بازخوانی "گفتاردرمانی حاکم بر سیاست خارجی"

به گزارش سرویس فرهنگی اجتماعی خبرگزاری رسا، در جریان مناظرات ریاست جمهوری سال ۱۳۹۲ علی‎اکبر ولایتی در اعتراض به شیوه مذاکرات هسته‎ای در دولت قبل، انتقاد‎های را به دبیر شورای عالی امنیت ملی وقت وارد کردند. انتقاد ولایتی به جلیلی این بود که: دیپلماسی این نیست که انسان برود مقابل کشور‎های دیگر خطابه بخواند و در مصاحبه مطبوعاتی مطالب خود را بیان کند یا دیپلماسی بیانیه صادر کردن پشت تریبون نیست.

بعد از آن ‎روز دولتی سرکار آمد که شعارش را "سیاست خارجی پویا و فعال" با کشورهای جهان اعلام کرد. از نظر دولت جدید ریشه مشکلات اقتصادی کشور در"تعامل سازنده با کشورهای جهان و تنش‎زدایی" بود.

با شروع به‎کار دولت حسن روحانی، ولایتی حمایت خود را از سیاست خارجه و مذاکرات هسته‎ای ابراز کرد ولی برجام آن‎طوری که رئیس جمهور انتظار داشت پیش نرفت و بارها شاهد نقض روح و جسم برجام توسط دمکرات‎ها و اوباما بودیم. در دولت اوباما قانون تحریم‎های ( (ISA مشهور به داماتو که هر ده سال یک بار تمدید می‎شد دوباره اعمال شد، در مقابل این نقض عهد‎ها رئیس‎جمهور و آقایان ظریف و عراقچی بارها اعلام کردند که به‎موقع جواب در‎خوری به آن‎ها خواهیم داد.

در مصاحبه دیگری عراقچی به صراحت اعلام کرد: اگر آمریکا از برجام خارج شود، دیگر برجامی وجود نخواهد داشت و ایران آن را ادامه نخواهد داد. با روی کار آمدن ترامپ در آمریکا او قول خود را مبنی بر پاره‎کردن برجام عملی کرد و برجامی که قبلا با امضای جان‎کری تضمین شده بود و به‎ عاقبت "تقریبا هیچ" سیف گرفتار شده بود، درنهایت امر، روحانی در مصاحبه‎ای آمریکا را مزاحم برجام خواند و گفت :که خوشحالم که یک موجود مزاحم از برجام خارج شده است.

مقامات دولتی هم هرکدام در قبال خارج‎شدن آمریکا از توافق‎نامه اعلام موضع کردند:

جهانگیری معاون اول روحانی در ۱۹/آبان/۹۷ اعلام کرد که: آمریکا برای اولین بار در دنیا منزوی شده است.

روحانی در ۲٨/آبان/۹۷ اعلام کرد حتی اروپا هم مقابل آمریکا ایستاده و این اولین‎بار است که تمام دنیا در برابر آمریکا می‎ایستد این کشور منزوی و تنها مانده است.

ظریف هم در ۱۵/مرداد/۹۷ این را گفت که: این دفعه دنیا پشت ما ایستاده است.

اما نکته مهمی که باید به آن توجه کرد آن است که رهبر انقلاب در قضیه شکست برجام فرمودند: در قضیه برجام حتما لازم است عناصر سیاسی، عناصر مدیریتی، عناصر مطبوعاتی و فرهنگی از سرزنش یکدیگر بپرهیزند و این کار را نکنند.

بنابراین این یاداشت را با یک نقد و چند سوال به پایان می‎برم و آن این‎که:

دکتر ولایتی مذاکرات هسته‎ای سرسختانه و پایا پای دولت نهم و دهم را به‎ باد سخره گرفتند و آن‎را بدترین مذاکرات خواندند ولی عملا در این دوره دیدیم که گفتمان حاکم بر سیاست خارجی دولت یازدهم و دوازدهم، مبتنی‎ بر"گفتار درمانی" بوده که به‎جای پاسخ‎های کوبنده و محکم و صریح به رفتارهای غیر‎قانونی آمریکا به گفتار‎درمانی روی آوردند و این رفتار موجب شد آنها روز به روز یک قدم جلوتر بیایند و ما یک گام عقب.

اما سوال این است که آیا با گفتن این‎که ما آمریکا را منزوی کردیم و آمریکا در دنیا بی‌آبرو شد یا از لحاظ اخلاقی در سطح بین المللی شکست خورد و جملاتی شبیه به این موارد، منافع مردم ایران محقق می‌شود؟

مهم‌ترین نکته آن است که یادمان نرود هدف از مذاکرات هسته‌ای در دولت آقای روحانی برداشتن تحریم‌ها بود نه منزوی کردن و بی‌آبرو کردن آمریکا.

آمریکا تنها کشوری است که از سلاح اتمی علیه ژاپن استفاد کرده، غیر قانونی و ظالمانه به کشورهای عراق، افغانستان و ویتنام حمله کرد، غیر قانونی از توافق‌نامه‌های بین‌المللی خارج می‌شود، آیا در مذاکره با چنین کشوری باید خوش‌بین بود ؟

آیا با این سیاست خارجی محدود که متاسفانه همه توان و انرژی دولت را صرف مذاکره  با اعضای دائمی شورای امنیت سازمان ملل(۱+۵)، کرده است می‌توانیم به اهداف سیاسی و اقتصادی خود برسیم./918/ی703/س

محمد خسروی