مردم در محاصره هوای آلوده /مسئولان مشغول تئوری‌پردازی‌های تکراری

به گزارش خبرگزاري رسا، پاییز امسال با آلودگی مکرر هوای در تهران و شهرهای بزرگ و صنعتی گذشت و ادامه‌آلودگی را به زمستان سپرد.

اما در این روزهای آلوده و بحرانی که نفس کشیدن برای مردم سخت شده است، ظاهرا همچون سال‌های قبل مسئولان در انتظار باد و باران نشسته و به تئوری پردازی در مورد علل این شرایط مشغولند.

جالب آنکه بعد از گذشت چندین سال هنوز به نتیجه نرسیده‌اند که منشا آلودگی هوای تهران و دیگر شهرها را باید در کیفیت بنزین جست‌وجو کرد یا در خودروهای گازوئیلی یا مراکز صنعتی و یا همه آنها؟

دیگر انگار آلودگی هوا همچون بخشی از فصل سرما و یک اتفاق طبیعی است. اما سؤال این است مگر این مشکلات راه‌حل ندارد که مردم باید سال‌ها‌ی زیادی از عمرشان را در این هوای غیر‌قابل تحمل زندگی کنند و در نهایت با بیماری‌های ناشی از همین آلاینده‌های سمی موجود در هوا دست و پنجه نرم کنند.

اتلاف وقت دانش‌آموزان با تعطیلی‌های پی‌در‌پی

از اواسط ماه گذشته تاکنون که به دلیل پایداری شرایط جوی و کاهش دمای هوا‌، هشدارهای هواشناسی یکی پس از دیگری درباره خطرات ناشی از انباشت آلاینده‌ها در هوای تهران و شهرهای بزرگ اعلام شد مسئولان مانند سنوات گذشته بدون ارائه راه‌حل اساسی و با اتکا به درمان‌های مُسکنی اقدام به تعطیلی مدارس کرده‌اند، بدون در نظر گرفتن این نکته که با تعطیلی مدارس فقط دانش‌آموزان در خانه محصور می‌شوند و رفت وآمد‌ها فقط چند درصد نامحسوس کاهش پیدا می‌کند اما تاثیر جدی بر کاهش آلودگی هوا نخواهد داشت.

از طرفی در کنار تاثیر حداقلی تعطیلی مدارس بر کاهش آلودگی هوا‌، باید به خسارت جبران‌ناپذیر یا هنگفت تعطیلات زیاد در روزهای مهم تحصیلی و نزدیکی ایام امتحانی دانش‌آموزان و دانشجویان نیز توجه کرد، چراکه ایجاد وقفه‌های طولانی در میان دوره تحصیلی مطمئناً تاثیرات نا مطلوبی در روند آموزشی دانش‌آموزان و دانشجویان خواهد گذاشت که ممکن است با کلاس‌های جبرانی نیز برطرف نشود. خسارت مادی این تعطیلی و سردرگمی والدین شاغل نیز جای خود دارد.

مرور چندباره علل آلودگی هوا

در این میان برخی مسئولان هر‌از‌گاهی با ارائه اعداد و ارقام مربوط به آلودگی هوا یا علل آن و یا انداختن بار مسئولیت برگردن یکدیگر سعی بر برداشتن بار مسئولیت از دوش خود دارند.

بیان علت‌های آلودگی که سال‌هاست در این ایام به انواع مختلف مطرح می‌شود در حالی است که کمکی به رفع مشکل نمی‌کند جز اینکه یکبار دیگر همه مرور کنند که خودرو باعث آلودگی هوا می‌شود یا برخی واحدهای صنعتی در تشدید آلودگی نقش دارند و...

رئیس ‌شورای شهر هفته گذشته در ارتباط با معرفی عوامل موثر در آلودگی هوا اظهار داشت: آلودگی هوا در دو بخش منابع آلاینده و ذرات معلق مطرح است و نقش خودروهای شخصی در تولید ذرات معلق بسیار کمتر از صنایع آلاینده، پالایشگاه‌ها و کارخانه‌ها است.

هاشمی همچنین درباره تعطیلی مدارس نیز گفت: با انجام این امر از میزان ذرات معلق کم نمی‌شود ولی حفظ سلامت دانش‌آموزان را در پی دارد چرا که این قشر نسبت به آلودگی هوا آسیب‌پذیرتر هستند.

شهردار تهران نیز در مورد آلودگی هوا در پایتخت و تعطیلی مدارس ناشی از آن گفت: این موضوع از جمله راه‌حل‌های کوتاه‌مدت است و قطعاً می‌تواند تأثیراتی را به همراه داشته باشد ولی باید توجه داشت که استفاده از سوخت مازوت و گازوئیل آلایندگی آن از خودروها بیشتر است.

وی خاطرنشان کرد: بخشی از منابع آلاینده در پایتخت ناشی از آلاینده‌های خارج از تهران و حریم آن بوده و معمولاً صنایع بزرگ و نیروگاه‌ها میزان سوخت بالایی دارند.

حناچی در مورد جزئیات جلسه با معاون اول رئیس‌جمهور و سهم دستگاه‌ها در مقابله با ‌آلودگی هوا اظهار داشت: درصدی در این زمینه تعیین نشده ولی 16 دستگاه در کیفیت هوای تهران نقش دارند که نقش شهرداری از همه کمتر است ولی با این وجود ما پیگیر هستیم که با افزایش تعداد واگن و افزوده شدن اتوبوس شهری سهم بیشتری را ایفا کنیم.

در تکمیل پازل تئوری‌پردازی و تناقض گویی‌ها سه‌شنبه شب مدیرعامل شرکت کنترل کیفیت هوا عامل اصلی آلودگی پایتخت را منابع متحرک و خودروها بر شمرد.

شهیدزاده با اعلام اینکه منابع متحرک بیش از 60 درصد و منابع دیگر مانند نیروگاه‌ها، پالایشگاه‌ها و صنایع هم در مجموع حدود 35 درصد آلودگی تولید می‌کنند، گفت: عمده‌ آلودگی هوای تهران را خودروهای دیزلی و موتورسیکلت‌ها و سواری‌ها تولید می‌کنند در حالیکه تعداد خودروهای دیزلی ما حدود 2 درصد کل خودروها در تهران هستند که اکثر آنها کامیون هستند که اگر بتوانیم همین مجموعه را کنترل کنیم، آلودگی کاهش پیدا می‌کند.

16 سازمان مسئول جلوگیری از آلودگی هوا هستند

براساس قانون «هوای پاک» که در تاریخ 23/5/1396 توسط رئیس‌جمهور برای اجرا به تمامی دستگاه‌های اجرایی ابلاغ شده است، 16 دستگاه در مدیریت «آلودگی هوا» تکلیف و وظایف گسترده دارند.

براساس این قانون، سازمان ملی استاندارد، وزارت صنعت، معدن و تجارت، وزارت نفت، وزارت امور اقتصادی و دارایی، سازمان حفاظت محیط‌زیست، وزارت نیرو، وزارت جهاد کشاورزی، سازمان انرژی اتمی ایران و وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات بیشترین نقش را در جلوگیری و پیشگیری از آلودگی هوا دارند.

جالب آن است که مسئولیت این کارگروه بر عهده سازمان محیط زیست است که در این زمینه تا‌کنون اقدام ویژه‌ای انجام نداده است.

اختلاف‌نظر درباره کیفیت بنزین

از سوی دیگر اختلاف‌نظر و اظهارات مختلف درباره کیفیت بنزین نیز پای ثابت نظریه‌پردازی‌های هرساله در این ایام است.

پیش از این و در فصل تابستان نیز اختلاف‌نظر بین شهرداری و وزارت نفت درخصوص استاندارد بودن میزان آلاینده‌های بنزین توزیع شده در تهران به وجود آمده بود.

براساس گزارش شرکت کنترل کیفیت هوای تهران که وابسته به شهرداری است میزان آلایند‌های موجود در بنزین مانند گوگرد 3 تا 4 برابر حد استاندارد بوده است.

بعد از انتشار این خبر، وزارت نفت در مقام دفاع از خود بر آمد و با اذعان به اینکه بنزین توزیع شده دارای استاندارد یورو4 بوده است، بارد اتهامات مطرح شده میزان گوگرد بنزین را نیز مطابق استاندارد جهانی و برابر 50ppm اعلام کرد.

در همین رابطه ناهید خداکرمی عضو شورای شهر تهران اظهار داشت: در قانون هوای پاک کمترین نقش بر عهده شهرداری‌ها است و ابزار پیشگیری از آلودگی هوا باید فراهم شود که ما آن را در شهرداری نداریم.

وی افزود: در حال حاضر آلودگی هوا نه تنها در کلانشهرها بلکه در شهرهای کوچک هم ایجاد شده و نشان می‌دهد که شاید کیفیت بنزین دچار افت شده باشد لذا وزارت نفت باید در این زمینه توضیح دهد.

خداکرمی بیان داشت: میزان گاز گوگرد در جایگاه‌های بنزین افزایش یافته و ممکن است این مسئله علاوه ‌بر آلودگی هوا سبب بوی بد تهران نیز در شرایط سکون هوا یا اینورژن شده باشد.

از سوی دیگر در این شرایط یک روز سازمان محیط زیست به خودروسازان ایراد می‌گیرد و رئیس ‌این سازمان می‌گوید: «مافیای خودروسازی آنقدر توان مالی دارند که تصمیم‌گیران را خریداری کنند پس قطعا با چنین شرایط جوی و ایستایی هوا مواجه می‌شویم»، روز دیگر معاون مستعفی حمل‌ونقل و ترافیک شهرداری تهران با انتقاد از وزارت کشور و پلیس می‌گوید: «ما برای رفع آلودگی هوا نیاز به اطلاعات خودروهای تهران داریم اما پلیس و وزارت کشور این اطلاعات را در اختیار ما قرار نمی‌دهند و به همین راحتی سلامت مردم به خطر می‌افتد.» روز دیگر عضو شورای شهر تهران از بی‌تأثیری طرح جدید ترافیک در کنترل آلودگی هوا می‌گوید و برخی نیز همین طرح را در تشدید آلودگی موثر می‌دانند.

البته بسیاری از این 16 دستگاه نیز ترجیح می‌دهند واکنشی به مسئولیت خود نداشته باشند.

اما نکته مهم این است که مردم از این همه صحبت بی‌نتیجه و مرور علت آلودگی خسته شده‌اند، از اینکه به استفاده از حمل‌ونقل عمومی دعوت شوند اما ببینند دولت با وجود وظیفه قانونی طی 6 سال حتی یک اتوبوس یا یک واگن مترو به شهر تهران اضافه نکرده متعجب و گله‌مندند.

لزوم استفاده از تجربیات کشورهای موفق در مقابله با آلودگی

گذشته از این همه پرحرفی و نظریه‌پردازی بی‌حاصل، علت آلودگی هوای شهرهای کشور هرچه باشد قطعا رفع آن غیرممکن نیست به شرط اینکه مسئولان مربوطه پای کار بیایند.

هرچند مردم پایتخت از مدت‌ها قبل و ساکنین سایر کلان شهرها کشور در طول چند سال اخیر مشغول دست وپنجه نرم کردن با پدیده آلودگی هستند، هنوز راهکار و واکنش موثری از سوی مسئولان ذی‌ربط در رابطه با حل این معضل اساسی که زندگی چند میلیون نفر را در کل کشور تحت تاثیر قرار داده است، در نظر گرفته نشده است.

این در حالی است که بسیاری از کشورهای جهان که پیش از این درگیر مسئله آلودگی هوا در شهرهای بزرگ و صنعتی‌شان بوده‌اند به روش‌های مختلف توانسته‌اند از پس این معضل برآیند، پس چرا در این زمینه از تجربه عینی و علمی آنها برای حل این مشکل اساسی استفاده نمی‌شود؟

از سوی دیگر وجود تعداد زیادی از جوانان خلاق و تحصیلکرده در موضوع موجود با ایده‌های قابل تأمل می‌تواند در صورت استفاده از آنها به جای تصمیم‌گیری در اتاق‌های دربسته و تکراری کمک بزرگی به رفع مشکل کند.

باید دید که آیا مدیران این دوره بالاخره این معضل را یکبار برای همیشه حل خواهند کرد یا تا پایان دوران مدیریت خود همچون سنوات گذشته به اتلاف وقت و گفتاردرمانی می‌پردازند.

بازخواست مجلس یا قوه‌قضائیه از کم کاری و ضعف اجرایی مسئولان و سازمان‌های دخیل در موضوع آلودگی هوا نیز یکی دیگر از خواسته‌های مردم است که می‌تواند کمک بزرگی به حل این مشکل نماید./1360//101/خ