دهه سازی خروج از قواعد عرفیه عزاداری است
به گزارش سرویس پیشخوان خبرگزاری رسا، متن پیش رو یادداشتی است از حجت الاسلام مهدی مسائلی، پژوهشگر و نویسنده کتاب هایی چون «لعن های نامقدس» و «نهم ربیع؛ جهالت ها و خسارت ها» که درباره دهه محسنیه و ادامه عزاداری های ماه صفر تا 9 ربیع الاول نگارش یافته است؛
در سال‌های اخیر موضوع مناسبت‌های نوپدید مذهبی به خصوص عزاداری، یکی از چالش‌های جامعه مذهبی شیعه بوده است. یکی از این مناسبت‌ها دهه محسنیّه است که عده‌ای عزاداری آن را به سوگواری به ماه محرم و صفر متصل نموده و تا هشتم ربیع‌الاول به عزاداری می‌پردازند.
در سال‌های اخیر بسیاری از بزرگان و علما درباره اثرات ضد تبلیغی این‌گونه مناسبت‌های جدید هشدار داده‌اند، به این معنا که اگرچه عده‌ای خاص دوست داشته باشند ماه‌های متمادی در مجلس عزا و روضه باشند و شهرها را سیاه‌پوش کنند، ولی بسیاری از مردم تحمل این حجم از سوگواری را ندارند و شاید بی‌خبر از منشأ چنین مناسبت‌هایی، خود را در مقابل عزاداری اهل‌بیت علیهم‌السلام تصور کنند و به هتک حرمت آنها بپردازند. چنانچه آیت الله شبیری زنجانی در سال‌های گذشته سخنان ارزشمندی در این‌باره بیان نمودند. با این وجود، طرفداران این‌گونه سوگواری‌ها نوعی دیکتاتوری مذهبی را در جامعه شیعه دنبال می‌کنند، مثلا بعضی از مداحان در سال‌های گذشته این شعر را در مقابل اعتراضات به کار می‌بردند: «برود هرکه دلش خواست شکایت بکند/ شهر باید به من هیئتی عادت بکند»
متأسفانه چنین افرادی خود را حامی و یاور اهل‌بیت علیهم‌السلام تصور نموده و مخالفین را دشمن اهل‌بیت علیهم‌السلام قلمداد می‌کنند. با این نگاه هیچ حقی برای مخالفان در نظر گرفته نمی‌شود و اگر اعتراضی به تضییع حقوق جمعی مردم صورت گیرد، نباید به آن اهمیت داد. از این جهت است که راه‌اندازی قافله عزاداری در ایام عادی سال امری متداول توسط این جریان‌ها شده است.
اما از بُعدی دیگر برپایی مناسبت‌هایی همچون دهه محسنیه، خروج از قواعد عرفی برگرفته از اهل‌بیت علیهم‌السلام درباره عزاداری نیز می‌باشد. توضیح بیشتر این‌که در تعالیم شیعه و روایات اهل‌بیت- علیهم‌السلام- آمده است: «کُلُّ الْجَزَعِ وَ الْبُکَاءِ مَکْرُوهٌ سِوَی الْجَزَعِ وَ الْبُکَاءِ عَلَی الْحُسَیْنِ، عَلَیْهِ السَّلَامُ؛ یعنی: همه عزاداری‌ها و گریستن‌ها ناپسند است مگر عزاداری و گریستن برای امام حسین، علیه‌السلام.» (شیخ طوسی، الأمالی، ص ۱۶۲)
همچنین در کتابِ معروف و معتبر کامل الزیارات نیز آمده است که امام صادق- علیه‌السلام- می‌فرمودند: «إِنَّ الْبُکَاءَ وَ الْجَزَعَ مَکْرُوهٌ لِلْعَبْدِ فِی کُلِّ مَا جَزِعَ- مَا خَلَا الْبُکَاءَ وَ الْجَزَعَ عَلَی الْحُسَیْنِ بْنِ عَلِیٍ علیه‌السلام فَإِنَّهُ فِیهِ مَأْجُورٌ. یعنی: برای بنده، عزاداری و گریستن در تمام امور مکروه و ناپسند است مگر گریستن و عزاداری کردن بر حسین بن علیّ علیهماالسّلام، که شخص در این گریستن مأجور و مُثاب می‌باشد.» (ابن قولویه قمی، کامل الزیارات، ص۱۰۰.)
همچنان که در سیره عملی اهل بیت- علیهم‌السلام- نیز با وجود آن‌که ایشان به استمرارِ عزاداری در سوگِ عزیزان خویش نمی‌پرداختند، امّا در دهه اول محرم و ایام عاشورای هرسال، توصیه به ذکر یاد واقعه عاشورا می‌نمودند. با این حال بعدها، شیعیان به احترامِ دیگر ائمه بزرگوار علیهم‌السلام، سالروز شهادت آنها را نیز مورد تعظیم قرار داده‌اند و با برپایی مجالسی، ضمنِ بیان مناقب آن بزرگواران و مصائب وارده بر ایشان، به بزرگداشت مقام آن حضرات می‌پردازند، که بی‌تردید این موضوع امری پسندیده و مطلوب است و موجب تعظیمِ شعائر الهی و ترویجِ معارف اهل‌بیت خواهد شد.
البته همواره صورتِ این مجالس با مجالسی که در ایام محرم تشکیل می‌شده، متفاوت بوده است و عزاداری در این روزها در سطحی پایین‌تر از ایام محرم و به صورت ذکر مصیبت و گریه برای مصائب ائمه- علیهم السلام- برپا می‌شده است؛ همچنان‌که این عزاداری‌ها از سالروز شهادت ائمه- علیهم‌السلام- نیز فراتر نمی‌رفته است.
متأسانه بعضی با برداشت نادرست از حکمت عزاداری، گمان می کنند برای هر مصیبتی که به اهل‌بیت علیهم‌السلام در طول های متمادی وارد شده، باید لباس مشکی پوشیده و عزاداری کنند. درحالی که چنین کاری نه ممکن است و نه معقول، و نه از شیعیان خواسته شده است. زیرا در این صورت شیعه باید در تمام طول سال به سوگواری نشسته و در عزا به سر برد.
حقیقت این‌که کسی با عزاداری محسنیه مخالفت می‌کند، مخالف وجود حضرت محسن و مصیبت وارده به حضرت زهرا سلام‌الله علیها نیست، بلکه سخن در این است آیا توصیه شده که در ایامی خاص برای چنین مصیبتی سوگواری کنند؟ از این گذشته، تعیین این ایام برای عزاداری محسنیه به گونه ای صورت می‌گیرد که با مناسبت های دلخواه این افراد همچون نهم ربیع الاول تضاد نداشته باشد وگرنه در صورت دقت تاریخی، ایام محسنیّه با ایام نهم ربیع الاول تلاقی پیدا خواهند نمود و چگونه به یکباره در نهم ربیع مصیبت براداشته می‌شود و شادی‌های خارج از عرف جای آنها را می‌گیرد؟! /916/ 102/ع