پشتیبان های اجتماعی و سیاسی حجاب

به گزارش سرویس فرهنگی اجتماعی خبرگزاری رسا، موضوع «پشتیبان های اجتماعی و سیاسی حجاب»‌ یکی از محورهای سلسله نوشتار حجت الاسلام مهدی بیاتی، مدیر موسسه فرهنگی پژوهشی طهورا در تبیین و بررسی «تقویت پشتیبان‌های حجاب اسلامی» است که در این مجال تقدیم خوانندگان محترم می‌شود.

تا کنون در سه بخش گذشته به موضوع «جایگاه حجاب در منظومه عفاف»، «پشتیبان‌های حجاب در امور فردی» و «پشتیبان های حجاب در عرصه خانواده» پرداخته شد که متن آن را می‌توانید به ترتیب در اینجا، اینجا و اینجا  را مشاهده کنید که بخش چهارم و پایانی آن را در ذیل می خوانید.

قوانین اجتماعی به نفع حجاب جزء تسهیل‌گرهای حاکمیت برای ایجاد شیب اجتماعی به نفع افراد مؤمن در جامعه است.

اگر چه قبول داریم که نباید تلقی مردم از قانون حجاب، اجباری بودن آن باشد ؛ بلکه بهتر است مردم حجاب را حق و مطلوب خودشان بدانند و باید از سوی مراجع قانون گذار در کشور مانند مجلس شورای اسلامی و شورای عالی انقلاب فرهنگی ، قوانینی در خصوص رعایت حداقل استاندارد دینی پوشش در جامعه تصویب شده و سپس توسط رسانه ، این قوانین به اطلاع مؤمنین در جامعه برسد تا فرصت مطالبه و نظارت مردمی بر اعمال آن قوانین صورت گیرد.

امر به معروف و نهی از منکر مردمی به معنی مهربانی اجتماعی و نگرانی افراد جامعه از تبعات رفتارهای هر یک از آنهاست.

فراموش شدن واجب امر به معروف و نهی از منکر، مسأله ای است که قشر عظیمی از مسلمانان - از علمای آنان گرفته تا عوام ایشان- بدان مبتلا هستند. واجبی که جایگاه دیگر اعمال در برابر آن، به مثابه رطوبت آب دهان است به دریا. هرچند در کلام بزرگان بیان شده است که در اولویت ترین مرتبه این مهم، امربه معروف و نهی از منکر حاکم اسلامی است،  اما امر به معروف و نهی از منکر خود نوعی تذکر است که می تواند در تقویت ملکه عفاف و رعایت نمادهای آن مانند حجاب در جامعه تأثیر گذار باشد. راهکار اصلی حل معضل بدحجابی، پشتوانه مردمی پیدا کردن مبارزه با آن است. امربه معروف و نهی از منکر هر مسلمان سبب میشود که حجاب هنجار شناخته شود و بدحجابی هنجار شکنی. افراد بدحجاب باید حقیقتاً احساس کنند که در  جامعه رفتارشان نوعی تخلف است و مردم جامعه آنها را برنمی تابند.

و زندگی مسالمت آمیز و بی اعتنایی مردم با وجود مشاهده تخلف در جلوه گری و تن نمایی زنان در جامعه و مهارت نداشتن مؤمنین در جهت اصلاح و امر و نهی نسبت به دستورات دینی جزو مسائل مهم این حوزه به شمار میرود.

تا وقتی اختلاط با نامحرم را می پذیریم و حاضر نیستیم در محیط ادارات و مهمانی ها و.. از برخوردهای مکرر و انس آور دو جنس مخالف مراقبت کنیم انگیزه جذب و جلوه گری (بد حجابی) را حفظ کرده ایم.

یکی ديگر از محرّك‌هاي محيطي كه شهوت جنسي را بر می‌انگيزد و آدمی را تحريك مي‌كند و میل به کم کردن لباس و جذابیت برای جنس مخالف را بالا می برد  اختلاط، معاشرت و درهم‌آميختن با نامحرمان است. در واقع محیط های اجتماعی، اداری و آموزشی ما باید به گونه ای باشد که فضای اختلاط نامحرمان را به حداقل برساند، خصوصا محیط هایی که می­تواند مکان خلوت مردان و زنان باشد.اميرمؤمنان (علیه السلام) در حديثي مي‌فرمايد: يا أهْلَ العراق، نُبِّئْتُ أنَّ نِساءَ‌كُمْ يُدافِعْنَ الرجالَ فِي الطَّريقِ، أَما تَسْتَحيون.[1]

هر گاه تلقی "حجاب اجباری" در جامعه شیوع پیدا کرد، کار دفاع از حجاب هم سخت می شود و حرف منطقی هم کم اثر می شود.

در واقع در جامعه ای که مردم اعم از زن و مرد حجاب را یک امر اجباری و تحمیلی احساس کنند. در این زمان است که دشمن می تواند حاکمیت را در موقعیت ضعف قرار بدهد و به جای این که حکومت مطالبه گر و مجری قانون حجاب باشد، باید پاسخگوی یک جنگ روانی تمام نشدنی باشد. و ممکن است گروه اقلیت معاند کار را به جایی برسانند که به خود اجازه بدهند تا از روشهای شدید اعتراضی مانند برهنه کردن خود و یا بی عفتی علنی برای مخالفت خود با حجاب دست بزنند.

در حالی که در سیاستگذاری جامعه ما باید بدین شکل ترویج شود که چادر حجاب انتخابی و حجاب برتر است و بر نقش کرامت زن و ارزشمندی آن تأکید شود. و آن مقداری از حداقل حجاب که تأمین کننده عفاف است ضروری و کافی باشد.

در واقع تنها پاتکی که می تواند پاسخ این جنگ روانی باشد بازگشت به اصل عفاف الزامی و تعیین حداقل حجاب با هدف عفاف هم قابل پذیرش و هم مطابق فطرت است.

اگر تمامی نهادهای حاکمیتی وظائفشان را در خصوص حجاب به درستی انجام بدهند، و فقط نقطه ضعف ما در رسانه باشد، کافی است که ذخیره کل این منبع عفاف خالی شود و پوسته ای از آن باقی بماند(رسانه امن و امین)

رسانه ها که نقش الگوسازی و معرفی گروه مرجع را به عهده دارند و متأسفانه گردانندگان رسانه های عمومی جامعه ما آگاهانه یا ناآگاهانه در مسیری حرکت می کنند که با روح عفاف هم راستا نیست. ایشان قوانین بازدارنده شیء انگاری زنانه را مانع حرکت خود می­پندارند و از طرق مختلف از جایگاه زن به عنوان طعمه تبلیغات استفاده می­کنند. این تصویر سازی از زنان الگو که به شدت تحت تأثیر تصویر سازی و سرمایه سازی از جنسیت زن است در رسانه ها همچنان مشاهده می­شود. این هجمه تبلیغات سفارش به مصرف و تجمل و زیبایی و نمایش خود،  انگاره زن جامعه ما از خویش را به چالش می­کشد و از سوی دیگر این چنین زنی برای مردان دست نیافتی می گردد و در چشم ایشان جایگاه همسرانشان را تخریب می کند.

و البته مقصود ما از رسانه در اینجا هم رسانه های داخلی مانند تلویزیون و جراید و هم رسانه های خارجی و اینترنت و سهولت دسترسی همه به تصاویر مستهجن و دوستیابی ها و خلوتهای با نامحرم می باشد که به شدت عفاف را به خصوص در نوجوانان و جوان تخریب می کند و بر پوششان اثر مستقیم دارد. 

عدم مهندسی و عدم معماری عفیفانه در خانه و شهر سازی دستور به حجاب را دچار بی هویتی و وصله ناچسب  جامعه می کند

بناهای تاریخی  هر کشور، در حکم بخشی از شناسنامه فرهنگی آن است. رابطه متقابل فرهنگ و معماری به­ عنوان یک اصل مهم پذیرفته شده است. از آنجا که حیاء و عفاف یکی از بارزترین شاخصه­های فرهنگ ایرانی ما بوده و پس از ظهور اسلام تقویت شده است. لازم است معماری اسلامی خود را مجددا بازشناسی کنیم. و براساس فرهنگ خود به طراحی سازه های جدید اقدام نماییم. اگر بخواهیم دقیق­تر سخن بگوییم، خانه، پوششی است که قلمرو خصوصی خانواده را از قلمرو عمومی جامعه جدا می‌کند. انسان­ها ممکن است چند نوع رفتار و یا تنظیم روابط در زندگی داشته باشند، زندگی فردی، زندگی خانوادگی، و زندگی عمومی، این تفاوت، منشأ تفاوت­های رفتاری می­شود، رفتارهای فردی، رفتارهای خانوادگی و رفتارهای عمومی.

اگر در بنایی که ساخته می شود، هیچ مرزی و هیچ محل امنی برای رفتارهای خصوصی نباشد هیچ یک از رفتارهای غیر عمومی وجود نخواهد داشت. فقط یک فضا خواهد بود و آن هم فضای عمومی جامعه است. خانه، قلمرو خانوادگی را به ­وجود می­ آورد و رفتار خانوادگی را از دید دیگران پنهان می­سازد و به ­همین جهت، در فرهنگ قرآن کریم، از آن به­ عنوان «پوشش» یاد شده. همان­گونه که حجاب، پوشش فرد است، خانه، پوشش خانواده است و لذا باید به­گونه­ای طراحی شود که حریم خانواده را از دید نامحرمان، محافظت کند. و ما در معماری عفیفانه خانه و شهر سازی به تعیین حریم ها و موقعیت رعایت حجاب و یا عدم لزوم حجاب اشاره می کنیم.

مواردی که ذکر شد بخشی از مسائلی بود که در شبکه مسائل عفاف به آن اشاره می شود و مناسب است در مجالی دیگر هم به صورت کمّی موارد دیگر از این شبکه مسائل عفاف  بیان و هم به صورت کیفی و مبسوط به توضیح آن بپردازیم./۹۰۱/ی۷۰۳/س

[1] - وسائل الشيعه، ج20، ص235، ح1. اي اهل عراق! با خبر شده‌ام كه زنان شما در راه با مردان برخورد مي‌كنند و يكديگر را هُل مي‌دهند آيا شرم و حيا نمي‌كنيد؟!