مناسبات فرانسه و روسیه در هاله ای از ابهام

به گزارش خبرگزاری رسا، نخستین دیدار روسای جمهوری روسیه و فرانسه با سفر ولادیمیر پوتین به پاریس رقم خورد. ملاقاتی که خبرنگاران حاضر آن را سرد و بی روح توصیف کرده اند. امانوئل مکرون رییس جمهور فرانسه گفته است که در نخستین ملاقات با ولادیمیر رئیس جمهور روسیه، با او گفتگویی صریح و شفاف داشته است.

دیدار با پوتین تازه ترین آزمون دیپلماتیک برای رئیس جمهور جدید و جوان فرانسه بود. البته او پیش از این در جریان نشست سران گروه ۷ در ایتالیا با دونالد ترامپ رئیس جمهور آمریکا دیدار کرده بود.

مکرون در مصاحبه مطبوعاتی مشترکی که در کاخ ورسای در نزدیکی پاریس برگزاری شد، اعلام کرد که دو طرف در باره موارد عدم توافق خود مذاکره کرده اند. مکرون اعلام کرد که مایل به همکاری با روسیه برای مقابله با تروریسم در سوریه است، اما در عین حال تاکید کرد که استفاده از سلاح های شیمیایی در سوریه خط قرمز فرانسه است و واکنش فوری این کشور را به دنبال خواهد داشت.

از طرفی، پوتین هم بر اهمیت اتحاد علیه تروریسم در سوریه تاکید کرد و البته هشدار داد که مقابله با تروریست ها از طریق نابود کردن یک حکومت ممکن نخواهد بود. وی افزود که روسیه مایل به گسترش روابط اقتصادی با فرانسه، پس از محدودیت های ایجاد شده در روابط دوجانبه در سال های اخیر است.

مکرون در بخشی دیگر از مصاحبه مطبوعاتی، رسانه‌های دولتی روسیه به ویژه "راشا تودی" و "اسپوتنیک" را به تلاش برای تاثیرگذاری بر انتخابات ریاست جمهوری فرانسه و پخش اخبار دروغ متهم کرد. مکرون پیش از انتخابات، روسیه را به اتخاذ راهبرد دوگانه مرکب از ارعاب نظامی و جنگ اطلاعاتی متهم کرده بود.

با وجود انتقاد مکرون از رسانه های روسی، پوتین ضمن رد اتهام دخالت روسیه در انتخابات کشورهای دیگر اعلام کرد در جریان مذاکرات با همتای فرانسوی خود بحثی در این باره مطرح نشده است.

در طول انتخابات به نظر می رسید که پوتین از مارین لوپن رقیب ملی گرای مکرون حمایت می کند. او یک ماه پیش از انتخابات در کرملین میزبان خانم لوپن بود. اما پوتین در کنفرانس خبری گفت روسیه قصد نفوذ در انتخابات را نداشت و اساسا این کار  غیرممکن بود.

مناسبات روسیه و فرانسه در دوران ریاست جمهوری فرانسوا اولاند رئیس جمهور قبلی فرانسه بیش از پیش متشنج شده بود. پس از پایان جنگ جهانی دوم، کشورهای اروپایی با افزایش اتحاد با یکدیگر، تعادل قاره سبز را در تقابل بار روسیه حفظ کرده ‌اند. البته این تعادل همواره با فراز و نشیب ‌هایی همراه بوده است. گاهی کشورهای اروپایی به روسیه نزدیک و گاهی از آن دور شده ‌اند. قدرت‌ های غربی، روسیه را به عدم پایبندی به تعهداتش در توافق مینسک متهم می‌کنند که باعث تشدید تقابل میان نیروهای نظامی اوکراین و جدایی ‌طلبان شرق اوکراین که از حمایت روسیه برخوردارند، می ‌شود.

تأکید بر آمادگی کشورهای گروه جی ۷ برای تشدید تحریم‌ ها علیه روسیه، برای اتحادیه اروپا اهمیت زیادی دارد، زیرا روسیه از یک ‌سو کشوری است که هر روز بر قدرت آن افزوده می ‌شود و از سوی دیگر، به کانونی در برابر اتحادیه اروپا بدل شده که می‌ تواند احزاب ملی‌ گرا و راست افراطی را به خود جذب کرده و در جهت منافع خود از آن ها استفاده کند.

در چنین شرایطی، کشورهای اروپایی یا باید به تقابل با روسیه بپردازند و یا بی‌ طرف باشند و یا اگر لازم شد دست به همکاری بزنند. طی سال های اخیر اتحادیه اروپا در قبال روسیه گزینه اول را برگزیده است، اما با روی ‌کارآمدن ترامپ در آمریکا و خروج بریتانیا از اتحادیه اروپا، این رویکرد شکننده شده است.

به همین دلیل است که صدر اعظم آلمان تاکید کرده است که بهتر است اختلاف ها با آمریکا مخفی نگاه داشته نشود و از اروپایی ها خواست با دستان خود راه آینده را رقم بزنند. وزیر خارجه دولت او هم گفت که اقدامات ترامپ غرب را تضعیف کرده است. یکی از علل اصلی ناراحتی آلمان عدم قول ترامپ برای پایبندی به پیمان آب و هوایی ۲۰۱۵۵ پاریس است که دولت اوباما آن را امضا کرده بود.

مکرون در حالی بعد از دیدار با سران گروه هفت، در کاخ ورسای پذیرای پوتین شد که نتایج این دیدار برای چند سال آتی تا حد زیادی آینده دو کشور را رقم خواهد زد. حال باید دید آیا مکرون نیز حاضر است به اندازه آنگلا مرکل، صدر اعظم آلمان، پای اتحادیه اروپا بایستد یا او نیز مانند «شارل دوگل» با چرخش به سمت روسیه، ضربه ‌ای دیگر بر پیکره اتحادیه اروپا وارد خواهد آورد. دوگل در سال‌های ١٩٥٩ تا ١٩٦٩٩ میلادی برای نشان استقلال خود از ایالات متحده و بریتانیا، سیاست چرخش به سوی  روسیه را در پیش گرفت. 

از دیگر سو، پوتین نیز با امید تکرار تجربه موفق ایالات متحده و روی‌ کارآمدن ملی‌گرایانی مانند «دونالد ترامپ»، دل به پیروزی لوپن راست ‌گرا بسته بود و خیلی آشکار از او حمایت می ‌کرد تا جایی که عده ‌ای تحلیلگران سیاسی، حمله سایبری به ستاد مکرون در شب آخر تبلیغات را به هکرهای روسی نسبت می ‌دهند.

بی تردید پوتین برای فرانسوی ‌ها چهره محبوبی نیست. مکرون نیز شاید با اطلاع از این واقعیت، در دوران تبلیغات انتخاباتی، روسیه را به باد انتقاد گرفت و چه بسا این امر عامل پیروزی او در انتخابات شد.

اما در عالم سیاست شاهد چرخش های سیاسی بر اساس منافع دولت ها هستیم. تحولات آینده اتحادیه اروپا و نیز نحوه برخورد دولت ترامپ با اروپا نشان خواهد داد که آیا مناسبات روسیه و فرانسه همانند دوران دوگل بهبود می یابد یا سردی موجود همچنان بر این مناسبات سایه خواهد افکند؟/994/ب102/ف

احمد قره داغی