فراگیری روش «متون فقهی و اصولی» مهمتر از فهم آن

حجت الاسلام ابراهیم توکلی مقدم، استاد سطح عالی حوزه علمیه خراسان در گفت‌و‌گو با خبرنگار خبرگزاری رسا در قم، با بیان این‌که کمال‌جویی و تحول‌خواهی به معنای مثبت آن، گرایشی است که در نفس هر انسانی به ودیعه گذاشته شده است،‌ خاطرنشان کرد: این گرایش زمانی بیشتر نمود پیدا می‌کند که سخن از تحول در رابطه با حوزه علمیه باشد و از کسانی پذیرفته می‌شود که دلسوزی، آگاهی و جایگاه علمی آن افراد احراز شده باشد.

فهم دین مشروط به اجتهاد روحانیت

وی فهم عمیق و صحیح آموزه‌های دین را مشروط به اجتهاد روحانیان دانست و تأکید کرد: اگر قرار است طلاب کارشناسان دین شوند و از ناحیه دین سخن بگویند، ضروری است تا بتوانند به طور مستقیم به منابع دین رجوع کنند و معارف دین را از آن کتب استخراج کنند و بی‌شک تحقق این مهم متوقف بر کسب اجتهادی است که راهی جز همین روش شناخته‌ شده پیشین در فقه و اصول ندارد.

این استاد سطح عالی حوزه علمیه خراسان با بیان این که اگر متنی بتواند روش شناخته شده پیشین را در قالب مسائلی که بیشتر مورد ابتلاء است آموزش دهد مطلوب‌تر خواهد بود، افزود: قدیمی بودن متون درسی در حوزه علمیه نمی‌تواند دلیلی مناسب بر طرد این کتاب‌ها باشد، چرا که اگر این‌گونه باشد لازم است قبل از هر کتابی، قرآن کریم و روایات طرد گردند زیرا قدمتی 1400 ساله دارند.

مهم فراگیری روش است نه فهم محتوا

حجت الاسلام توکلی مقدم فراگیری روش را مهم ارزیابی و تصریح کرد: غرض از فقه و اصولی که در حوزه خوانده می شود، کسب روش تفقه و ملکه اجتهاد است از این رو مناسب است در دوران سطح بهترین کتابی که طلبه را در این مسیر قرار دهد به عنوان کتاب درسی قرار گیرد، حتی اگر نگارش آن به سال‌های گذشته بازگردد.

وی ایجاد رشته‌های تخصصی همچون اقتصاد، حقوق و مدیریت در حوزه علمیه را مثبت ارزیابی و خاطرنشان کرد: تدریس کتاب‌های تخصصی علوم دیگر در کنار فقه و اصول کار صحیحی است چون لازم است طلاب با اصطلاحات، رویکردها، مبانی، پارادایم‌ها، اغراض و مسائل علوم روز در ایران و جهان آشنا باشند.

توکلی مقدم ادامه داد: بیان این مطلب که کتاب مکاسب، فقه و اقتصاد روز را تعلیم نمی‌دهد و باید از نظام آموزشی حوزه حذف شوند، سخن صحیحی نیست چرا که مکاسب رساله‌ علمیه نیست بلکه این کتاب به شکلی نگاشته شده است که روش تفقه را به طلاب می‌آموزد و این روش منحصر به دوره خاصی نیست و در همه دوره‌ها قابل استفاده است.

دسترسی طلاب به اجتهاد امری محال نیست

این استاد سطح عالی حوزه علمیه خراسان با بیان این که: دسترسی طلاب به اجتهاد امری محال نیست، اظهار داشت: متأسفانه امروزه طلاب جوان، مجتهد شدن را امری بعید می‌شمارند و از اعتماد به نفس لازم برخوردار نیستند، در حالی که با همین روش موجود اگر طلبه‌ای دارای استعداد متوسط به بالا باشد می‌تواند با تلاش و کوشش پس از گذراندن دروس سطح عالی و با 6 تا 10 سال کار جدی در خارج فقه و اصول به اجتهاد دست یابد.

وی به سخن برخی منتقدان مبنی بر تعطیلات فراوان حوزه علمیه اشاره و ابراز داشت: این سخن که ایام تعطیلی فراوان در حوزه علمیه وجود دارد، صحیح است و باید چاره‌ای اندیشیده شود اما توجه به این نکته نیز لازم است که این تعطیلات تنها به معنای تعطیلی کلاس درس است و نه تعطیلی طلبگی و معمولا طلاب هر روز برنامه مطالعه داشته و از فرصت تعطیلی کلاس برای تحقیق، پژوهش و تعمیق دروس خوانده شده استفاده می‌کنند. /878/ت302/ی