شرط بهره مندی از احکام فقهی در شرایط اضطرار
به گزارش خبرنگار خبرگزاری رسا، حجت الاسلام والمسلمین سید احمد فقیهی، استاد برجسته درس تفسیر حوزه علمیه قم امروز در آستان مقدس حضرت معصومه(س) با اشاره به نکات تفسیری آیه 145 سوره انعام گفت: خداوند در این آیه می فرماید«قُلْ لا أَجِدُ في ما أُوحِيَ إِلَيَّ مُحَرَّماً عَلي طاعِمٍ يَطْعَمُهُ إِلاَّ أَنْ يَکُونَ مَيْتَةً أَوْ دَماً مَسْفُوحاً أَوْ لَحْمَ خِنزيرٍ فَإِنَّهُ رِجْسٌ أَوْ فِسْقاً أُهِلَّ لِغَيْرِ اللَّهِ بِهِ فَمَنِ اضْطُرَّ غَيْرَ باغٍ وَ لا عادٍ فَإِنَّ رَبَّکَ غَفُورٌ رَحيمٌ».
وی افزود: خداوند در این آیه به پیامبر(ص) می فرماید به مردم بگو در احکامی که پروردگار به من وحی کرده هیچ ماده خوراکی که انسان بتواند بخورد و مفید باشد حرام نشده جز چند مورد که شامل مردار، یعنی حیوانی که بدون ذبح شرعی مرده باشد، خون ریخته شده نه خونی که همراه گوشت است و نیز گوشت خوک که پلید و آلوده می باشد و شیطان در آن تصرف کرده است و یا حیوانی که به نام غیر خدا ذبح شده باشد، پس جز این چند مورد بقیه مواردی که شما ادعا می کنید حرام هستند، بیهوده است و افترا می بندید، اما کسی که ناچار شود به قدر ضرورت از این موارد حرام بخورد و قصدش تجاوز از احکام و حدود الهی نباشد و بیشتر از حد نیاز هم نخورد در این صورت خداوند به او رحمت می کند و او را می آمرزد و گناهی متوجه او نیست.
استاد برجسته درس تفسیر حوزه علمیه قم تصریح کرد: بر اساس این آیه بنا بر طهارت و پاکی خوراکی ها است به جز مواردی که خداوند از آن منع کرده است.
حجت الاسلام والمسلمین فقیهی ادامه داد: در این آیه بیان شده است که انسان از تمامی غذاهای حلال می تواند تغذیه کند و از مصرف محرمات نهی شده است که البته در اینجا یک حکم فقهی بیان شده و خداوند می فرماید اگر انسان در حالت اضطرار قرار گرفت و در جایی بود که غذاهای حلال دسترستی نداشت به اندازه ای که از حالت حرج و اضطرار خارج شود می تواند بخورد تا زنده بماند اما این به آن معنا نیست که می تواند در حد سیری بخورد زیرا پس از برطرف شدن حکم اضطرار باز حکم حرام بودن به قوت خود باقی است و انسان باید مراقب باشد که از حد تجاوز نکند.
وی افزود: باید دقت کرد که در اینجا حکم حلال شدن موقتی محرمات برای فردی است که برای نیت حلال عازم جایی شده است و اگر مثلا کسی برای دزدی و کشتن مردم عازم بیابان شده و در آنجا دچار گرسنگی شده این حکم شامل حال او نمی شود، همانگونه که نماز مسافر بر مسافری شکسته است که به نیت حلال عازم یک سفر شده است.
استاد حوزه علمیه قم ادامه داد: بر این اساس اضطرار دو شرط دارد اول اینکه به حد اضطرار بخورد و دوم اینکه نیتش حلال باشد.
حجت الاسلام والمسلمین فقیهی با اشاره به اینکه نگاه انسان به دین باید نگاه مجموعه ای و نگرشی کامل باشد، گفت: در این صورت است که دین برای انسان شفا است.
وی افزود: بنابراین لازمه بهره مندی از احکام فقهی این است که انسان این احکام را به صورت مجموعه ای مورد عمل قرار داده و به تمامی احکام به صورت یکسان عمل کند./968/پ۲۰۲/ی