نظریه‌پردازی و تولید علم ویژگی اصلی مکتب امام صادق/ چرایی تشکیل مکتب شیعی
حجت الاسلام والمسلمین علی نهاوندی در گفت‌وگو با خبرنگار خبرگزاری رسا در تبیین ابعاد شخصیت امام صادق(ع) اظهار داشت: در عصر امام جعفر صادق(ع) اندیشه فکری مکتب تشیع اوج پیدا کرد و موضوعات متعددی در مباحث فکری و اعتقادی به صورت یک نهضت علمی درآمد و دانشگاه امام صادق(ع) را به عنوان مکتب جعفری بنیان‌گذاری کرد.
مدیر کل پژوهش های اسلامی سازمان صدا و سیما با اشاره به برخی شاگردان معروف امام صادق(ع) گفت: این شاگردان برای تبیین دیدگاه اهل بیت(ع) تربیت می شدند؛ هر کدام از شاگردان در یک علم خاص پرورش یافته و متخصص در آن زمینه می‌شد که ابان بن تغلب، مؤمن طاق، هشام بن حکم و جابر بن حیان از شاگردان معروف ایشان هستند.
وی خاطرنشان کرد: اصول علوم اربعه از این شاگردان به دست ما رسیده که از کتاب های شاخص اسلامی خارج شده است؛ شخصیت هایی که مکاتب اهل سنت آن ها را به عنوان بزرگان خود قبول دارند هم از شاگردان امام صادق(ع) بودند و یک اطمینان قلبی نسبت به بهره برداری از مکتب اسلام داشتند.
استاد حوزه علمیه ادامه داد: امام صادق(ع) خطاب به شاگرد خود، «ابان بن تغلب» می فرمودند که در مسجد مدینه بنشین و برای مردم فتوا بده، من دوست دارم میان شیعیانم شاگردانی چون تو دیده شوند؛ امام صادق(ع) خودشان این شاگردان را برای رفع مسائل و مشکلات جامعه در میان مردم قرار می دادند.
چرا اندیشه شیعه در زمان امام صادق(ع) صاحب مکتب شد
وی افزود: در زمان امام صادق(ع) اندیشه شیعه صاحب مکتب شد؛ اگر نظامی بخواهد حرکت رو به جلو و تأثیر گذار داشته باشد، نیاز به مکتب فکری دارد؛ چرا که مکتب فکری بن مایه هر نظامی است که می خواهد شکل بگیرد.
حجت الاسلام والمسلمین نهاوندی اظهار داشت: در زمان امام صادق(ع) این مباحث علمی به گونه ای اوج گرفت که تشنگان معارف اسلامی، گروه گروه از سرزمین های مختلف خدمت ایشان می رسیدند و حتی از علمای قم نیز به خدمت حضرت می رسیدند و از محضر ایشان استفاده می کردند.
وی بیان داشت: با وجود این که امام علی(ع) و امام حسن(ع) مدتی حکومت را در اختیار داشتند، چرا می گوییم که مکتب شیعه در زمان امام صادق(ع) تشکیل شد؟ چرا که ابعاد گوناگون نیازهای بشری و سؤالات اساسی و کلیدی در دوره ایشان گسترش پیدا کرد و شاگردان امام صادق(ع) برای پاسخ به این نیازها تربیت شدند.
مدیر کل پژوهش های اسلامی سازمان صدا و سیما ابراز داشت: الهام بخشی یک نظام، به تولید علم و دانش و نظریه پردازی نیازمند است؛ تولید علم و دانش آن نظام باید در ابعاد تخصصی یک مکتب خاص باشد تا بتوان ابعاد مختلف آن نظام را شکل داد.
حوزه علمیه باید براساس نیازهای جامعه حرکت کند
وی تأکید کرد: حوزه های علمیه باید نیازهای جامعه را تشخیص دهد و با بهره گیری از عنصر زمان و مکان، به تربیت متخصص بپردازد؛ در این صورت است که مکتب، می تواند یک نظام هدفمند طراحی کند.
حجت الاسلام والمسلمین نهاوندی ادامه داد: در حوزه علمیه به شدت نیازمند کار جامع و جهانی در بعد معرفت و روش شناسی هستیم که قابل اثبات باشد؛ کارهای زیربنایی و عمیق و دقیقی در این زمینه باید وجود داشته باشد.
وی اظهار داشت: زمان شناسی و موقعیت شناسی از اصول دقیقی است که امام صادق(ع) سفارش کرده اند؛ در واقع اگر ارتباطات جامعه بر اساس فرهنگ و هنر شکل می گیرد، حوزه های علمیه نیز باید بر همین اساس حرکت کنند.
استاد حوزه علمیه در پایان تصریح کرد: مسؤولان و مدیران حوزه علمیه باید توجه داشته باشند که با بصیرت حرکت کنند؛ کسی که عملش از روی بصیرت نیست، در جاده ای حرکت کرده که انحرافی است و هر چه هم سرعت می گیرد، از مقصدش دورتر می شود./840/ت301/س