خود را بر اساس عدالت، اخلاق و معنویت بسازد و جامعه‌ای سالم، منظم و الهی شکل گیرد. چنین انسانی هم خود به سعادت می‌رسد و هم در تعالی اخلاق و رفتار جمعی جامعه سهم بسزایی دارد.
رسا ـ چگونه می‌توان از تجربیات بزرگان و عارفان برای تحقق نورانی شدن دل‌ها بهره برد؟
در طول تاریخ اسلام بزرگان و علمای ربانی بسیاری تأثیر عمیقی بر هدایت جامعه و نورانی کردن دل‌های مردم داشته‌اند؛ از امامان معصوم گرفته تا علما و عارفان فرهیخته. تجربیات، خاطرات و سیر و سلوک این بزرگان منبع غنی و آموزنده‌ای برای مبلغان دین و علاقه‌مندان به رشد معنوی است. برخی از این خاطرات در کتاب‌ها ثبت شده و برخی دیگر در حافظه و سینه کسانی است که آن‌ها را دیده، شنیده یا لمس کرده‌اند.
برای نمونه زندگی و خاطرات مرحوم غلامرضا فقیه خراسانی در کتاب تندیس پارسایی به صورت بسیار اثرگذار منعکس شده و مطالعه آن می‌تواند راهنمای عملی برای مبلغان دین باشد. همین‌طور کتاب فضیلت‌های فراموش شده درباره ملا عباس تربتی، شخصیتی زاهد، عابد و مبلغ فعال نمونه‌ای از نحوه تأثیرگذاری یک عالم فرهیخته بر جامعه است. کتاب سیمای فرزانگان نوشته جناب آقای مختاری نیز خاطرات زندگی علمای گذشته را جمع‌آوری کرده و نشان می‌دهد که حضور این بزرگان چگونه در میان مردم باعث نورانیت دل‌ها و پایبندی به دین شده است.
کتاب دیگری که اهمیت ویژه‌ای دارد شهدا الفضیله یا شهیدان راه فضیلت نوشته علامه امینی است. علامه امینی در مقدمه این کتاب هدف خود را پاسخ به شبهاتی می‌داند که می‌گویند روحانیت در طول تاریخ سیاست را با دیانت خود آمیخته نکرده است. او با گردآوری زندگی شهدای فرهیخته و مبرز نشان می‌دهد که علما و مراجع بزرگ در مسائل سیاسی دخالت داشته‌اند و حتی برای این حضور در سیاست جان خود را فدا کرده‌اند. زندگی و مجاهدت این بزرگان الهام‌بخش است و نشان می‌دهد که علم و ایمان می‌توانند در مسیر هدایت جامعه و تحقق عدالت اجتماعی نقش مهمی ایفا کنند.
از این تجربیات می‌توان به عنوان الگو و راهنما استفاده کرد؛ هم از طریق مطالعه کتاب‌ها و آثار ثبت شده و هم از طریق ملاقات با علما و بهره‌گیری از خاطرات و رهنمودهای آن‌ها. چنین اقداماتی موجب تقویت انگیزه مبلغان دین، افزایش توان تبلیغی و تأثیرگذاری بیشتر بر جامعه و در نهایت نورانی شدن دل‌های مردم خواهد شد.
ارسال نظرات