ارتباط کرامت نفس با ترک گناه و انجام طاعات

به گزارش خبرنگار خبرگزاری رسا در مشهد، آیت الله غلامعلی صفایی بوشهری، امام جمعه بوشهر، چهارشنبه شب، در دومین دوره سلسله نشست های تخصصی برآستان کرامت که در جوار حرم مطهر رضوی برگزار شد، با اشاره به تعاریف لغوی و اصطلاحی کرامت اظهار کرد: تعریف لغوی کرامت با توجه به آنچه در لغت نامه های فارسی آمده است؛ بزرگی ورزیدن، سخاوت، ارجمندی، رفعت و عزت است و با توجه به کتب مرجع عربی کرامت ضد لعامت به معنای حقارت و پستی و به معنای اوج گیری کمال انسانی است.

وی تصریح کرد: از منظر فقه و لغت چه در ادبیات فارسی و چه در ادبیات عربی «والایی و بالایی» معنا شده است.

کرامت در اصطلاح عام و خاص

امام جمعه بوشهر با اشاره به این که کرامت در اصطلاح معارف دین به ویژه اسلام دارای دو مبنای عام و خاص است، اظهار کرد: از منظر عام، کرامت در حوزه دین والایی انسان منبعث از تدیّن و حرکت در مسیر کمال انسانی است، بنابراین وقتی از این منظر به کسی گفته می شود که دارای کرامت است، نتیجه مرتبتی است که قرب الی الله در او ایجاد می کند اما در حوزه خاص کرامت به معنای صاحب کشف و تصورات تکوینی است.

آیت الله صفایی بوشهری ابراز کرد: برای اخذ معادل قوی واژه کرامت در فارسی باید واژه بسیطی برای آن ذکر کرد که والایی شخصیتی انسان منبعث از تدین را برساند.

وی به آیه 70 سوره اسراء در این باره اشاره کرد که می فرماید «وَ لَقَدْ کَرَّمْنا بَنی‏ آدَمَ وَ حَمَلْناهُمْ فِی الْبَرِّ وَ الْبَحْرِ وَ رَزَقْناهُمْ مِنَ الطَّیِّباتِ وَ فَضَّلْناهُمْ عَلی‏ کَثیرٍ مِمَّنْ خَلَقْنا تَفْضیلاً؛ حقّا که ما فرزندان آدم را کرامت و شرافت بخشیدیم، و آنها را در خشکی و دریا سوار کردیم و آنها را از انواع پاکیزه ها روزی کردیم، و آنها را بر بسیاری از آفریده های خود برتری کامل دادیم».

امام جمعه بوشهر تبیین کرد: حرف «لام» ابتدای آیه نشان از تأکید خداوند دارد و کرامت طبق این بیان قرآن وصف تفضلی الهی است که خداوند به طور تکوینی به انسان عطا کرده است.

وی افزود: در این آیه خداوند از شخص آدم استفاده نمی کند بلکه به شکل عمومی از واژه «بنی آدم» استفاده کرده است که بیانگر این است که همه انسان ها را بالقوه کرامت بخشیدیم و توانایی و استعداد کشف دریا و زمین را به او دادیم که منظور از این استعداد کشف جغرافیایی، اختراع وسیله، مدیریت و تدبیر است.

نماینده ولی فقیه در بوشهر خاطرنشان کرد: منظور از فَضَّلْناهُمْ عَلی‏ کَثیرٍ مِمَّنْ خَلَقْنا تَفْضیلاً؛ برتری بخشیدن انسان نسبت به بسیاری از موجودات عالم است که برخی مفسران واژه «کثیر» در این آیه را برتری نسبت به فرشتگان بیان کرده اند که انسان از برخی از فرشتگان بالاتر می رود اگر در مدار دین حرکت کند.

آیت الله صفایی بوشهری عنوان کرد: از این جهت گفته می شود برخی از فرشتگان، زیرا فرشتگان دارای مراتب و درجاتی هستند که امام سجاد(ع) در صحیفه سجادیه خویش به معرفی شش مرتبه آنان پرداخته است.

آثار کرامت بالقوه در انسان

وی خاطرنشان کرد: خداوند به انسان کرامت داده است  که نیازمند یک سری مکاشفات است تا آن را به فعلیت برساند، از این رو وقتی در مقایسه با فرشتگان مطرح می شود از انسان با ایمان یاد می کند که خداوند در عالم هیچ چیزی را با کرامت تر از انسان با ایمان نیافرید.

امام جمعه بوشهر خدمتگزاری نظام تکوینی به انسان را نخستین اثر کرامت در او بیان کرد و افزود: خداوند تمام عالم وجود که مرتبط به انسان است، دنیا و فرا دنیا حتی بهشت و جهنم را به دلیل این کرامت در اختیار انسان قرار داده است.

وی تصریح کرد: از نشانه های تکریم خدا به انسان این است که عالم وجود در اختیارش قرار داده شده است که به واسطه این کرامت تمام اموری که در آسمان ها و آنچه در زمین است در تسخیر انسان آمده است.

آیت الله صفایی بوشهری اظهار کرد: به واسطه این کرامت نظام تشریع در خدمت انسان قرار گرفت؛ تمام کتب آسمانی، پیامبران، حوزه هدایت و ائمه اطهار(ع) را در خدمت انسان قرار داد تا انسان از ظلمات به نور هدایت کند.

وی افزود: توانایی عقلی از اموری است که خداوند به دلیل کرامت و تحقق بخشیدن آن به انسان عطا فرموده است، انسان تنها موجودی است که در نظام بشری دارای عقلانیت است؛ عقل رسول و قدرت باطنی انسان برای درک و کشف، تجزیه و تحلیل، پیدا کردن راه مدیریت نظام حیات بشری است.

نماینده ولی فقیه در بوشهر عنوان کرد: عنایت و رحمت تشریعی چهارمین عاملی است که نشان از کرامت الهی به انسان دارد  و «بِسمِ اللّه‏ الرَّحمنِ الرَّحیمِ» ابتدای هر سوره قرآن به غیر از سوره توبه به همین موضوع اشاره دارد؛ ابلیش با یک یک گناه پس از سال ها عبادت از درگاه خداوند رانده شد اما انسان به دلیل این کرامتش، فرصت توبه به او عنایت شد.

کرامت؛ معراج انسان

وی کرامت را عامل صعود به معراج کمال انسانی دانست و گفت: روایات بسیاری به آثار عبادت 40 روز، مخلص شدن 40 روز برای خدا و زهد در دنیا اشاره دارند؛ خداوند به انسان کرامت بخشید تا با انجام این اعمال به اوج برسد.

آیت الله صفایی بوشهری با بیان این که کرامت استعدادی است که خداوند توان و قدرت به فعلیت رساندنش را به انسان بخشیده است تا با فعلیت بخشیدن به آن اوج بگیرد، عنوان کرد: ایمان و تقوا عوامل به فعلیت رسیدن کرامت هستند و هر چه ایمان و تقوا بالاتر رود، انسان به فضائل بالاتری دست پیدا می کند.

نماینده ولی فقیه در بوشهر افزود: بزرگی و عظمت انسان آنقدر است که اگر بر مدار دین حرکت کند، می تواند او را به اوج و کمال برساند، حال باید به دنیال این مسأله بود انسانی که با داشتن ایمان و تقوا برکات زیادی نصیبش می شود چرا سراغ گناه می رود؟!

گناه نفی کرامت است

وی با بیان این که گناه سقوط آزاد حیات انسان در جهت دوری از خدا و نفی کرامت است، گفت: ریشه تمام گناهان بشری حبّ دنیا است و انسان اگر گرفتار حبّ دنیا شود کرامتش از دست می رود، گناه ریشه در دنیا گرایی انسان دارد و شیطان بر این نقطه دست گذاشته که برای فریب انسان دنیا را برایش زیبا جلوه می دهد.

آیت الله صفایی بوشهری ابراز کرد: انسان با کرامت توانمندی این را دارد که به تمام خواسته های انسانی اش برسد ولی با انجام گناه تمام والایی خودش را نفی کرده است.

وی با اشاره به روش های تربیتی براساس آموزه های کرامت، عنوان کرد: متوجه ساختن افراد به وجود کرامتی انسان به این منظور که انسان ها را نسبت به حوزه ایمانی و نظری کرامت آگاهی ببخشیم.

نماینده ولی فقیه در بوشهر افزود: حبّ دنیا و بی تاثیری گناه برای انتخاب لذت کریمانه یا لذت حقیرانه است؛ حرام خواری، غیبت، تهمت، نگاه به نامحرم لذت لعامتی و حقیرانه است.

وی بیان کرد: سوم مبحث معرفتی کریم بودن است که ابتدا به شناخت تمام لذت های کریمانه در دنیا و آخرت برسیم و دوم اینکه بدانیم گناه لذت نیست؛ گناه چشاندن طعم تلخ به ظاهر شیرین دنیاگرایی برای نابودی کرامت انسان در دنیا و آخرت است.

امام جمعه بوشهر گفت: انسان کریم خود را بزرگ و دنیا را کوچک می داند از این رو سراغ دنیا و ارتکاب گناه نمی رود.

آیت الله صفایی بوشهری با بیان چگونگی به فعلیت رساندن کرامت در انسان، عنوان کرد: رشد ایمانی، اخلاق، علم، زهد ورزی، تقوا به معنای انجام واجبات و ترک محرمات، ایثار و دگرخواهی، ولایت مداری یعنی الگوگیری و پیرو یودن، تفکر کریمانه داشتن، توسل و در نهایت این که بدانیم در همه حال در حوزه امتحان هستیم، عوامل به فعلیت رسیدن کرامت در انسان است.

یادآور می شود؛ دومین سلسله نشست های تخصصی برآستان کرامت که اولین دوره آن در دهه کرامت سال گذشته برگزار شد، با همکاری معاونت تبلیغات و ارتباطات آستان قدس رضوی و اداره پاسخگویی به سوالات دینی در تالار شیخ طبرسی بنیاد پژوهش های اسلامی آستان قدس رضوی در حال برگزاری است. /1308/پ201/ب4