از کتاب «ساختمان و تجهیزات کتابخانه» تا کتاب «تأملات قرآنی»
به گزارش خبرنگار خبرگزاری رسا، کتاب‌های «ساختمان و تجهیزات کتابخانه» از انتشارت دبیزش، مجموعه «قصه‌های تصویری از الهی نامه» چاپ انتشارت قدیانی، «مشرکی در خانواده پیامبر» از انتشارات نقد فرهنگ و «تأملات قرآنی» چاپ انتشارات سخن‌گستر از تازه‌های نشر این هفته هستند.
در کتاب «ساختمان و تجهیزات کتابخانه» تأکید شد؛
دخالت عالمانه کتابدار در طراحی ساختمان کتابخانه
انتشارات دبیزش به‌تازگی کتاب «ساختمان و تجهیزات کتابخانه» منتشر کرده است؛ این اثر می‌کوشد به ضرورت دخالت عالمانه کتابدار در طراحی ساختمان کتابخانه اشاره کند.
کتاب «ساختمان و تجهیزات کتابخانه» تلاشی برای بیان دامنه گسترده و ماهیت متفاوت بحث ساختمان و تجهیزات در عصر حاضر و نیز راه‌یابی آن به کتابخانه‌های کشور است تا کتابداران در تصمیم‌گیری‌های مربوط به طراحی ساختمان کتابخانه و تأمین تجهیزات متنوع آن در کنار طراحان و مجریان امر، دخالتی عالمانه داشته باشند.
این اثر در پنج فصل «تاریخچه ساختمان کتابخانه»، «ویژگی‌های ساختمانی انواع کتابخانه»، «طراحی ساختمان کتابخانه»، «استاندارد ساختمان انواع کتابخانه» و «وسایل و تجهیزات کتابخانه» تنظیم شده است.
در مقدمه درباره چرایی نگارش این اثر می‌خوانیم: «در کشور ما به ندرت پیش آمده است که ساختمانی و یا یک بخش از یک ساختمان برای کتابخانه طراحی و بنا شود. معمولاً پس از اتمام کار ضمن تقسیم فضاها و مکان‌ها برای کارهای مختلف جایی را نیز به کتابخانه اختصاص می‌دهند و چون ابزار و تجهیزات و منابع کتابخانه، سنگینی خاصی را بر پی و بنیان ساختمان وارد می‌کند و از قبل هم به این موضوع توجهی نداشته‌اند، لذا مسئولان ذی‌ربط در پایین‌ترین قسمت ساختمان به دنبال فضایی مناسب برای کتابخانه می‌گردند. گاه ساختمان‌های ساخته‌شده به عنوان بناهای مسکونی ـ تجاری توسط سازمان‌های مادر از طریق اجاره و یا خرید به مصرف موقت و یا دائم درمی‌آید.
مسلماً این نوع ساختمان‌ها نیز در شرایط بناهای قبلی است که هیچ‌گاه انگاره‌ای در خصوص مکان خاص کتابخانه‌ای ندارند. از این رو بسیار دیده می‌شود که قسمت‌های مختلف یک کتابخانه که ساده‌ترین آن شامل اتاق خدمات فنی، اتاق مسئول کتابخانه، سالن مطالعه، مخزن، محل استقرار لوازم شخصی مراجعه‌کنندگان، محل برگه‌دان، میز امانت و مرجع است به طور پراکنده، دور از هم و گاه در طبقات مختلف یک ساختمان قرار می‌گیرد.
اخیراً در بناسازی‌های سازمان‌ها و مراکز مختلف کشورمان به ویژه مؤسسات دولتی به این مقوله یعنی اختصاص دادن قسمتی از فضای بنای در دست ساختمان به کتابخانه توجه می‌شود ولی متأسفانه چون در معماری کلی ساختمان و نقشه‌کشی آن از همفکری کتابدار متخصص استفاده نمی‌شود، لذا تصور بسیار ساده‌ای از کتابخانه در ذهن طراح ساختمان جای می‌گیرد و با یک قرائت خانه (اتاق و یا تالار مطالعه) به انضمام یک یا دو اتاق در کنار آن، کار مزبور نهایی می‌شود.»
کتابخانه در دوران اسلامی، نقش کلیدی کتابدار در طرح ساختمان کتابخانه، تدوین نیازهای فیزیکی کتابخانه، سیستم مدیریت هوشمند در ساختمان کتابخانه، عوامل مؤثر در طراحی ساختمان کتابخانه، عوامل مورد نیاز به منظور برنامه‌ریزی نیازهای کتابخانه، راهنمای طرح و نقشه ساختمان یک کتابخانه عمومی، مشخصات وسایل کتابخانه، تجهیزات کتابخانه کودک، تجهیزات فن‌آوری اطلاعات و ارتباطات، تجهیزات ایمنی کتابخانه و تقسیم‌بندی فضای داخلی کتابخانه از جمله مطالب ارائه شده در این نوشتار محسوب می‌شوند.
در بخش‌هایی از این اثر می‌خوانیم: «یک کتابخانه عمومی بایستی مرکز اطلاعات و فعالیت‌های فرهنگی باشد. به طوری که همه ساکنان و شهروندان بتوانند به اطلاعات دسترسی پیدا کنند. مواد و وسایل و فعالیت‌ها باید همیشه و مستقیماً منعکس‌کننده زندگی و فعالیت‌های جاری و روزمره جامعه معاصر باشند و تجربه مردم و فرهنگ آنها را بازگو کند. کتابخانه عمومی باید به آزادی و حقوق دموکراتیک مردم جامه عمل بپوشانند و بدانند که جامعه ایده‌آل بر این اساس پابرجا و پیشرو می‌ماند. در کتابخانه‌ها پایه‌ها و استوانه‌های حیاتی و جدی جامعه آزاد و آبادند و تنها تعیین و تبیین هدف‌های کتابخانه کافی به نظر نمی‌رسد، بلکه باید بودجه و شرایط اقتصادی و خطوط کلی سیاست و هدف ملی و محلی را نیز در نظر گرفت...»
انتشارات دبیزش، کتاب «ساختمان و تجهیزات کتابخانه» اثر علی یارمحمدی را با شمارگان 1000 نسخه، در 444 صفحه، به بهای 38هزار تومان راهی بازار منتشر کرده است.
مجموعه قصه‌های تصویری از الهی نامه منتشر شد
بخش کودک و نوجوان انتشارات قدیانی مجموعه 12 جلدی «قصه‌های تصویری از الهی نامه» را به روایت مژگان شیخی و با تصویرگری حسن عامه‌کن برای گروه سنی «ج» منتشر کرد.
الهی‌نامه شامل حکایت‌های کوتاه و بلند منظوم و شامل دویست و هشتاد و دو حکایت منظوم است. دوازده حکایت شیرین و آموزنده از این کتاب ارزشمند به نثر ساده و روانی برگردانده و برای کودکان بازآفرینی شده است.
همه این حکایت‌ها در بین یک داستان اصلی است: پدری 6 پسرش را جمع می‌کند و از آرزوهایشان می‌پرسد. آنها می‌خواهند جادوگر و کیمیاگر شوند، یا با دختر شاه پریان ازدواج کنند و ... پدر می‌فهمد که این آرزوها آنها را به خوشبختی نمی‌رساند و راه درست زندگی نیست. پس با آنها به صحبت می‌نشیند و گفت‌وگو می‌کند. او برای اینکه درستی حرف‌هایش را ثابت کند، حکایت‌هایی را تعریف می‌کند. می‌خواهد راه خوشبختی را نشان ان بدهد. مجموعه‌ی این حکایت‌ها و مثال‌ها الهی‌نامه را تشکیل می‌دهد.
«گربه‌ای با جوراب‌های چرمی»، «پسرک و دختر شاه پریان»، «عارف و نانوا»، «سفر به هندوستان»، «بهلول و بچه‌ها»، «مرد حریص و فرشته مرگ»، «زنبور و مورچه»، «اسکندر و آب حیات»، «روباهی که می‌ترسد»، «انگشتر سلیمان»، «ابراهیم و سه امتحان» و «اردشیر و پسرش» عنوان‌هایی است که از این مجموعه منتشر شده است.
در بخشی از کتاب «روباهی که می‌ترسید» می‌خوانیم: «روباه که خیلی دردش گرفته بود سعی کرد ساکت بماند ولی بعد از رفتن صیاد، شروع به آه و ناله کرد. از یک طرف درد می‌کشید و از طرف دیگر از بی‌گوشی ناراحت بود. ولی بالاخره خودش را دلداری داد و گفت: «دیگر کار از کار گذشته و یک گوشت را از دست دادی... غصه خوردن هم فایده‌ای ندارد. حالا برو خدا را شکر کن که لااقل زنده ماندی. یک گوش نداری که نداشته باش. آسمان که به زمین نمی‌رسد. بدون گوش هم می‌شود زندگی کرد.»
در «مرد حریص و فرشته مرگ» نیز روایت مردی به نام شعبان مطرح می‌شود. شعبان، مردی است که تمام فکرش جمع کردن پول است. او نه خودش از پول‌ها استفاده می‌کند و نه به دیگران کمک می‌کند. شعبان با بدبختی و فقر زندگی می‌کند و حاضر نیست به پول‌هایی که زیر خاک جمع کرده است، دست بزند. سال‌ها می‌گذرد و بالاخره روزی که تصمیم می‌گیرد از ثروتش استفاده کند، فرشته مرگ به سراغش می‌رود.
درباره نویسنده:
مژگان شیخی متولد سال 1341 و دارای مدرک مترجمی زبان انگلیسی است. وی از سال 63 کار نوشتن را با داستان «بلبل نوک طلا و باغ آرزوها» آغاز کرد. شیخی هم در زمینه ادبیات کودکان و هم ادبیات بزرگسالان فعالیت داشته است و تاکنون بیش از 150 عنوان از کتاب‌هایش به چاپ رسیده است که برخی از آنها برای فیلم‌های سینمایی منبع قرارگرفته‌اند. از آثار او در زمینه ادبیات کودک می‌توان به «زندگی حضرت یوسف»، «تابستان و غاز سفید»، «دستی برای دوستی» و «گلی در سرزمین زمستان‌ها» و «365 قصه برای 365 روز سال» اشاره کرد.
بخش کودک و نوجوان انتشارات قدیانی مجموعه 12 جلدی «قصه‌های تصویری از الهی نامه» را با شمارگان هزار و 650 نسخه و قیمت 40 هزار تومان برای هر جلد منتشر کرده است.
نگاهی به کتاب «مشرکی در خانواده پیامبر»؛
عاشقانه‌ای مهجور مانده از تاریخ اسلام
کتاب «مشرکی در خانواده پیامبر» کار جدید و مشترک حسن محدثی و بیژن عبدالکریمی، شرح رابطه عاشقانه زینب، دختر بزرگ پیامبر با مشرکی به نام ابوالعاص است.
کتاب «مشرکی در خانواده پیامبر» رمان تاریخی می‌کوشد بر اساس مستندات تاریخی تصویر دیگرگونه‌ای از شخصیت پیامبر اسلام ارائه دهد که در روزگار ما به دلیل سیطره اندیشه‌های فرقه‌گرایانه و اندیشه‌های تئولوژیک در خفا باقی مانده است. این داستان نحوه کشمکش میان عشق و ایمان در دل زینب، دختر پیامبر و نیز نحوه رویارویی پیامبر با عشق دخترش به یک مشرک را نشان می‌دهد. این کتاب می‌کوشد تا جایگاه «عشق انسانی» را در روح و احساس پیامبر نشان دهد. همچنین این قصه نشان می‌دهد که می‌توان همچون ابوالعاص مشرکی والامنش بود. پیامبر برای این شخصیت احترام قائل بود و به وی علاقه داشت. این کتاب می‌کوشد در فراسوی باورهای اعتقادی و تئولوژیک و صرفاً بر اساس رویکردی پدیدارشناسانه وجوهی از شخصیت پیامبر اسلام را آشکار سازد که در روزگار ما بسیار فراموش شده است.
حسن محدثی در پیش درآمد کتاب آورده است: «داستان زندگی زینب، دختر بزرگ پیامبر و ابوالعاص، داماد پیامبر را نخستین‌بار چند سال پیش در کتاب زندگانی محمد (ص) پیامبر اسلام (سیره ابن هشام) خواندم و مجذوب آن شدم. این داستان بسیار مختصر امّا منحصر به فرد بود. در واقع، اوّلین‌بار در سنی در حدود چهل‌وچند سالگی بود که فهمیدم پیامبر اسلام دختری به نام زینب داشته است. از خودم و این بی‌خبری شرمنده شدم. بعد از این بود که کنجکاو شدم بدانم که دیگران نیز تا چه حد از زینب و داستان زندگی‌اش اطلاع دارند؟ در نتیجه، در کلاس‌هایی که تدریس می‌کردم اعم از مقاطع کارشناسی، کارشناسی ارشد، و دکتری از دانشجویانم بارها و بارها پرسیدم، حضرت محمد (ص) و خدیجه چند فرزند داشته‌اند؟ از میان ده‌ها نفر دانشجو فقط یک نفر از میان دانشجویان مقطع دکتری دقیقاً می‌دانست پیامبر اسلام چند فرزند داشته، نام یکی از آنها زینب بوده است.
بررسی‌های بیش‌تر نشان می‌دهد این بی‌خبری از تاریخ اسلام، حتی از لایه‌های گوناگون زندگی پیامبر عظیم‌الشأنمان، امری نظام‌مند و همگانی است و مؤیّد این نکته مهم است که تاریخ اسلام بر مبنای جهت‌گیری‌های فرقه‌ای نوشته شده است و این تاریخ‌نگاری و تاریخ‌شناسی فرقه‌ای چنان سوگیری همه‌جانبه‌ای داشته است که بخش مهمی از تاریخ اسلام را مغفول نهاده و نادیده گرفته است. تاریخ اسلام هنوز گنج‌های ناشناخته‌ای را در دل خود نهفته دارد؛ زیبایی‌هایی که تمنّای نگاه‌های مشتاق را دارند و دنیای نادیده‌ای که انتظار گام‌های مکتشفان و سیّاحانی را می‌کشد که به شنیده‌ها و گفته‌های رایج و مرسوم بسنده نمی‌کنند بلکه جسارت اکتشافی تازه را در ذهن و دل خود می‌پرورانند و از رویارویی با مناظر بکر و بدیع هراسی به خود راه نمی‌دهند. باری، یکی از داستان‌های بسیار زیبا، تأمل‌برانگیز و درس‌آموز در تاریخ اسلام داستان رابطه عاشقانه زینب و همسرش ابوالعاص بن ربیع درون خانواده پیامبر است. بر آن شدم تا این داستان را به زبانی ساده بازنویسی کنم، داستانی که به قول دکتر نابلسی «طعمی خاص» دارد.»
اثر قابل اعتنای حسن محدثی در بازنویسی بخشی از تاریخ مهجور مانده صدر اسلام که در برگیرنده زوایای پنهان مشی انسانی پیامبر و به نوعی تأکید بر فصل مشترک خصیصه ذاتی انسان‌ها در تکریم عشق، وفاداری و خوی انسانی است. تلاشی برای پیوند دادن انسان‌ها و فرهنگ‌ها فراتر از زمان و مکان و حذف عصبیت‌های قومی و قبیله‌ای و مهم‌تر از آن نادیده انگاشتن ایدئولوژی در پیوند میان انسان‌هاست. قطعاً این جسارت یک جامعه‌شناس برای ورود به مباحثی چنین چالش برانگیز نشان تعهد نویسنده به صداقت در فهم تاریخ و درک درست نیازهای احتماعی و به نوعی درک این واقعیت است که در زمانه کنونی تبین الگوهای نو به خلاقیت در کشف ناگفته‌های تاریخی نیاز دارد. اینکه بپذیریم عشق، اخلاق و انسانیت سرمایه مشترک همه انسان‌ها، فرهنگ‌ها و تمدن‌هاست و نهراسیم که انگ گذشته‌گرایی بخوریم حاصل نوعی جسارت تحسین برانگیز جناب محدثی است. اما این اثر به نظر من در مرز میان روایت تاریخی و رمان و یا نوعی قصه‌گویی گرفتار شده است. آیا این اثر می‌خواهد یک رخداد تاریخی را روایت کند؟ آیا رمانی است که می‌خواهد پاسخ‌گوی نیازی اجتماعی باشد؟
نویسنده سعی کرده به هر دو مرز نزدیک شود. اما مقدمه عالمانه دکتر عبدالکریمی کفه را به سمت یک اثر روایی نزدیک کرده است و سعی کرده هم تلقی از پدیدارهای تاریخی را روشن کند هم از افتادن در دام عصبیت دینی بگریزد و هم اتکایش به فصل مشترک انسان، عشق و اخلاق در همه فرهنگ‌ها و تمدن‌ها را به رخ بکشد تا بتواند بر این ادعا پای فشاری کند که چنین اثری مخاطبی جهانی دارد و در عین حال با بیان مفاهیمی انسانی به وادی الگوپردازی اجتماعی و بیان تلقی و درکی مفهومی از تاریخ و معرفت دینی هم نزدیک می‌شود. اینها را باید ناشی از مقدمه‌ای دانست که عبدالکریمی ارائه کرده و به نوعی سایه سنگین آن را در کل اثر می‌توان یافت. برداشت من این است که اگر این قصه به سیاق قصه‌گویی و حتی پذیرش ارکان فنی رمان می‌توانست پیش برود به مرز یک اثر کاملاً جامعه‌شناختی نزدیک می‌شد. البته این اثر فتح بابی است که مسیری نو در نگاه به مسائل انسانی به اتکای تاریخ و داشته‌های فرهنگی و تمدنی ما دارد و باید از دکتر محدثی و عبدالکریمی برای این شجاعت و جسارتشان تشکر کرد.
انتشارات نقد فرهنگ، کتاب «مشرکی در خانواده پیامبر» تألیف حسن محدثی و بیژن عبدالکریمی را منتشر کرده است.
رمزگشایی از اشارات و لطایف قرآن در یک اثر
کتاب «تأملات قرآنی» ضمن تشریح موضوع «توهمِ تناقض بین آیات» با استفاده از آیات قرآن و منابع معتبر، از اشارات و لطایف ورای الفاظ بعضی از آیات قرآن، رمزگشایی می‌کند.
معجزه پیامبر اسلام از مقوله علم و اولین آیات نازل شده درباره نعمت قرائت و علم و کتابت (سوره علق) و بیش از 700 بار واژه علم و مشتقات آن و 40 بار عقل و تعقل و مترادفات آن مورد تمجید قرار گرفته است. قرآن بارها انسان‌ها را به تدبر درباره آیات خود تشویق کرده است. این کتاب آسمانی در تشویق افراد به تحقیق و پرهیز دادن آنان از پذیرش ایده‌ای بدون دلیل تا آنجا پیش رفته که مخاطبین خود را تحریک می‌کند که حتی با نیت خرده گرفتن و با هدف یافتن تناقض و ناهماهنگی بین آیاتی از قرآن به تدبر و بررسی آیات الهی بپردازند (سوره نساء، آیه 82).
کتاب «تأملات قرآنی» در سه بخش با عنوان‌های «توهمِ تناقض بین آیات»، «اشارات قرآنی» و «اشارات آسمانی سوره حمد و توحید و معراجِ روحانی نمازگزار» به قلم دکتر غلامرضا مدبر عزیزی تدوین شده است.
نویسنده در صفحه 210 کتاب در پاسخ به «شبهه عدم تناسب بین جرم‌های محدود دنیوی با مجازات‌های جاودانی اخروی» آورده است: «مجازات‌ها و کیفرهایی که در دنیا گریبانگیر انسان می‌شود، اثر وضعی گناه است و آنچه در آخرت پیش می‌آید، تجسم همان اعمال، یعنی خداوند مستقیما فرد گناهکار را نه در دنیا و نه در آخرت، کیفر نمی‌دهد، بلکه خود اعمال فرد، او را کیفر می‌بخشد و اینکه خداوند، گاهی این کیفربخشی‌ها را به خود نسبت می‌دهد، منظور توجه دادن به سنت‌های حاکم بر هستی است که وضع‌کننده آن پروردگار است.»
همچنین در بخشی دیگر از کتاب در پاسخ به «شبهاتی درباره خاتمیت پیامبر اکرم و جهانی و جاودانی بودن دین اسلام» می‌خوانیم: «در برابر این پرسش که چرا قرآن دیگر اقوام و ملل را مخاطب قرار نداده و فقط اعراب جزیرة‌العرب مورد خطاب هستند، باید گفت که بیشترین خطاب قرآن، متوجه دو واژه «انسان» و «مردم» است (یا ایها الناس، یا ایها الانسان) که تمامی انسان‌ها را تا انتهای تاریخ از هر نژاد و ملت و منطقه‌ای شامل می‌شود.
اینکه در پاره‌ای از آیات اعراب و یهودیان مورد خطاب قرار گرفته‌اند به این جهت بوده که پیامبر اسلام درصدد تشکیل هسته مرکزی یک جامعه و تمدن جدید بوده تا زمینه‌ساز تمدنی بزرگ و جهانی باشد. پی‌ریزی جزئیات این جامعه نوین باید بر مبنای وحی الهی و آیات قرآن شکل گیرد تا مردم اعتماد کامل و در نتیجه همکاری تام و تمام در اجرای برنامه‌های آن حضرت داشته باشند، لذا در ابتدای امر، شرایط و مشخصات و مردم آن منطقه، مدلول بعضی آیات قرار می‌گیرند اما در معانی باطنی و لایه‌های زیرین همان آیات همه جمعیت‌ها تا انتهای تاریخ مخاطب قرار گرفته‌اند. قرآن تاکید می‌کند که قوانینش منطبق با فطرت و طبیعت انسان‌ها است، طبیعت و فطرتی که در گذر زمان، تغییر و تبدیل‌پذیر نبوده و در تمامی انسان‌ها یکسان است.»
انتشارات سخن‌گستر کتاب «تأملات قرآنی» را در 534 صفحه با شمارگان یک‌هزار نسخه به بهای 25 هزار تومان راهی بازار نشر کرده است./998/ن ۶۰۳/ش