بایدها و نبایدهای تحول در متون حوزه علمیه مورد نقد و بررسی قرار گرفت

به گزارش خبرنگار خبرگزاری رسا در اصفهان، مجید مهدوی استاد حوزه و دانشگاه و مدیر حوزه علمیه جد بزرگ اصفهان، شب گذشته در جلسه کرسی آزاد اندیشی و نظریه پردازی حوزه علمیه اصفهان با بیان تاریخچه ای از تحول در نظام آموزشی حوزه علمیه، گفت: قبل زمان شیخ طوسی تفکر تحول در متون حاکم بوده است و در اصفهان نیز از سال 160 هجری قمری و قبل از غیبت صغری خواجه نظام الملک طوسی بحث تحول را مطرح کرده است.

وی اظهار داشت: آیت الله شیخ عبدالکریم حائری(ره)، حوزه قم را در سال 1300 دوباره بنا نهاد و ایشان نیز قائل به بازنگری در متون حوزه و به کارگیری علوم طبیعی و زبان های خارجی در بین طلاب بوده است، از این رو دستور داد تا در حوزه ها، زبان های خارجی تدریس شود و ایشان نخستین شخصی است که قائل به تخصصی شدن متون حوزوی بود است.

مهدوی در ادامه افزود: بعد از وقفه ای کوتاه و سپری شدن دوران زعامت آیت الله خوانساری و آیت الله کوه کمره ای و با رسیدن زعامت حوزه علمیه به آیت الله بروجردی، ایشان هم از طرفداران تخصصی شدن متون حوزوی بودند و  توانست به این بحث جامعه عمل بپوشاند.

وی در بخش دیگری از صحبت‌های خود به تبیین معنای اشتباهی که در ذهن برخی طلاب درباره تحول شکل گرفته پرداخت و گفت: منظور ما از تحول آنچه که در ذهن برخی جا افتاده نیست که بگوییم مثلا رسائل و مکاسب به هیچ دردی نمی خورد.

مدیر مدرسه جده بزرگ تصریح کرد: در اثر کج اندیشی گروهی، تدریس علوم مختلف در حوزه رو به نقصان نهاد و در ابتدا علوم طبیعی و سپس هنر (خطاطی و...) و سپس ریاضی حذف و به علوم انسانی محدود شد، سپس از علوم انسانی هم فلسفه و عرفان حذف و به فقه و اصول محدود شد، تا جایی که تدریس فلسفه مساوی با کفر اعلام شد و امثال ملاصدراها تکفیر و مدرسین عرفان مثل آیت الله العظمی قاضی(ره) را مرتد اعلام کردند.

وی با بیان این که امروز نیز همین افراد معانی بیان را با این بهانه که تفتازانی مؤلف کتاب مطول یک سنی متعصب است ممنوع می دانند، عنوان کرد: ادبیات را با همین خرده گیری در مورد سیوطی طرد می کنند و کتاب های شیعه، مثل لمعه را نیز به بهانه طولانی و قدیمی شدن مباحث آن رد می کنند و همچنین رسائل و مکاسب را هم به این بهانه رد می کنند که ما می خواهیم مبلغ، مفسر یا منبری شویم و این کتاب ها ربطی به این هدف ها ندارد!

مهدوی در ادامه گفت: با این اوصاف از دروس حوزه مانند ادبیات، فقه و اصول چیزی باقی نمی ماند و نیاز به نابغه ای مثل شیخ انصاری است تا بتواند متنی مثل رسائل را جایگزین کتاب های اصولی قدما کند.

عضو شورای عالی آموزش حوزه علمیه اصفهان در بخش دیگری از صحبت‌های خود با یادآوری این که امروزه گروهی می خواهند متن های تلفیقی را جایگزین کتاب های درسی نمایند، که کار اشتباهی است.

وی با بیان این که در بحث تحول متون حوزه سه نظر وجود دارد، گفت: حفظ گرایان گروه اول هستند که متون فعلی را وحی منزل می دانند و می گویند همین کتاب ها و متن های موجود باید همچنان حفظ شود.

مهدوی ادامه داد: این نظر مسلماً باطل است، چون عقل حکم می کند که متن باید متناسب با شرایط زمان و مکان جلو برود و این را بزرگانی همچون رهبر معظم انقلاب، امام خمینی(ره)، آیت الله بروجردی(ره) و آیت الله حائری(ره) به آن قائل مطرح کرده اند.

مدیر مدرسه جد بزرگ ترمیم گرایان را گروه دوم معرفی کرد و گفت: این گروه می گویند همین متن های فعلی با دست کاری بخشی از آن قابل استفاده است، برای مثال به جای معالم، حلقات گذاشته شود که این نظر هم نوعی وصله کاری است و فایده ای برای آن تصور نمی شود.

وی تکامل گرایان، را گروه سوم دانست و ابراز داشت: حرف این گروه این است که باید تحول چنان باشد که متن بعدی نسبت به متن قبلی کامل تر، به روزتر، جامع تر و پاسخگوتر باشد، مثلا اگر مطول حذف می شود چیزی جایگزین آن شود که مزایای آن را داشته باشد و بعلاوه از آن کامل تر هم باشد، پس منظور از تحول تخریب داشته های فعلی بدون داشتن توان جایگزین بهتر نیست.

مدیر مدرسه جده بزرگ در پایان با پاسخ مفصل تر به دیدگاه منتقدین و پذیرفتن دیدگاه سوم و با بیان این که نظر رهبر معظم انقلاب نیز مورد سوم است، افزود: حوزه های علمیه در قدیم مهد علوم مختلفی چون حساب، نجوم، طب و حتی فیزیک و شیمی بوده است و نباید تحول به سمتی رود که هر روز قطعه ای از این علوم از حوزه جدا شود بلکه حوزه نیازمند تخصص های مختلف در گرایش های مختلف است./939/پ202/ب4