نفوذ جریان‌های غربگرا در جنبش مشروطیت موجب ایجاد تردید در میان علمای عدالت‌خواه شد
محمد صادق کوشکی، عضو هیأت علمی دانشگاه تهران در گفت‌وگو با خبرنگار خبرگزاری رسا به جنبش مشروطیت اشاره کرد و گفت: تحولاتی که در جنبش مشروطیت رخ داد، بسیار قابل تأمل است و علمای آن دوره به دلیل حضور کشورهای استعمارگر در مراحل مختلف شکل‌گیری آن به این جریان با تردید و احتیاط نگاه می‌کردند.
استاد دانشگاه تهران ابراز داشت: جنبش مشروطه با عدالت خواهی علما و رسیدگی به خواسته‌های مردم شروع شد؛ اما واژه مشروطه خواهی با پیشنهاد سفیر انگلیس و تحصن مشروطه‌خواهان در سفارت این کشور به انحراف کشیده شد.
وی تصریح کرد: حضور معنادار انگلیس در تحصن‌ها و نفوذ جریان‌های غربگرا در بدنه مشروطه موجب ایجاد تردید و احتیاط در میان چهره‌های سرشناس دینی و به‌ویژه شیخ فضل الله نوری شد.
عضو هیأت علمی دانشگاه تهران تأکید کرد: جنبش مشروطیت از ابتدا با جریان عدالت‌خواهی از سوی علما شروع شد؛ اما با انحراف و تعدی جریان غربگرا به دین، شیخ فضل الله از آن فاصله گرفت و به شرط عدم تعارض با شرع آن را پذیرفت.
وی مشروطه مشروعه را مورد قبول شیخ فضل الله نوری خواند و گفت: بسیاری از بزرگان که ابتدا با جریان مشروطه همراه بودند؛ بعد از آشنایی با جریان فکری نفوذی و غربگرا که اصل دین را نشانه رفته بود، حمایت‌هایشان را پس گرفتند.
کوشکی افزود: در میان علمای مشروطه‌خواه، شیخ فضل الله نوری بیشتر در بطن جریان بود؛ از این‌رو زودتر از دیگران جریان انحرافی را شناسایی کرده و سکوت را جایز ندانست؛ چنان که چهره‌های سرشناس دیگر از علما نیز مشروطه منافی با دین را نفی کردند./908/ت302/ج