بررسی کتاب خودآگاهی در اندیشه امام علی (ع)
به گزارش خبرگزاری رسا به نقل از خبرگزاری کتاب(ایبنا)، کتاب خودآگاهی در اندیشه امام علی (ع) بررسی شد.
خودآگاهی که شعوری نهفته در وجود آدمی است، با هدایت خداوند و کاوش‌های نبی مرسل، کتاب منزل (کتاب آسمانی یا قرآن ناطق)، حجت لازم (قوای ادراکی و وجودی انسان) و محجه قائم (دین) صورت می‌گیرد. از آن‌جایی که تاریخ بشر پس از رسول اکرم (ص) اسوه‌ای به عظمت امیرالمومنین علی (ع) به خود ندیده است، آن امام همام با سخنان نورانی خود و اندیشه‌های تابناکش و کردارهای ربانی‌اش، می‌تواند روشنی‌بخش حیات انسانی در این زمینه باشد.
در کتاب «خودآگاهی در اندیشه امام علی (ع)؛ مدیتیشن اسلامی» که کاوش‌های قرآنِ ناطق، امیرالمومنین علی (ع) در ارتباط با آگاهی از حقیقت انسان، مورد بررسی قرار گرفته، روشن می‌شود که خودآگاهی با انواع گوناگونش، رسالت هدایت انسان را به سوی رستگاری و آزادی حقیقی برعهده دارد و نفس انسان با شئونات مخصوص به خود، دارای ابعاد و لایه‌های متعددی است که توجه به ویژگی‌های هر کدام از آن‌ها و درک حقیقت‌شان در گرو شناخت و آگاهی از قوای وجودی انسان است.
کتاب حاضر در سه فصل با عنوان‌های «چیستی خودآگاهی و انواع آن»، «لایه‌ها و مراتب خود؛ راه‌های دستیابی به خودآگاهی»، «رابطه خودآگاهی و خداآگاهی» تدوین شده است.
نویسنده در فصل نخست، ضمن بیان تفاوت خودآگاهی با خودشناسی، به مواردی همچون انواع خودآگاهی، لزوم عمل‌گرایی، لزوم عبرت‌پذیری، مرگ آگاهی، خودآگاهی انسانی، خودآگاهی اجتماعی، خودآگاهی عرفانی و خودآگاهی پیامبرانه اشاره کرده است.
در این فصل و در صفحه 25 درباره موضوع «خودآگاهی فطری» آمده است: «از آن‌جایی که فطرت انسان به ساختار تکوینی و نحوه خلقت او مربوط می‌شود و شامل تمامی قواها و نیروهای وجود او اعم از قلب، وجدان، عقل و غیره بوده و براساس اقرار و اعتراف به توحید ربوبی شکل گرفته است و نیز از آن‌جایی که برانگیختن و اِثاره سرمایه‌های عقلی به‌عنوان اساسی‌ترین هدف انبیاء برای بازیابی هویت اصیل انسانی مطرح می‌باشد، می‌توان گفت اگر انسان بتواند در قلمرو عقل نظری و عملی که دو قوه و نیرو محسوب می‌شوند، براساس فطرت خویش عمل نماید، در حقیقت توانسته است با خودآگاهی خویش، به هدایت و رستگاری حقیقی نائل شود.»
در فصل دوم موضوعاتی مانند راه‌های دستیابی به خودآگاهی، عوامل و زمینه‌های ایجاد تقوا، رهایی و آزادی، از خود بیگانه نبودن، ویژگی‌های انسان از خود بیگانه، محصور شدن در خودآگاهی ظاهری، تبدیل آگاهی‌ها به جهالت و مشاهدات یقین‌زا به تردید و دودلی و مسخ ارزش‌ها بررسی شده‌اند.
سومین فصل کتاب نیز به طرح مواردی همچون ابعاد نظری و عملی جریان خودآگاهی، حقیقت انسان، فطرت و روش توانمندسازی فطرت اختصاص دارد.
«آگاهی‌های باطنی ملاک دریافت‌های حقیقی هستند» مبحثی در فصل سوم کتاب است که در شرح آن در صفحه 125 می‌خوانیم: «در تعالیم اسلام و خصوصا امیرالمومنین علی (ع)، توجه و اهتمام به آگاهی‌های باطنی و معنوی که دارای لایه‌های فراوانی است، به‌عنوان ذات و حقیقت انسان محسوب می‌شوند، لذا ضروری است تا انسان تمام تلاش خویش را به‌کار بندد تا به آن‌چه که حقیقت و شاکله او را تشکیل می‌دهد، دست یابد. علامه طباطبایی در کتاب «رسالة الولایة» درباره این مطلب که آگاهی باطنی ملاک دریافت‌های حقیقی برای انسان می‌باشد، می‌گویند: از آن‌جا که نسبت آن‌چه در سرای طبیعت و عالم ماده است به حقایق خود مانند نسبت ظاهر به باطن است و هر خصوصیت وجودی متعلق به ظاهر، در حقیقت متعلق به باطن است و بالعرض و بالتبع، باطن به ظاهر هم استناد دارد، پس ادراک ضروری‌ای که نفس نسبت به خودش دارد، اولا و بالحقیقه متعلق به باطن او است و به عرض و تبع آن، مربوط به خود نفس است.»
انتشارات فارسیران نخستین چاپ کتاب «خودآگاهی در اندیشه امام علی (ع)؛ مدیتیشن اسلامی» در 170 صفحه با شمارگان یک‌هزار نسخه به بهای 12 هزار تومان راهی بازار نشر کرده است.