دولت از باب علم اجمالی به ضرر می تواند محصولات تراریخته را منع کند

به گزارش خبرنگار خبرگزاری رسا، محمود حکمت نیا، معاون علمي پژوهشي پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی، شب گذشته در نشست علمی «حکم شرعی مصرف محصولات تراریخته با استفاده از ادله مرتبط با ضرر» که در پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی قم برگزار شد، اظهار داشت: در حکم شرعی محصولات تراریخته با توجه به ادله ضرر سه پیش فرض وجود دارد.

وی افزود: در ادله ضرر پیش فرض اول این است که زیان رساننده معینی وجود داشته باشد و پیش فرض دوم این که زیان دیده مشخصی هم وجود داشته باشد و سوم هم این که چه میزان زیان باید دفع شود و دفعش واجب است.

حکمت نیا با بیان این که در بحث محصولات تراریخته معلوم نیست که وارد کننده زیان چه کسی است و زیان دیده چه کسی است و احتمالی که می دهیم هم یک احتمال علمی نیست، خاطرنشان کرد: محصولات تراریخته موضوعش از این جا آغاز می شود که کاری شده است که احتمال دارد که در دراز مدت حوادثی اتفاق افتد و احتمالش مستند نیست.

وی اظهار داشت: در رابطه با حکم شرعی محصولات تراریخته ما می خواهیم بدانیم که منع چنین تولیدی و یا منع چنین مصرفی که معلوم نیست در آینده ضرر داشته باشد یا خیر را می توان از ادله لاضرر اثبات کرد یا خیر که باید گفت از ادله لا ضرر نمی شود این را اثبات کرد زیرا تمام پیش فرض های ما مبهم هستند.

معاون علمي پژوهشي پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه با بیان این که در مورد محصولات تراریخته سه ابهام در زیان رساننده، زیان دیده و میزان زیان وجود دارد، افزود: این که آیا ما باید بی خیال بشویم و مصرف کنیم یا بی خیال نشویم و مصرف نکنیم مورد سؤال است؛ این که باید چه اقدامی انجام دهیم و این اقدام چه قدر ناظر به مصرف کننده است و چقدر مربوط به تولید کننده و یا توزیع کننده است باید بررسی شود.

وی با بیان این که بحث بر سر مصرف شخصی نیست، گفت: بحث بر سر این است که جامعه ای در بازه 100 ساله و یک جمعیت یک میلیاردی این محصولات را مصرف کنند در مجموع ممکن است یک ضرر معتنا بهی ایجاد شود؛ باید دید که آیا ادله لا ضرر در این حوزه کاربرد دارد یا خیر.

حکمت نیا با بیان این که قاعده لا ضرر نسبت به موضوع تراریخته ها که تمام پیش فرض هایش در ابهام است انصراف دارد، تصریح کرد: دنیای امروز دنیای اقتصاد است و اگر ما بتوانیم بازار مصرف را محدود کنیم دیگر انگیزه برای تولید نخواهد بود و از تولید تراریخته ها جلوگیری خواهد شد.

وی با بیان این که ما باید میان بازار مصرف و مصرف شخصی فرق بگذاریم، گفت: درست است که ممکن است مصرف تک تک اعضای جامعه ضرر نداشته باشد ولی اگر تمام جامعه مصرف کنند ممکن است مفسده ایجاد شود و سبب ضرر به جامعه شود.

معاون علمي پژوهشي پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه با بیان این که دولت می تواند از باب دفع ضرر از باب منع از تمام افراد علم اجمالی مصرف محصولات تراریخته را منع کند، افزود: اگر علم اجمالی را به لحاظ تک تک افراد در نظر بگیریم برای ما هیچ حکمی وجود ندارد ولی اگر دولت به لحاظ این که بداند که یک مفسده برای جامعه خواهد داشت می تواند تمام اطراف علم اجمالی را منع کند.

 وی با اشاره به این که نظام تکلیف نظام صفر و یک است و یا چیزی حرام است و یا جایز است، گفت: نظام اجتماعی نظام صفر و یک نیست بلکه اقدامات بین صفر و یک هم می شود نجام داد و با این تعریف در مقابله با ضرر محتمل در اجتماعی باید اقدام متناسب با میزان ضرر انجام داد و نمی شود کهفت که یا حرام است یا جایز./843/202/ب3