انسانیت افراد در مکارم اخلاق مشخص می‌شود
به گزارش خبرنگار خبرگزاری رسا در مشهد، حجت الاسلام رضا روح، مفسر قرآن کریم و استاد درس اخلاق حوزه علمیه شب گذشته در مسجد امام خمینی(ره) مشهد در ادامه شرح دعای مکارم الاخلاق، فراز «وَ مِنْ عُقُوقِ ذَوِی الْأَرْحَامِ الْمَبَرَّة» را قرائت کرد و گفت: امام سجاد در این فراز از دعا می‌فرمایند؛ خدایا، اقوام و نزدیکانم با من رابطه دوستی برقرار کنند.
وی افزود: انسان ممکن است اقوامی داشته باشد که با آن‌ها رابطه دوستی برقرار نکرده باشد اما بعضی از دوستان او آنقدر نزدیک باشند که مانند اقوام دارای حق و ارتباط تنگاتنگی با وی شوند.
حجت‌الاسلام روح با اشاره به این‌که دستورات اخلاقی اسلام اجتماعی است، تصریح کرد: در دین مبین اسلام به اجتماع و بایکدیگر بودن اهمیت زیادی داده شده است حتی در عبادت‌هایی مانند اعتکاف خداوند می‌فرماید که به صورت دسته‌جمعی و در مسجد جامع صورت گیرد. بنابراین احکام و اعمال دینی شخص را از انفراد و تنها بودن باز می‌دارد.
وی افزود: بعد از تشکیل خانواده که احادیث فراوانی در این زمینه وجود دارد اسلام به حفظ آن نیز سفارش‌های فراوانی کرده است، حتما خاطرات انسان‌های کارآفرین را مشاهده کرده‌اید که در سخنانشان می‌گویند ما با تعداد محدودی مانند پنج نفر کار را شروع کردیم اما اکنون چند هزار نفر مشغول کار هستند. این نشان می‌دهد که اجتماع و حفظ آن چه قدرتی می‌تواند داشته باشد.
وی در تبیین هسته‌های اجتماعی جامعه از نگاه اسلام، ابراز داشت: اسلام جامعه را به صورت دستوری نمی‌سازد بلکه می‌گوید جامعه از هسته‌هایی تشکیل شده است، اسلام برای هسته‌های اولیه آن مانند خانواده تأکیدها و سفارش‌های زیادی دارد. بعد از این‌که چنین هسته‌ای تشکیل شد کم‌کم گسترش می‌یابد و گروه‌های خانوادگی بزرگی شکل می‌گیرند و اجتماع ایجاد می‌شود.
این شارح دعای مکارم اخلاق با بیان این‌که میان دین و فرد متدین فاصله وجود دارد، اظهار داشت: افرادی که متدین بودند و به دین جاهلی خویش قبل از ظهور اسلام عمل می‌کردند، ابتدا اسلام را سخت پذیرفتند و بعد از پذیرش نیز شروع به تغییر اسلام با آنچه خودشان می‌پسندیدند داشتند، اینگونه افراد به جای هضم شدن در دین، دین را هضم می‌کنند.
وی در ادامه افزود: اسلام بسیار بر این موضوع تأکید دارد که جمعیت خود را از نظر کم و کیف(تعداد و ارزش‌های انسانی) زیاد کند، تأکید اسلام بر اجتماع زیاد و قوی تشکیل دادن به این دلیل است که دشمن می‌تواند به یک شخص آسیب برساند اما نمی‌تواند در برابر اجتماعی که با یکدیگر اتحاد دارند به راحتی مقابله کند.
حجت‌الاسلام روح به تأکید اسلام بر دوستی بین اقوام اشاره کرد و گفت: اگر در بین اقوام و ارحام دشمنی به وجود آمد، این دشمنی به سرعت باید برطرف شود، در روایت آمده است که فردی خدمت پیامبر(ص) می‌رسد و می‌گوید که می‌خواهم ارتباطم را با یکی از اقوامم قطع کنم. حضرت در جواب او می‌فرمایند؛ در صورت انجام گرفتن چنین کاری رحمت خداوند از هر دوی شما قطع خواهد شد.
وی افزود: در طول انقلاب اسلامی نیز بسیار از امام خمینی(ره) پرسیدند که آیا می‌توانیم با اقوام خود که ضد انقلاب هستند قطع ارتباط کنیم، امام(ره) در جواب تمام این افراد می‌فرمودند که نمی‌شود با اقوام و ارحام خود قطع ارتباط کرد و مردم را از این کار منع می‌کردند.
استاد اخلاق حوزه علمیه ضمن قرائت حدیثی از امام صادق(ع)، ابراز داشت: فردی از امام صادق(ع) می‌پرسد که بعضی از اقوام ما، محب و دوستدار اهل بیت(ع) نیستند، آیا باید با آن‌ها ارتباط داشته باشیم؟ حضرت(ع) در جواب او می‌فرمایند که نباید قطع رحم صورت گیرد، اگر اقوام دوستدار اهل بیت(ع) بودند دو وظیفه بر عهده خواهید داشت هم حق خویشاوندی هم حق اسلام؛ اما اقوامی که مسلمان نیستند تنها همان حق خویشاوندی است.
وی اخلاق و ارتباط با مردم را به دو نوع تقسیم کرد و گفت: اخلاق دو نوع است؛ مکارم اخلاق و محاسن اخلاق؛ این دو با یکدیگر تفاوت دارند. محاسن اخلاقی به دستوراتی در اسلام گفته می‌شود که با میل ما همخوانی دارند، مانند نظافت که انسان خودش نیز از این موضوع رضایت دارد، دستوراتی نیز در اسلام وجود دارد که با میل و غریزه ما سازگاری ندارد به این نوع مکارم اخلاق می‌گویند.
وی افزود: به شخصی بدی و دشمنی صورت می‌گیرد، غریزه می‌گوید؛ جواب کلوخ، سنگ است، فردی که دارای مکارم اخلاق است به دستورات دینی عمل می‌کند و اگر دین بگوید ببخش و عفو کن، این کار را انجام می‌دهد، درجات بهشت با این خصوصیت تعیین می‌شوند و انسانیت انسان در مکارم اخلاق خود را نشان می‌دهد.
لازم به ذکر است، سلسله جلسات حجت‌الاسلام روح تا پایان صفر هر شب ساعت ۱۹در مسجد امام خمینی(ره) واقع در حر عاملی ۶۲ برگزار می‌شود./۸۶۲/202/ب2