مخالفت با گریستن برای عزیزان مبارزه با فطرت است

به گزارش خبرنگار خبرگزاری رسا در مشهد، حضرت آیت الله جعفر سبحانی، استاد برجسته درس خارج حوزه علمیه قم، امروز در مدرسه علمیه عالی نواب در آخرین جلسه از سلسله جلسات بررسی مبانی فکری ابن تیمیه و وهابیت به شبهه‌ای پرداخت که وهابیت به گریه کردن بر عزیزان، پیش از خاکسپاری و پس از آن وارد می‌کنند و گفت: مسلمان‌هایی که به رسول خدا (ص) دلبسته هستند پس از چندین سال موفق می‌شوند قبر مطهر ایشان را زیارت کنند، هنگامی که چشم آن‌ها به ضریح ایشان می‌افتد ناخودآگاه اشک می‌ریزند.

وی در ادامه افزود: گریه در چنین لحظه‌هایی امری طبیعی و فطری است و مبارزه با آن مبارزه با آفرینش است. حتی رسول خدا (ص) هنگامی که فرزند خویش، ابراهیم را در تب دیدند، فرمودند: چشم اشک می‌ریزد و دل می‌سوزد و چیزی به زبان نمی‌آوریم جز آن‌که رضای خدا در آن است و ما برای حال تو ای ابراهیم غمگین هستیم.

گریه بدون کُفرگویی اشکالی ندارد

استاد برجسته درس خارج حوزه علمیه قم در ادامه این واقعه به حرف عبدالرحمن بن عوف اشاره کرد و افزود: عوف به پیامبر گفت: شما ما را از گریه باز می‌دارید،‌ چگونه برای فرزند خود گریه می‌کنید؟ حضرت رسول (ص) در پاسخ به او فرمودند: من هرگز شما را از گریه بر عزیزان نهی نکرده‌ام، من شما را از سخنانی که خشم خدا را برمی‌انگیزد باز داشتم. این روایت در بسیاری از کتاب‌های معتبر شیعه و سنی آمده است و در صحت آن شکی نیست.

وی به بیان نمونه‌ای دیگر از گریه حضرت رسول (ص) برای عموی خویش، حمزه اشاره کرد و افزود: بعد از به شهادت رسیدن حضرت حمزه (ع)، پیامبر (ص) به زنان انصار دستور داد که برای ایشان نیز سوگواری کنند. به همین دلیل هنگام گریه بر کشتگان خویش نام حمزه را می‌آوردند و اشک می‌ریختند.

این مرجع تقلید به عنوان نتیجه‌گیری ابراز داشت: بنابراین گریه بر عزیزان قبل از خاکسپاری و بعد از خاکسپاری امری طبیعی است و مقابله با آن مبارزه با فطرت است.

هیچکس بار گناه دیگری را بر دوش نمی‌کشد

وی در ادامه حدیثی از عمربن خطاب نقل کرد و ابراز داشت: عمربن خطاب از رسول خدا (ص) حدیثی را نقل کرده است که آن حضرت فرمودند: گریه بازماندگان میت سبب عذاب او می‌شود. در مرحله اول باید این حدیث را با آیات قرآن مقایسه کرد. خداوند در آیه ۳۸ سوره نجم می‌فرماید: هیچکس بار گناه دیگری را بر دوش نمی‌کشد. بنابر این چرا باید میت به وسیله عمل بازماندگان عذاب ببیند در حالی که کوچکترین نقشی در گریه آن‌ها ندارد.

حضرت آیت‌الله سبحانی به آیه دیگری در این رابطه اشاره کرد و افزود: خداوند در آیه ۵۱ سوره طه نیز می‌فرماید: (تا هر کس دربرابر سعی و کوشش خود،‌ جزا داده شود!) این آیه نیز مانند آیه قبل است. بنابراین دو آیه، اگر حدیث معنی صحیحی نداشته باشد،‌ مردود است.

وی به دلیل دیگری برای رد این حدیث پرداخت و تأکید کرد: حدیث به صورت صحیح نقل نشده است. هنگامی که این حدیث را برای عایشه خواندند گفت: ناقل این حدیث دروغ نگفته است اما خطا کرده، زیرا پیامبر خدا (ص) این حدیث را درباره موضوع دیگری فرموده است.

تنها سعی و تلاش انسان است که او را در دو جهان نجات می‌دهد

این مرجع تقلید به بیان نکته‌ دیگری که میان ما و وهابیت مورد اختلاف است، ‌اشاره کرد و گفت: سعی و تلاش عامل نجات انسان در دو جهان است. خداوند، اندیشه یهودی‌گری را که خود را فرزند خدا می‌دانند و محبوبان درگاه او رد می‌کند و عامل تکریم و احترام نزد خدا را تنها تقوا می‌داند. گاهی خداوند به دلیل فضل و رحمت خویش به بندگان اجازه می‌دهد که ثواب عمل نیک خویش را به والدین و بستگان اهداء کند. البته این نکته جنبه فرعی دارد و انسان نباید به آن تکیه کند.

وی اضافه کرد: اعمالی که انسان انجام می‌دهد و در عین حال دیگران نیز از آن بهره می‌برند، بر دو نوع است؛ اول) گاهی شخصی که بهره‌مند است و از دنیا رفته در عمل انسان زنده نقش دارد. دوم) گاهی فاقد هر نوع نقش در عمل اوست جز این‌که برادر ایمانی شخص است. درباره قسم نخست هیچ گروهی اختلاف ندارند و احادیث زیادی، این موضوع را تأیید می‌کنند.

حضرت آیت‌الله سبحانی به مورد دوم اشاره کرد و اختلاف را در آن دانست و گفت: قرآن و حدیث این مورد را نیز تأیید می‌کنند. مانند استغفار فرشتگان در آیه ۷ سوره مؤمن که در آن فرشتگان تسبیح‌گو برای کسانی که از دنیا رفته‌اند، طلب آمرزش می‌کنند. این آیات حاکی از آن است که اموات بهره می‌گیرند اما شعاع بهره‌گیری آنان منحصر به طلب آمرزش نیست بلکه گسترده‌تر از آن است.

نذر عملی عبادی است

وی در ادامه به موضوع نذر برای اولیای الهی پرداخت و تصریح کرد: نذر کردن یک عمل عبادی است که باید به نام خدا و برای کسب رضای او باشد. مانند این‌که انسان بیمار نذر می‌کند که اگر بهبودی پیدا کرد به یتیمان کمک و فقیران را اطعام کند. همچنین نذری شرعی است که در آن کلمه (الله) گفته شود.

این مرجع تقلید افزود: گاهی به دلیل علاقه‌ای که به پیامبر (ص) و عترت ایشان وجود دارد، ذبح گوسفند یا چیزی مانند آن را نذر می‌کنند. وهابیت به این نذر اشکال وارد می‌کند و آن را شرک به خدا می‌داند. آن‌ها توجه ندارند نذر تنها باید برای خدا و کسب رضای خدا باشد. همچنین در حدیث سعدبن عباده نیز تعبیر نذر برای پیامبر (ص) وارد شده است.

لازم به ذکر است سلسله جلسات بررسی مبانی فکری ابن تیمیه و وهابیت در طول برگزاری با استقبال طلاب حوزه علمیه عالی نواب و دیگر طلاب مشهدی مواجه شد. /862/پ201/ج