تربیت اعضای بدن برای کمال انسان از امور ضروری است
به گزارش خبرگزاری رسا، آیت الله رمضانی، مدیر مرکز اسلامی هامبورگ، در خطبههای نماز جمعه این هفته تربیت اعضاء برای رشد و کمال انسان را امری ضروری دانست و گفت: اعضاء فقط برای استفاده‌های مادّی و لذّت‌های دنیوی قرار داده نشده است ! بلکه انسان مؤمن می‌تواند از همۀ آنها برای رسیدن به اهدافش بهره گیرد
مشروح خطبههای این هفته نماز جمعه هامبورگ بدین شرح است:
بسم الله الرحمن الرحیم
الحمد لله ربّ العالمین و الحمد لله الذی لا مُضادّ له فی مُلکه و لا مُنازِعَ لَهُ فی أمره. الحمدالله الذی لا شریک لَهُ فی خلقه ولا شبیه لَهُ فی عَظَمَتِه (جزء من دعاء الإفتتاح) وصلّی الله علی سیدّنا ونبیّنا محمّد صلّی الله علیه وعلی آله الطاهرین واصحابه المنتجبین.
عبادالله ! أُوصیکم و نفسی بتقوی الله و اتّباع امره و نهیه.
تربیت اعضاء برای رشد و کمال انسان از امور ضروریست، به این بیان که این اعضاء فقط برای استفاده‌های مادّی و لذّت‌های دنیوی قرار داده نشده! بلکه انسان مؤمن می‌تواند از همۀ آنها برای رسیدن به اهدافش بهره گیرد. لذا عضوی مانند دست به عنوان یک عامل مهم خدمت به خود و دیگران نقش بسیاری مهمّی را می‌تواند ایفاء نماید. از اینرو دست همانطور که از یک طرف می‌تواند منشأ بسیاری از کارهای خیر باشد، از طرف دیگر منشأ و سرچشمه بسیاری از فسادها هم می‌تواند باشد.
چنانکه خدای متعال در آیه 41 سوره روم می‌فرماید: «ظَهَرَ الْفَسادُ فِی الْبَرِّ وَ الْبَحْرِ بِما کَسَبَتْ أَیْدِی النَّاسِ لِیُذیقَهُمْ بَعْضَ الَّذی عَمِلُوا لَعَلَّهُمْ یَرْجِعُون؛ فساد در خشکی و دریا به خاطر کارهایی که مردم با دست خود انجام داده‌اند آشکار شده، خداوند می‌خواهد نتیجهی بعضی از اعمال آنها را به آنها بچشاند شاید (به سوی حق) باز گردند».[1] چه اینکه در سوره مبارکه شوری آمده است: «وَ ما أَصابَکُمْ مِنْ مُصیبَةٍ فَبِما کَسَبَتْ أَیْدیکُمْ وَ یَعْفُوا عَنْ کَثیر؛ هر مصیبتی به شما رسد به خاطر اعمالی است که دست شما آن را انجام داده و بسیاری را نیز عفو می‌کند». گاهی نیز انسان با همین دستان خود دست به کارهای بسیار زشتی مانند قتل و کشتار می‌زند و یا سبب بسیاری از اتفاقات ناهنجار دیگر شود. به عنوان نمونه در قرآن کریم از زبان هابیل آمده است: «لَئِنْ بَسَطْتَ إِلَیَّ یَدَکَ لِتَقْتُلَنی ما أَنَا بِباسِطٍ یَدِیَ إِلَیْکَ لِأَقْتُلَکَ إِنِّی أَخافُ اللَّهَ رَبَّ الْعالَمین؛ اگر تو به کشتن و قتل من دست دراز کنی من هرگز مقابله به مثل نخواهم کرد و دست به کشتن تو دراز نمی‌کنم، چرا که من از خدا می‌ترسم و هرگز دست به چنین گناهی نمی‌آلایم».
حق دست
در مباحث اخلاقی شرح وظائف و تکالیفی بر عهدهی هر یک از اعضاء گذاشته شده که انسان میبایست هر کدام از آنها را بهخوبی بشناسد، تا به شکل صحیحی حق این عضو را اداء کند. چنانکه در بیان نورانی امام سجاد(ع) آمده است که یک انسان مؤمن و بلکه هر انسانی، باید حق این عضو را به درستی بشناسد و آن را در مسیر صحیح قرار دهد. لذا می‌فرماید:
«وَ أَمَّا حَقُّ یَدِکَ فَأَنْ لَا تَبْسُطَهَا إِلَى مَا لَا یَحِلُّ لَکَ فَتَنَالَ بِمَا تَبْسُطُهَا إِلَیْهِ مِنَ اللَّهِ الْعُقُوبَةَ فِی الْأَجَلِ وَ مِنَ النَّاسِ بِلِسَانِ اللَّائِمَةِ فِی الْعَاجِلِ وَ لَا تَقْبِضَهَا مِمَّا افْتَرَضَ اللَّهُ عَلَیْهَا وَ لَکِنْ تُوَقِّرَهَا بِقَبْضِهَا عَنْ کَثِیرٍ مِمَّا یَحِلُّ لَهَا وَ بَسْطِهَا إِلَى کَثِیرٍ مِمَّا لَیْسَ عَلَیْهَا فَإِذَا هِیَ قَدْ عُقِلَتْ وَ شُرِّفَتْ فِی الْعَاجِلِ وَجَبَ لَهَا حُسْنُ الثَّوَابِ فِی الْآجِلِ؛ امّا حق دستها این است که آن را به سوی چیزی که بر تو حلال نیست دراز نکنی، تا به دست اندازی بدان، به مجازات الهی در آخرت و سرزنش و ملامت مردم در دنیا گرفتار شوی! و باید آن را نسبت به واجبات خداوند نبندی، بلکه باید دستت را محترم شمرده و از ارتکاب محرمات بازش داری. و همچنین آن را در کارهایی که خداوند آنها را بر تو واجب نکرده(یعنی مستحبات) به کاراندازی. و چون دست تو در این دنیا از حرام باز ایستاد، و خود را گرامی داشت، و با عقل پیش رفت، در آخرت ثواب خوب برای او [از ناحیه خداوند] واجب است».
اگر در این عبارات خوب دقت شود، به دست خواهد آمد که حضرت تا چه اندازه به صورت دقیق و عمیق، به شرح وظائف انسان در برابر دست اشاره می‌کند.
در همین خصوص بیانی از امام صادق(ع) روایت شده است که فرمودهاند: « فَرَضَ اللَّهُ عَلَى الْیَدَیْنِ أَنْ لَا یَبْطِشَ بِهِمَا إِلَى مَا حَرَّمَ اللَّهُ وَ أَنْ یَبْطِشَ بِهِمَا إِلَى مَا أَمَرَ اللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ وَ فَرَضَ عَلَیْهِمَا مِنَ الصَّدَقَةِ وَ صِلَةِ الرَّحِمِ وَ الْجِهَادِ فِی سَبِیلِ اللَّهِ وَ الطَّهُورِ لِلصَّلَاةِ فَقَالَ: «یا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُوا إِذا قُمْتُمْ إِلَى الصَّلاةِ فَاغْسِلُوا وُجُوهَکُمْ وَ أَیْدِیَکُمْ إِلَى الْمَرافِقِ وَ امْسَحُوا بِرُؤُسِکُمْ وَ أَرْجُلَکُمْ إِلَى الْکَعْبَیْن»؛خدا بر دستها واجب ساخته که به سوی آنچه خداوند متعال حرام کرده است دراز نشوند و به آنچه خدا امر فرموده اقدام کنند و بر آن دو، صدقه و صله رحم، جهاد در راه خدا و طهارت برای نماز را، واجب ساخته است. آنگاه به آیه مبارکه اشاره فرمود: ای کسانی که ایمان آوردید، هنگامی که برای نماز بپا خواستید صورت و دستها را تا آرنج بشوئید و بخشی از سر و روی پاهایتان را تا مفصل (برامدگی پشت پا) مسح کنید».
مهمترین کارکردهای دست
با این دستها انسان با امامش بیعت می‌کند و مسیر حرکت خود را مشخص می‌سازد؛ چراکه انسان الهی، مراقبت می‌کند که هیچگاه این دست در مسیر حرام الهی قرار نگیرد و حق دست را به درستی اداء کرده و شهادت به نفع خود را، برای خودش رقم زند. و نیز با همین دست است که انسان می‌نویسد و بسیاری از انسانها را هدایت می‌کند، چه اینکه ممکن است با همین دست اقدام به کاری کند که ذهن آدمیان را به انحراف و التقاط کشاند و یا آنها را با اختلاف جدی مواجه سازد.
پس باید مسیر جهت دهی دست را با فرمان الهی سامان بخشد و آن را بهترین یار برای رشد و تکامل خویش قرار دهد و همواره آنرا در مسیر نیکی بر خود و دیگران جهت دهد./998/د102/ف
منبع: مرکز اسلامی هامبورگ