شرح و تفسیر صحیفه سجادیه در حرم مطهر رضوی

به گزارش خبرنگار خبرگزاری رسا در مشهد، حجت‌الاسلام وحید قنبری، مسؤول دفتر آیت الله سیدمحمدحسینی الموسوی زنجانی ظهر امروز در شرح و تفسیر صحیفه سجادیه در حرم مطهر رضوی ضمن قرائت دعای بیست‌ و هشتم صحیفه سجادیه، گفت: صحیفه سجادیه، همان‌طور که از اسمش مشخص است مربوط به حضرت زین‌العابدین، امام سجاد(ع) است.

وی افزود: امام باقر (ع) دعاهایی که امام سجاد(ع) با خدای خویش داشتند مکتوب کرده‌اند، بنابراین راوی اصلی این روایت امام باقر(ع) است.

حجت‌الاسلام قنبری در ادامه اظهار داشت: از امام سجاد(ع) بیشتر دعا نقل شده است، ریشه این امر به ابتکار عمل ایشان در انتقال معارف دین به جامعه و بشریت برمی‌گردد. این امام همام در دورانی به امامت رسیده‌اند که شروع امامتشان با شهادت پدر بزرگوارشان،  امام حسین(ع) مقارن شد و از طرفی خفقان شدیدی نیز در جامعه حاکم بود.

این شارح صحیفه سجادیه گفت: شیعیان در دوران بعد از شهادت امام حسین(ع) در فشار شدیدی از جانب حکومت بودند و این فشار و این خفقان به حدی رسیده بود که اگر شخصی ابراز می‌کرد شیعه است یا حتی به أهل بیت(ع) ارادت دارد او را مجازات می‌کردند.

وی در تبیین دوران خفقان بعد از امام حسین(ع)، ابراز داشت: نقل شده است حتی در دوران امام صادق(ع) و امام باقر(ع) که فضا برای شیعیان بهتر شده بود، زنی به زمین می‌خورد و در هنگام بلند شدن از ذکر حضرت فاطمه(س) استعانت می‌جوید، او را محاکمه کردند اما امام صادق(ع) شفاعت می‌کنند و او را نجات می‌دهند.

وی افزود: امام سجاد(ع) در چنین شرایط پُرخفقان و فشاری بهترین وسیله برای تبلیغ دین و نشر معارف اهل بیت(ع) را دعا و تزرع دیدند.

مسؤول دفتر آیت الله موسوی زنجانی با بیان این‌که ریشه واقعه کربلا بی‌دینی مردم بود، اظهار داشت: أهل بیت (ع) ریشه و دلیل شهادت امام حسین(ع) را بی‌دینی مردم معرفی کرده‌اند و می‌فرمایند که مردم بنده دنیا هستند و دین بازیچه زبان مردم است و هر شخصی حرف از دین می‌زند در بیشتر موارد لقلقه زبان است.

وی در ادامه ترجمه حدیث گفت: مردم زمانی که به بلا مبتلا می‌شوند، نمی‌توانند به درستی دینداری کنند، مانند زمانی که واقعه کربلا پیش آمد و عده فراوانی خود را کنار کشیدند. بنابراین امام سجاد(ع) در دوران امامت خویش بهترین وسیله را بیان دعاهایی یافتند که معارف شیعه در آن نهفته است. با این دعاها مردم را به سمت توجه به خدا و معارف الهی سوق دادند.

حجت‌الاسلام قنبری با اشاره به اینکه در دوران حکومت امویان، مردم ایمان به خدا را از دست داده بودند، تصریح کرد: در دوران امویان مردم در کنار خدا به غیر خدا نیز می‌اندیشیدند. هرکس که به غیر خدا بیاندیشد در حالی که به خدا نیاز دارد به نتیجه مطلوب نخواهد رسید. این افراد خدا را فدا و قربانی می‌کنند همچنین این افراد دین را برای خود یقینی نکرده‌اند بنابراین وقتی بلایی بر آن‌ها نازل می‌شود دیگر نمی‌توانند دیندار بمانند.

وی افزود: امام سجاد (ع) آداب صحیح دعا خواندن و درخواست کردن از خدا را به ما آموخته‌اند. همچنین چگونه خدا را برای خواستن حوائج خویش بخوانیم.

این شارح صحیفه سجادیه در توضیح فضیلت دعا خواندن، تصریح کرد: پیامبر اکرم (ص) به دعا خواندن بسیار سفارش کرده‌اند و فرموده‌اند؛ راه درست بندگی کردن، دعا خواندن است. به بیان دیگر بندگی درست، خواندن و نیایش کردن با خداوند متعال است.

وی با بیان این‌که در ادیان دیگر نیز به دعا خواندن تأکید کرده‌اند، افزود: در کتاب‌های نویسندگان برجسته غربی بر دعا خیلی تأکید کرده‌اند، مدتی قبل پزشک متخصصی از خارج کشور آمده بود، با او صحبت کردیم، او نیز تأکید بر دعا داشت و می‌گفت من به بیمارانم توصیه می‌کنم دعا کنند.

حجت‌الاسلام قنبری نماز را نوعی دعا عنوان کرد و گفت: در زبان عرب دعا به معنای صلاۀ است. آنقدر صلاۀ را برای این عبادت خاص به کار بردند که دیگر صلاۀ به معنای نماز شد.

وی در شرح ابتدای دعای امام سجاد(ع) که می‌فرمایند؛ من دل از غیر گسستم و تنها به تو دل بستم، اظهار داشت: این فراز نشان می‌دهد که ادب اصلی در دعا این است که انسان وقتی می‌خواهد دعا بخواند از غیر خدا دل بکند و به غیر خدا توجه نکند زیرا دل بستن به غیر خدا نتیجه‌ای جز شکست نخواهد داشت.

وی با بیان این‌که اگر شخصی با تمام وجود از خداوند چیزی بخواهد خدا او را ناامید نمی‌کند، افزود: صاحب کتاب الغدیر، علامه امینی تعریف کرده‌اند زمانی که تصمیم گرفتم کتاب الغدیر را بنویسم، به حرم حضرت علی (ع) رفتم و از ایشان کمک خواستم. بعد از آن هر وقت با مشکلی روبرو می‌شدم به حرم حضرت می‌رفتم و بعد از بیرون آمدن پاسخ خویش را می‌یافتم.

حجت‌الاسلام قنبری در ادامه اظهار داشت: علامه امینی در یکی از مراجعات خویش به حرم حضرت علی(ع) پاسخ نمی‌گیرند. بعد از چند مرتبه به زیارت رفتن و ارائه درخواست، حضرت علی (ع) به خواب ایشان می‌آیند و می‌فرمایند؛ جواب سؤال تو در فلان کتاب است اما اگر جواب تو را ندادیم به این علت بود که توجهت به غیراز ما نیز بود.

وی در توضیح افزود: علامه امینی همراه درخواست از امام علی(ع) به این فکر نیز بوده است که بعد از حرم برود سراغ شخصی و از او کمک بگیرد به همین دلیل پاسخی از امام علی(ع) دریافت نکرده است. در زیارت امام رضا (ع) نیز زائران باید به این نکته دقت کنند و تمام توجهشان به حضرت رضا(ع) باشد.

وی با بیان این‌که در عبادت نیز باید تمام حواس بنده به خدا باشد، گفت: هنگامی که می‌خواهیم خدا را بخوانیم باید به این صورت باشد که بگوییم،‌خدایا در حالی به سوی تو آمده‌ام که از دیگران بریده‌ام و با تمام وجود به سوی تو آمده‌ام.

حجت‌الاسلام قنبری در پایان تصریح کرد: اگر مشکلی برای ما روی می‌دهد، ابتدا برطرف شدن آن را از خدا بخواهیم بعد از آن، خدا وسیله‌ها را برای برطرف شدن مشکل فراهم می‌کند. امام صادق (ع) می‌فرمایند؛ خداوند دوست نمی‌دارد کاری را برای بنده‌اش بدون وسیله انجام دهد. بنابراین ما باید از خداوند درخواست کنیم اما مشکل ممکن است به وسیله افراد برطرف شود./862/202/ب2