نگاهی کوتاه به جلد اول «آیین خرد و عرفان»
آیت الله ممدوحی مجموعه 6 جلدی «آیین خرد و عرفان؛ ترجمه و شرح نهج البلاغه» را در طول 6 سال تلاش علمی برای دانشجویان و طلاب متوسط نوشته است.
به گزارش خبرنگار خبرگزاری رسا، آیت الله حسن ممدوحی در پیشگفتار جلد اول کتاب «آیین خرد و عرفان؛ ترجمه و شرح نهج البلاغه»، نهج‌البلاغه را مظهر کمالات امام علی علیه‌السلام دانسته، پس از بیان سخنان برخی از شارحان نهج‌البلاغه مانند جرج جرداق و ابن ابی‌الحدید درباره عظمت این کتاب، درباره علت نامگذاری این شرح (آیین خرد و عرفان) چنین توضیح می‌دهد: «آنچه نگارنده در شرح این صحیفه مکرّمه الهیّه آورده است، متاعی قلیل از سرمایه‌ای ضعیف و با بضاعت علمی مزجاتی بیش نیست؛ و نام این شرح را «آیین خرد و عرفان» نامیدم؛ زیرا حضرت ولیّ الله، امیر مؤمنان (ع) در نهج‌البلاغه، عقلانیّت تمام را با شهود و صِبغه عرفانی درآمیخته و در افق بسیار بلند و قلّه متعالی فصاحت و بلاغت، الفاظ را به تصویر حقایق معجزآمیز استخدام فرموده است؛ یعنی آن عظمت معجزآمیز معانی عمیق در قالب کلمات و جمله‌های بسیار زیبا فرودآمده و با کاربرد قواعد علوم بلاغی به استعاره، تشبیه و کنایات پرداخته و در رساندن حقایق و اسرار الهی ید بیضایی را به عالم ادب تقدیم می‌دارد، که موجب سرافرازی مسلمین و تبیین و معرفی مکتب عمیق الهی و اسلامی است».
وی پس از شکرگزاری برای یافتن توفیق نوشتن این شرح با وجود کثرت اشتغال و قلّت مجال، درباره سبک این نوشتار می‌نویسد: «در هر فصلی از خطبه‌ها و نامه‌ها، با تقطیع مناسب، هریک را به فراز‌های متعدد تقسیم‌کرده و پس از ترجمه، نکات قبل توجه را با بیانی رسا، ولی کوتاه شرح‌نمودم و از اشارات فلسفی، عرفانی، ادبی و اجتماعی آن فراز‌ها غافل نبوده و در سر حدّ توان در توضیح آن‌ها از کوشش لازم خودداری نکرده‌ام».
آیت الله ممدوحی مخاطب این کتاب را دانشجویان و طلاب متوسط دانسته و انگیزه خود را از نوشتن ترجمه و شرح نهج البلاغه درخواست برخی از فعالان نهاد‌های فرهنگی دانسته، می‌گوید: «در روزگار گذشته چند نفری که ظاهرا از دست اندرکاران امور فرهنگی و دینی بودند، به منزل بنده آمدند و درخواست نمودند که شرحی دقیق و رسا، ولی مختصر بر نهج البلاغه نوشته شود، که قابل فهم دانشجویان و طلاب متوسط باشد. پس از مقاوله و گفتگو پیرامون موضوع، چگونگی نگارش و نشر، از آن‌ها خواستم، نسخه‌ای از نهج البلاغه که یک طرف اوراق آن، سفید و طرف دیگر، مزین به مطالب نهج البلاغه باشد، برای من فراهم کنند. چندروز بعد نهج البلاغه مطابق باخواسته من آوردند و پس از ارائه چندین شماره تلفنَ، منزل بنده را ترک کردند».
نویسنده کتاب آیین خرد و عرفان در قسمتی از جلد اول این کتاب، درباره ضرورت تشکیل حکومت یادآور می‌شود: «این نکته مسئله‌ای حقوقی است که از فطرت مردم نشأت می‌گیرد؛ از این رو، شارع مقدس، بنیاد آیین خود را بر نظام حکومتی بنا نهاده و ولایت را به فقیه قانون‌دان واگذار کرده است؛ از این رو، امام (ع) برای مدیریت مردم و بقاء و آسایش زندگی آنان، دستوری بس متین همراه با دلیل روشن ارائه فرمودند که در آن، مؤمن و کافر هر دو دارای آرامش، امن و امان هستند؛ بدان سان که جملگی در سایه آن حکومت دارای حیات معقول و قدرت بازدارنده‌ای هستند که از هجوم دشمن در امان بوده و توطئه‌های آنان را نیز به یأس تبدیل می‌کنند».
وی در ادامه، برقراری ارتباطات انسانی، توسعه آسایش و امنیت، دادخواهی و عزت شهروندان را در سایه اقتدار حکومت اسلامی توصیف می‌کند و می‌افزاید: «اگر جامعه‌ای فاقد حاکم مقتدر باشد، همیشه در آن جامعه هر کسی به دنبال منافع شخصی خواهد بود، هرچند تأمین منافع، با ضرر دیگران همراه باشد؛ در نتیجه، اشخاص این جامعه به درگیری فوق العاده‌ای مبتلا می‌گردند و هرگز ذائقه آنان طعم عافیت را نخواهد چشید و لاجرم اجتماع، متلاشی شده و پی و پایه آن به ویرانی می‌گراید. دراین میان، حاکم مقتدر است که می‌تواند با تعدیل نظام اجتماعی، ظالم را مجازات و متعدّیان را محدود به حدّ خود کند».
آیت الله ممدوحی در شرح خطبه ۸۰ به بیان اوصاف و حکمت آفرینش بانوان می‌پردازد و زنان را کامل‌ترین و اصیل‌ترین مخلوقات در رسالت تکوینی معرفی می‌کند و می‌نویسد: «زن، کامل‌ترین انسان، در رسالتی است که نظام آفرینش بر عهده او گذارده و به انجام رساندن آن رسالت از غیر ایشان ساخته نیست. آنان مادران ملّت آینده‌اند که در ساخت و ساز اصیل‌ترین رکن اجتماع نقشی اساسی دارند؛ زیرا اگر از ابتدا رابطه مادر و فرزندی از نسل آینده سلب شود، جملگی با کمبود احساسی و عاطفی مواجه شده و تشکل جامعه از چنین افرادی، خطرآفرین و وحشت‌زاست».
آیت الله ممدوحی در آیین رونمایی این اثر که با حضور پژوهشگران و اصحاب رسانه در خبرگزاری رسا برگزارشد، شرح نهج البلاغه را محصول تلاش دقیق و علمی خود در طول شش سال برشمرد و گفت: در تدوین این کتاب از هیچ نویسنده دیگری تقلید نکرده‌ام؛ به عبارت دیگر، کتاب‌سازی صورت نگرفته تا تعداد صفحات زیاد شود؛ بلکه تمام مباحث، عمیق است و اگر از فردی نقل‌شده، مربوط به اساتید است. این کتاب به گونه‌ای است که اگر به هر صفحه آن مراجعه کنید، به مطلب جدیدی دست پیدا خواهید کرد و مطلب تکراری در آن یافت نخواهد شد.
گفتنی است، انتشارات بوستان کتاب قم، جلد اول کتاب «آیین خرد و عرفان؛ ترجمه و شرح نهج البلاغه» را در سال ۱۳۹۷ به قیمت ۶۵ هزار تومان، و جلد ها‌ی دوم تا ششم را به ترتیب به قیمت‌های ۵۵۰۰۰، ۶۰۰۰۰، ۷۵۰۰۰، ۷۰۰۰۰، ۷۰۰۰۰ و ۷۰۰۰۰ منتشر کرده است. /۹۲۵/ن ۶۰۱/ش
وی پس از شکرگزاری برای یافتن توفیق نوشتن این شرح با وجود کثرت اشتغال و قلّت مجال، درباره سبک این نوشتار می‌نویسد: «در هر فصلی از خطبه‌ها و نامه‌ها، با تقطیع مناسب، هریک را به فراز‌های متعدد تقسیم‌کرده و پس از ترجمه، نکات قبل توجه را با بیانی رسا، ولی کوتاه شرح‌نمودم و از اشارات فلسفی، عرفانی، ادبی و اجتماعی آن فراز‌ها غافل نبوده و در سر حدّ توان در توضیح آن‌ها از کوشش لازم خودداری نکرده‌ام».
آیت الله ممدوحی مخاطب این کتاب را دانشجویان و طلاب متوسط دانسته و انگیزه خود را از نوشتن ترجمه و شرح نهج البلاغه درخواست برخی از فعالان نهاد‌های فرهنگی دانسته، می‌گوید: «در روزگار گذشته چند نفری که ظاهرا از دست اندرکاران امور فرهنگی و دینی بودند، به منزل بنده آمدند و درخواست نمودند که شرحی دقیق و رسا، ولی مختصر بر نهج البلاغه نوشته شود، که قابل فهم دانشجویان و طلاب متوسط باشد. پس از مقاوله و گفتگو پیرامون موضوع، چگونگی نگارش و نشر، از آن‌ها خواستم، نسخه‌ای از نهج البلاغه که یک طرف اوراق آن، سفید و طرف دیگر، مزین به مطالب نهج البلاغه باشد، برای من فراهم کنند. چندروز بعد نهج البلاغه مطابق باخواسته من آوردند و پس از ارائه چندین شماره تلفنَ، منزل بنده را ترک کردند».
نویسنده کتاب آیین خرد و عرفان در قسمتی از جلد اول این کتاب، درباره ضرورت تشکیل حکومت یادآور می‌شود: «این نکته مسئله‌ای حقوقی است که از فطرت مردم نشأت می‌گیرد؛ از این رو، شارع مقدس، بنیاد آیین خود را بر نظام حکومتی بنا نهاده و ولایت را به فقیه قانون‌دان واگذار کرده است؛ از این رو، امام (ع) برای مدیریت مردم و بقاء و آسایش زندگی آنان، دستوری بس متین همراه با دلیل روشن ارائه فرمودند که در آن، مؤمن و کافر هر دو دارای آرامش، امن و امان هستند؛ بدان سان که جملگی در سایه آن حکومت دارای حیات معقول و قدرت بازدارنده‌ای هستند که از هجوم دشمن در امان بوده و توطئه‌های آنان را نیز به یأس تبدیل می‌کنند».
وی در ادامه، برقراری ارتباطات انسانی، توسعه آسایش و امنیت، دادخواهی و عزت شهروندان را در سایه اقتدار حکومت اسلامی توصیف می‌کند و می‌افزاید: «اگر جامعه‌ای فاقد حاکم مقتدر باشد، همیشه در آن جامعه هر کسی به دنبال منافع شخصی خواهد بود، هرچند تأمین منافع، با ضرر دیگران همراه باشد؛ در نتیجه، اشخاص این جامعه به درگیری فوق العاده‌ای مبتلا می‌گردند و هرگز ذائقه آنان طعم عافیت را نخواهد چشید و لاجرم اجتماع، متلاشی شده و پی و پایه آن به ویرانی می‌گراید. دراین میان، حاکم مقتدر است که می‌تواند با تعدیل نظام اجتماعی، ظالم را مجازات و متعدّیان را محدود به حدّ خود کند».
آیت الله ممدوحی در شرح خطبه ۸۰ به بیان اوصاف و حکمت آفرینش بانوان می‌پردازد و زنان را کامل‌ترین و اصیل‌ترین مخلوقات در رسالت تکوینی معرفی می‌کند و می‌نویسد: «زن، کامل‌ترین انسان، در رسالتی است که نظام آفرینش بر عهده او گذارده و به انجام رساندن آن رسالت از غیر ایشان ساخته نیست. آنان مادران ملّت آینده‌اند که در ساخت و ساز اصیل‌ترین رکن اجتماع نقشی اساسی دارند؛ زیرا اگر از ابتدا رابطه مادر و فرزندی از نسل آینده سلب شود، جملگی با کمبود احساسی و عاطفی مواجه شده و تشکل جامعه از چنین افرادی، خطرآفرین و وحشت‌زاست».
آیت الله ممدوحی در آیین رونمایی این اثر که با حضور پژوهشگران و اصحاب رسانه در خبرگزاری رسا برگزارشد، شرح نهج البلاغه را محصول تلاش دقیق و علمی خود در طول شش سال برشمرد و گفت: در تدوین این کتاب از هیچ نویسنده دیگری تقلید نکرده‌ام؛ به عبارت دیگر، کتاب‌سازی صورت نگرفته تا تعداد صفحات زیاد شود؛ بلکه تمام مباحث، عمیق است و اگر از فردی نقل‌شده، مربوط به اساتید است. این کتاب به گونه‌ای است که اگر به هر صفحه آن مراجعه کنید، به مطلب جدیدی دست پیدا خواهید کرد و مطلب تکراری در آن یافت نخواهد شد.
گفتنی است، انتشارات بوستان کتاب قم، جلد اول کتاب «آیین خرد و عرفان؛ ترجمه و شرح نهج البلاغه» را در سال ۱۳۹۷ به قیمت ۶۵ هزار تومان، و جلد ها‌ی دوم تا ششم را به ترتیب به قیمت‌های ۵۵۰۰۰، ۶۰۰۰۰، ۷۵۰۰۰، ۷۰۰۰۰، ۷۰۰۰۰ و ۷۰۰۰۰ منتشر کرده است. /۹۲۵/ن ۶۰۱/ش
ارسال نظرات