ضعف روش شناسی علمی سبب بروز مشکلات فرهنگی در کشور شده است

به گزارش خبرنگار خبرگزاری رسا، حجت الاسلام محمدصادق شربتیان، در دومین نشست علمی مبانی روش اندیشه فرهنگی که به همت انجمن علمی ارتباطات و تبلیغ حوزه علمیه، در سالن اجتماعات این مرکز برگزار شد، با اشاره مبانی و روش های تفکر فرهنگی، اظهار کرد: در گام اول مطالعات و روش اندیشه فرهنگی، باید با روش شناسی علم آشنا شد تا از این طریق بتوان، روش صحیح تفکر را فرا گرفت.

وی افزود: پیشرفت علم طی دوقرن اخیر، مدیون کشف روش شناسی علمی در تمامی حوزه های علوم است، چرا که به وسیله آن، مسیر علم و اختراعات علمی دچار تحولی اساسی شده و تصاعد هندسی در اکتشاف و اختراعات علمی به وجود آمد، به طوری که هم اکنون مخترعان و مکتشفان برای ثبت یافته های علمی خود مدت ها باید منتظر بمانند، در حالی که درگذشته، شاید چند دهه طول می کشید تا یک اختراع به وجود بیاید.

روش شناسی علمی و حوزه های مرتبط

این پژوهشگر حوزوی، مباحث مطرح در علم روش شناسی را در دو حوزه تقسیم بندی کرده و خاطرنشان کرد: حوزه اول، مربوط به مباحث پایه و مادر است که بر اساس آن، تفکر انسان و روش های فکری و نظام باورهای او شکل می گیرد و با شناخت دقیق این حوزه می توان، تحول در نوع تفکر انسان ها به وجود آورد.

وی تفکر انسان را برگرفته از نظام باور او دانست و افزود: تفکر هر فردی بر اساس نظام باور او شکل می گیرد و در صورتی که نظام فکری، نظام صحیحی باشد، تمام مشکلات بعدی حل خواهد شد و اگر این ساختار صحیح نباشد، نحوه صحیح فکر کردن را تشخیص نداده و توانایی درک دنیا را نخواهیم داشت و این موضوع درباره همه افراد، چه فیلسوف و چه انسان های عادی وجود دارد.

حجت الاسلام شربتیان، دومین حوزه را مرتبط با گرایشات و شاخه های مختلف علمی دانسته و تأکید کرد: هر علمی، دارای شاخه ها و گرایشات متفاوتی است که باتوجه به ویژگی های آن ها، یک موضوع خاص مورد بحث قرار گرفته و تا رسیدن به نتیجه مطلوب، به صورت تخصصی پیگیری می شود.

نظام باورها دین را مشخص می کند

این پژوهشگر حوزوی، با تبیین عوامل تأثیرگذار بر نظام باورها، عنوان کرد: اگر سیگنال های وارد شده به نظام باورها بسیار قوی باشد، ساختمان آن به هم می ریزد و تأثیر این نظام تا آن جاست که حتی دین انسان ها هم بر اساس این نظام باورها شکل می گیرد.

وی افزود: تقویت سیگنال های مثبت در نظام باور، از طریق سه راهکار؛ دقت، تکرار و لذت و الم شکل می گیرد به طوری که حتی نمازهای یومیه در پنج نوبت، نشان از آن دارد که با تکرار این سیگنال های خوب، می توان آن را در نظام باور نهادینه کرد و یا یک سیگنال خوب با حس خوشایند یا حس دردناک می تواند تأثیرات متفاوتی بر این نظام داشته باشد.

شناخت نقطه تاریخی و مکان جغرافیایی علوم؛ مهم‌ترین موضوع روش شناسی

حجت الاسلام شربتیان، نخستین گام در بررسی موضوعات را توجه به شناخت دقیق از آن دانست و تصریح کرد: شناسایی نقطه تاریخی و منطقه جغرافیایی هر موضوع یا علم، از اهمیت بالایی برخوردار است و تنها از آن طریق است که می توانیم یک موضوع را بررسی و مسائل مربوط به آن را حل کنیم.

وی افزود: متخصصین روش شناسی، علوم را یک جغرافیا می دانند و جهان علم را مانند یک کره زمین فرض کرده و جایگاه هر علمی را در جغرافیای علمی جهان مشخص می کنند، اما متأسفانه در کشور ما این مقوله جدی گرفته نمی شود و ما با مشکلات فراوانی در زمینه شناخت مسائل و مشکلات و ارائه پاسخ های مناسب برای حل آن ها مواجهیم.

این پژوهشگر حوزوی، نقطه تاریخی را در ارتباط با بحث بررسی پیشینه یک علم برشمرده و ابراز کرد: ما باید بدانیم که در یک علم چه کارهایی انجام شده و دانشمندان آن چه مسائلی را کشف و چه موضوعاتی مغفول است و این مسأله تنها با بررسی نقطه تاریخی یک علم مشخص می شود.

مراحل حل یک مسأله باید دقیقاً پیگیری شود

حجت الاسلام شربتیان، مسأله فرهنگ را مرتبط با علوم اجتماعی دانسته و تأکید کرد: اصل فرهنگ پدیده ای اجتماعی است و برای حل مسائل آن باید جامعه شناسانی که توانایی استنباط مسائل اجتماعی را دارند، حل مسأله را برعهده بگیرند و در این مسیر، از کمک ذهن شناسان و متخصصین علم فلسفه هم بهره ببرند.

وی افزود: برای حل یک مسأله باید سه مرحله، کنکاش در چیستی که از آن با عنوان مقام شناخت یاد می شود، کنکاش در چرایی به منظور پی بردن به علت ها در مقام تبیین، و کنکاش در چگونگی به عنوان  مقام تعیین، راه حل های رفع مشکل را پیگیری کرد تا یک موضوع به نتیجه مطلوب برسد ولی متأسفانه در کشور ما این قضیه برعکس است و همه از آخر شروع می کنند و به دنبال حل مشکلات بدون شناخت دقیق از آن هستند که قطعاً نتیجه نخواهد داشت.

این پژوهشگر حوزوی در پایان خاطر نشان کرد: روش شناسی، ابزارها و راهکارهای بررسی یک موضوع را بررسی می کند که در هر علم و موضوع علمی، به آن احتیاج داریم و به عبارتی، روش شناسی در حکم برنامه ریزی و هدایتگری هر موضوع علمی  است./872/پ202/ب1