عزم صادقانه جهان اسلام لازمه مقابله با پدیده شوم تکفیر

به گزارش خبرنگار خبرگزاری رسا در قم، استاد قاسم جوادی، عضو هیئت علمی جامعه المصطفی(ص)، شامگاه یک‌شنبه در سلسله نشست‌های علمی دین‌پژوهان با بررسی موضوع «تکفیر و جریانات تکفیری» به مناسبت دهه اول ماه محرم سال95 در دبیرخانه دین پژوهان کشور با بیان این که غالب گروه‌ها به نحوی دچار یک طیفِ تندرو هستند ابراز‌داشت: در شناخت خط و مشی فرقه‌ها اصل اولی کذب بودن هر آن چیزی است که به آنها نسبت داده می‌شود از این رو هیچ‌گاه نباید فرقه‌ای را از نگاه مخالفان آن مورد ارزیابی قرار داد.

عضو هیئت علمی جامعه المصطفی(ص) لازمه مطلع شدن از دیدگاه فرقه‌های مختلف را مطالعه، پژوهش و تحقیق منابعی دانست که متعلق به خود این فرقه‌ها است.

وی خاطرنشان کرد: در نگاه اول می‌توان حاکمیت‌های جهانی مختلف را منشأ به وجود آمدن گروه‌های تکفیری دانست اما مسائل و واقعیت‌هایی درون جوامع اسلامی وجود دارد که منجر به پدیدار شدن چنین جریاناتی شده است.

قاسم جوادی با بیان این که گاهی این مطلب گفته می‌شود که مدافعان حرم و همچنین گروه‌های تکفیری به خاطر مسائل مالی به جنگ با یکدیگر می‌پردازند، یادآور شد: اگر یک مدافع حرم شهید شود یا یک فرد تکفیری بمیرد، بی‌تردید مسائل مالی سودی بر جسم بی‌جان او نخواهد داشت. از این رو این موضوع نیاز به تأمل ویژه‌ای دارد تا عوامل اصلی حضور این افراد در میدان نبرد آشکار گردد.

وی با بیان این که بحث تکفیر یک جریان تاریخی است گفت: بحث تکفیر یا به عبارت دیگر ترور، یک جریان تاریخی است که منجر به ترور و کشتار شده است و اولین آن به نام خوارج ثبت شده است و پس از آن فرقه‌های اسماعیلیه،‌ زیدیه‌، حنابله، وهابیت، بربهاری، فرقان و امثال آن به خوارج ملحق می‌شوند.

مسؤول گروه تاریخ حدیث پژوهشکده علوم و معارف رنج‌آور بودن جریانات تکفیری را به سبب ترور‌هایی دانست که صورت می‌گیرد و یادآور شد: از قرن چهارم تا کنون جریان‌های تکفیری چه در حوزه دیدگاه‌های متفکران و چه در برخی احادیث وجود داشته است.

وی با اشاره به نقد امام خمینی(ره) بر بحرانی اظهار داشت: امام راحل بر این عقیده بود که بحرانی نتوانسته بود مجموع روایات را به درستی بررسی و جمع‌بندی کند از این رو با مراجعه به منابع روایی تکفیر را از آن‌ها برداشت کرده است.

محقق تاریخ اسلام عزم جهان اسلام را لازمه مقابله با این پدیده معرفی و خاطرنشان کرد: مبارزه و مقابله با تکفیر نیازمند اراده و تصمیم قاطع از جانب جهان اسلام است،‌ اراده‌ای که صادقانه باشد چرا که با نبود صداقت میان ممالک اسلامی نمی‌توان انتظار رسیدن به نتیجه‌ای مطلوب را داشت.

وی به بیان روایت «فَقالَ لی إلَیهِم فإِنَّ اللهَ یَدفَعُ بِهِم عَدُوَنا وَ عَدُوَکُم - یَعنِی الرُوم - وَ بِعهُم» ابراز داشت: اموی‌ها یک جریان نیستند،‌ آنها زمانی در کربلا جنایت می‌کنند و زمانی نیز به تعبیر این روایت، از دشمنان اسلام دفاع و حمایت می‌کنند.

عضو هیئت علمی جامعه المصطفی(ص) با اشاره به آیه «لا یَجْرِمَنَّکُمْ شَنَآنُ قَوْمٍ أَنْ صَدُّوکُمْ عَنِ الْمَسْجِدِ الْحَرامِ أَنْ تَعْتَدُوا» گفت: مشرکان مانعان ورود مسلمانان به مسجد‌الحرام بوده‌اند اما در قرآن کریم آیاتی وجود دارد که سفارش می‌کند مبادا به مشرکان تجاوز شود.

وی با بیان آیه «لَا يَنْهَاكُمُ اللَّهُ عَنِ الَّذِينَ لَمْ يُقَاتِلُوكُمْ فِي الدِّينِ وَلَمْ يُخْرِجُوكُمْ مِنْ دِيَارِكُمْ أَنْ تَبَرُّوهُمْ وَتُقْسِطُوا إِلَيْهِمْ إِنَّ اللَّهَ يُحِبُّ الْمُقْسِطِينَ» اظهار داشت: اگر مسلمانان به نیکی کردن در قبال اعمال مشرکان سفارش شده‌اند، در این صورت وظیفه‌ای به مراتب حساس و سنگین‌ در قبال مسلمانان دیگر خواهند داشت.

مسؤول گروه تاریخ حدیث پژوهشکده علوم و معارف تصریح کرد: قرآن کریم بر چگونگی برخورد با اهل کتاب، خطاب به مسلمانان می‌فرماید: «وَلَا تُجَادِلُوا أَهْلَ الْكِتَابِ إِلَّا بِالَّتِي هِيَ أَحْسَنُ .....» و تأکید می‌کند با اهل کتاب به شیوه‌ بهتر مجادله کنید از این رو بر اساس این آیه و آیات مشابه نمی‌توانیم با حکمت و موعظه حسن با اهل کتاب برخورد کنیم که علامه طباطبائی در این باره می‌گوید: مبادا با این افراد سخن و نکته‌ای بگویید که ناراحت شوند.

وی ادامه داد: بر اساس آیه ذکر شده،‌ مسلمانان موظفند در برابر یهودیان هم به صورت احسن رفتار کنند چرا که آنان نیز اهل کتاب هستند.

محقق تاریخ اسلام، تئوری علامه طباطبایی مبنی بر اندیشه اجتماعی قرآن را مهم ارزیابی و خاطرنشان کرد: علامه طباطبایی بر این عقیده است که اساسا آن نگاه اجتماعی که باید به قرآن می‌شد تحقق نیافته است چرا که برای استنباط هر نکته‌ای از قرآن کریم باید به بُعد اجتماعی آن توجه شود. از این رو در بحث وحدت می‌گوید: وحدتی که مدنظر اسلام است به هر قیمتی که باشد باید محقق شود.

وی در پایان این نشست علمی به جمع‌بندی مطالب پرداخت و تأکید کرد: نتیجه تقسیم شدن مسلمانان به فرقه‌های مختلف، درگیری و چشیدن عذاب است لذا در وهله نخست مسلمین تا آخرین حد ممکن باید در ایجاد اتحاد و اتفاق کوشا باشند همان گونه که امیر‌المؤمنین(ع) به عنوان مصداق اتم این کار را کرد و توانست به بهترین وجه آن را پیاده کند و در ثانی حفظ مصلحت اسلام و مسلمین برای همه واجب است.

شایان ذکر است: این جلسه آخرین نشست از سلسله نشست‌های علمی دین‌پژوهان کشور در دهه اول محرم بود و نشست‌های آتی از طریق سایت خبرگزاری رسا اطلاع رسانی خواهد شد. /878/پ201/ی