مکتب جمود ومکتب باز دو خطر اصلی در مقابل پویایی فقه

به گزارش خبرنگار خبرگزاری رسا، حضرت آیت الله مکارم شیرازی در نوزدهمین اجلاسیه اساتید سطح عالی و خارج حوزه علمیه قم که هم اکنون در سالن همایش های مدرسه امام کاظم(ع) در حال برگزاری است، با اشاره به اینکه علوم بشری در ابتدا بسیار کوچک ومحدود بودند، ابراز داشت: در گذشته همه علوم انسانی را می توانستیم در یک کتاب جمع آوری کنیم و برخی از کتب فلسفی که از یونان قدیم به دست ما رسیده است همه علوم را در یک کتاب جمع کرده است به این دلیل که علم و دانش رشد نکرده بود.

وی با بیان اینکه امروز علوم گستردگی زیادی پیدا کرده است، اظهار داشت: علومی همچون پزشکی، یا فیزیک و شیمی شاخه های زیادی پیدا کرده است و درباره علوم اسلامی هم همین مسأله صدق می کند که در روز نخست عقاید، احکام و اخلاق سه شاخه اصلی علوم اسلامی در قالب فقه به شمار می رفت؛ اما روز به روز شاخه های آن گسترش یافت.

گسترش فقه، اخلاق و عقاید

این مرجع تقلید تأکید کرد: با گذر زمان فقه از اخلاق و عقاید جدا شد و هر یک از این سه علم نیز به نوبه خود گسترش پیدا کردند ولی علم فقه نسبت به دیگر علوم گسترش بیشتری داشته است؛ چراکه فقه از ابتدای زندگی تا مرگ انسان را شامل می شود؛ امروز مسائل جدیدی نیز به وجود آمده و همچنین مکان های جدید مثل کشورهای غیرمسلمان، یا مناطق قطبی که مسلمان ها برای سکونت انتخاب کردند یک سلسله مسائل فقهی جدیدی را به روی فقه گشوده است.

وی با بیان اینکه همواره برای ضعیف نشان دادن فقه برخی افراد تلاش های کرده اند، ابراز کرد: در زمان طاغوت یکی از مجلات، مقاله ای نوشت که آفتاب نیمه شب فنلاند اسلام را به خطر انداخته است و گمان می کردند که اسلام برای این مسأله فکری نکرده است در حالی که قبل از آن احکام این مسأله در کتاب‌های فقهی بیان شده بود.

حضرت آیت الله مکارم شیرازی ادامه داد: معاملات اینترنتی و شرکت های مجازی باعث به وجود آمدن احکام فقهی جدیدی شده است که باید مجهز باشیم؛ با اصول مهمی که در دست داریم می توانیم پاسخ تمام مسائل امروز و آینده را بدهیم و اسلام به خطر نخواهد افتاد و به همین جهت شما اساتید باید خودتان را برای پاسخگویی به این مسائل آماده کنید.

وی با تأکید بر اینکه در گذشته مسائل فقه حکومتی رشد چندانی نکرده بود، ابراز کرد: بعد از تأسیس حکومت اسلامی و هدیه بزرگ انقلاب که به مردم ما تقدیم شد مسائل زیادی به وجود آمد که برای پاسخ دادن به آنها باید زحمت کشید؛ یکی از مسائلی که باید مورد دقت قرار بگیرد این است ما در برابر این مسائل جدید سه نوع برخورد داریم که نخست مکتب جمود است.

نظرات سخیف طرفداران مکتب جمود

استاد برجسته درس خارج حوزه عنوان داشت: عده ای از طرفداران این مکتب بر این عقیده اند که اجرای حدود قبل از زمان ظهور امام زمان(عج) نباید اجرا شود و وقتی سؤال می کنیم چطور باید جلوی مجرمان را بگیریم؟ جوابی برای گفتن ندارند و یا می گویند وجوهات اسلامی باید به دست امام زمان(عج) برسد و چون نمی توانیم به دست ایشان برسانیم باید آنها را دفن کنیم درحالی که تکلیف جامعه اسلامی، حوزه های علمیه، هزینه های فرهنگی چه می شود؟ در این زمینه‌ها جوابی ندارند.

وی با اشاره به اینکه حجاج در گذشته در مراسم حج قربانی ها را دفن می کردند، یادآور شد: وقتی به آنها اعتراض می کردیم و می گفتیم آیات قرآن می گوید به فکر دیگران باشید و اسراف نکنید و می گفتیم آبروی اسلام در خطر است و در نهایت اعتراض هایی کردیم و جمود به خرج ندادیم بالأخره سرعقل آمدند و گوشت ها را به مردم هدیه کردند.

این مرجع تقلید تصریح کرد: برافراشته شدن پرچم حکومت اسلامی در گذشته مورد مخالفت زیادی قرار گرفته و امروز هم مخالفت های با آن وجود دارد؛ اما سئوال ما از مخالفان این است که اگر حکومت تشکیل ندهیم آیا باید حکومت غرب و ظالمان برخودمان را بپذیریم؟ این نوع سخنان گفتن مکتب جمود به نیازها دنیای امروز لطمه های زیادی وارد می کند.

خطر بزرگ مکتب باز افراطی

وی با بیان اینکه مکتب دوم مکتب باز افراطی است، خاطرنشان کرد: طرفداران این مکتب می گویند این که سهم الارث مرد دو برابر زن باشد برای گذشته است بلکه امروز باید ارث به صورت مساوی تقسیم شود و یا طلاق به دست زن باشد و یا می گویند حدود اسلامی خشن است و باید حذف شده و چیز دیگری جای آن بیاوریم و یا در مناطقی که ساعات روزه گرفتن زیاد است بگوییم روزه از این افراد برداشته شده است.

ما دو اصل داریم نخست اینکه اسلام جاودان است و احکام آن حاکم است و جوابگوی نیازهای زمان است و دوم می گوییم اسلام جهانی است و برای همه مناطق جهان حکم مشخصی دارد و منطقه ای نیست؛ اسلام همه زمان ها و همه مکان ها را در برمی گیرد؛ که طرفداران مکتب دوم این دو اصل مهم و اساسی را انکار می کنند.

وی با تأکید بر اینکه مکتب اسلام، مکتب معتدل است که از آن به فقه جواهری تعبیر می شود، عنوان کرد: باید زحمت کشید و از اصولی که حاکم بر مسائل مستحدثه است جواب های مسائل را پیدا کرد و اساتید سطح عالی و خارج حامیان این مکتب هستند و باید حفظ اصول مکتب بزرگ اسلام کار علمی خود را ادامه دهید و خودتان را سربازان واقعی امام زمان(عج) بدانید و برای مشکلات زمان و مکان بیاندیشید.

ضرورت کارهای علمی به صورت گروهی و جمعی

استاد برجسته درس خارج حوزه عنوان داشت: همه برنامه های گروهی پخته تر و پیشرفته تر و کم اشتباه تر است و کارهای فردی بسیاری از اوقات آمیخته با خطا و اشتباه می شود بنابراین فعالیت های علمی خود را بیشتر به صورت جمعی و گروهی ادامه دهید.

وی در پایان با اشاره به اینکه شیعه در دنیای امروز مظلوم است، تأکید کرد: امروز شیعه ستیزی زیاد شده که هم از داخل و هم از خارج مورد ضربه قرار می گیرد و ما فکر کردیم باید کاری کنیم که خدمات شیعه در دنیای گذشته و امروز در جهان مشخص شود که از جمله این خدمات تدوین کتاب«شیعه در پیدایش و گسترش علوم اسلامی» است که نزدیک به 40 جلد می شود و از شما هم برای یاری در این برنامه دعوت می کنیم./1330/ ۲۰۱/ص