ضرورت، مولفه‌ها و چگونگی ارتقای «قدرت ملی» از نگاه رهبر معظم انقلاب

به گزارش خبرگزاري رسا، فردا جمعه ۲ اسفند، رقابت در انتخابات یازدهمین دوره مجلس شورای اسلامی به اوج می‌رسد. از مجموع ۷۲۰۰ نامزدانتخابات این دوره، باید ۲۹۰ نفر با رای مردم انتخاب شوند. در روز‌های گذشته درباره ضرورت حضور در انتخابات زیاد گفته و شنیده‌ایم. این‌که یک انتخابات پرشور اقتدار ما را بیشتر می‌کند و می‌تواند مانع افزایش تحریم‌ها شود، قدرت چانه‌زنی ما را در سیاست خارجی بیشتر می‌کند و قوی‌تر از هر سلاحی مانع فکر کردن دشمن به حمله می‌شود.

روی دیگر سکه هم، ضرور ت داشتن یک مجلس قوی برای کاهش مشکلات داخلی است. تقویت خانه ملت و ا نتخاب شیفتگان خدمت راه را برای از میان برداشتن کمبود و مشکلات در داخل کشور هموار خواهد کرد. در این دو صفحه و یک بسته ویژه انتخابات ضرورت و نیازمندی‌های داشتن یک مجلس قوی را مرور کرده‌ایم. اگر هنوز برای شرکت در انتخابات فردا تصمیم نگرفته‌اید، خواندن این دو صفحه شاید نظرتان را عوض کرد...

چگونگی ارتقای «قدرت ملی» از نگاه رهبر معظم انقلاب

«ملت عزیز ایران باید همتشان این باشد که قوی بشوند.» این گزاره مطرح شده از سوی رهبر انقلاب اسلامی در خطبه‌های نماز جمعه ۲۷ دی ماه ۱۳۹۸ نوعی جمع‌بندی کلان ناظر به وظایف عموم مردم و مسؤولان از سوی ایشان بود: «باید ملت ایران و مسؤولین کشور تلاششان برای قوی شدن کشور و قوی شدن ملت باشد، با اتحاد، با حضور، با صبر و استقامت و با کار سخت و پرهیز از تنبلی؛ این اگر [محقق]شد، به توفیق الهی، به فضل الهی، ملت ایران در آینده نه‌چندان دوری آنچنان خواهد شد که دشمنان حتی جرات تهدید هم پیدا نکنند.»

از نگاه حضرت آیت‌ا... خامنه‌ای راه پیشرفت، دستیابی به عزت و ایستادگی موثر مقابل دشمنی‌ها و توطئه‌ها، ارتقای «اقتدار و قدرت ملی» است. قدرت ملی نیز شامل مولفه‌ها و عناصر مادی و معنوی به‌صورت توأمان است.

نگاهی به بیانات رهبر انقلاب نشان می‌دهد ایشان قوی شدن را صرفا در یک حوزه، محدود نمی‌بینند و تاکید دارند در همه حوزه‌ها باید قوی شد. در اینجا بخش‌هایی از بیانات رهبر انقلاب درباره قوی شدن در حوزه‌های مختلف ذکر شده است. ایشان در سخنرانی‌های خود در چند نوبت، مجلس قوی را از مولفه‌های قدرت عنوان کرده‌اند.

اگر قوی نباشیم به ما زور می‌گویند

اگر ملتی قوی نباشد و ضعیف باشد، زور خواهد شنفت، به او زور می‌گویند؛ اگر ملتی قوی نباشد، باج‌گیران عالم از او باج می‌گیرند، از او باج می‌خواهند؛ اگر بتوانند به او اهانت می‌کنند؛ اگر بتوانند زیر پا او را لگد می‌کنند. طبیعت دنیایی که با افکار مادی اداره می‌شود، همین است؛ هر که احساس قدرت بکند، نسبت به کسانی که در آن‌ها احساس ضعف می‌کند، زورگویی خواهد کرد؛ چه نسبت به فرد، چه نسبت به ملت... اگر یک ملتی به خود نیاید، خود را قوی نکند، دیگران به او زور می‌گویند. بعضی ملت‌ها هستند که تا قوی شدن، فاصله زیادی دارند؛ امیدی وجود ندارد که بخواهند در خود آن نیرویی را که بتوانند مقابله کنند با زورگویان و گردن‌کلفت‌های عالم، ایجاد کنند؛ اما ملت ما این‌جور نیست؛ ما اولا استعداد قوی شدن، زیاد داریم؛ امکانات و ظرفیت‌ها هم زیاد داریم؛ ملت ما به سمت اقتدار ملی هم راه افتاده و راه زیادی پیموده است.
۱۳۹۳/۰۱/۰۱

قوی شدن، فقط در زمینه نظامی و امنیتی نیست

دشمن همه توان خودش را به کار برده برای این که شما را نابود کند. بعضی از مسؤولینِ دولت‌هایی که با ما مواجه اند و مقابلند، این را صریحا امروز می‌گویند؛ صریح می‌گویند درصدد نابودی نظام جمهوری اسلامی هستند... از هر بهانه‌ای هم استفاده می‌کنند. شما موشک ماهواره‌بر به فضا پرتاب می‌کنید، ناگهان می‌بینید که در دنیا جنجال درست کرده‌اند. یک کار علمی، یک کار فنی، یک کاری که برای یک کشور لازم و بسیار عادی و معمولی است، وقتی شما انجام می‌دهید، می‌بینید جنجال راه میندازند؛ این‌ها نشانه‌های این است که بایستی بیشتر مراقب باشید. پاسخ این برخورد‌ها هم کار قوی و جهادی و حساب‌شده است؛ پاسخ به این دشمنی‌ها قوی‌تر شدن است. مراد من از قوی‌تر شدن، فقط در زمینه نظامی و امنیتی نیست، البته در آنجا‌ها باید قوی شد، اما در زمینه اقتصادی باید قوی بشوید، در زمینه فرهنگی باید قوی بشوید، در زمینه حفظ هویت اسلامی و انقلابی باید روز‌به‌روز قوی‌تر و عمیق‌تر بشوید؛ این پاسخِ دشمنی‌های دشمن است.
۱۳۹۶/۰۵/۱۲

ثبات سیاسی، وحدت ملی و پایبندی به اصولِ انقلاب، عناصر قدرت هستند

عناصر قدرت ما چیست؟ استقرار و ثبات سیاسی است، امنیت اجتماعی است، وحدت ملی است، پایبندی به اصول و مبانی انقلاب است، حرکت پیشرفتِ رو به توسعه علمی است، توسعه و تعمیق فرهنگ انقلابی و اسلامی است؛ این‌ها عناصر قدرت ما است؛ [دشمنان]با این‌ها مخالفند. البته با پیشرفت نظامی ما هم مخالفند، با موشک ما هم مخالفند، با حضور ما در منطقه هم مخالفند؛ چون این‌ها هم جزو عوامل قدرت و عناصر قدرت ما است.
۱۳۹۷/۰۷/۱۲

علم، شخصیت ملی و هویت انقلابی، قدرت‌ساز هستند

کشور را باید قدرتمند کنید. قدرت فقط به سلاح نیست؛ مهم‌ترین ابزار قدرت و مهم‌ترین عنصر قدرت‌ساز، علم و شخصیت ملی است. شخصیت افراد، ایستادگی، هویت، هویت انقلابی؛ این‌ها است که قدرت می‌سازد. ایمان، به ملت ما قدرت داد، انقلاب، به ملت ما قدرت داد. وقتی قدرت داشته باشید و دشمن ببیند قدرت شما را، ناچار عقب‌نشینی خواهد کرد؛ وقتی ما در مقابل دشمن از نشان دادن و عرضه کردن مبانی و عناصر قدرت خودمان اجتناب کنیم، پرهیز کنیم، بترسیم، ملاحظه کنیم، دشمن پُررو می‌شود.
۱۳۹۵/۰۲/۱۳

با امید، کار و بستن رخنه‌ها می‌توان قوی شد

عناصر قوت چیست؟ چگونه می‌شود فهمید و قبول کرد که ما قوی هستیم؟ روحیه، امید، کار و تلاش، شناخت رخنه‌های اقتصادی، رخنه‌های فرهنگی، رخنه‌های امنیتی - این‌ها را بشناسید و این رخنه‌ها را ببندید - هم‌افزایی دستگاه‌های مسؤول - به هم کمک کنند دستگاه‌ها - هم‌افزایی دستگاه‌های مسؤول با مردم؛ این‌ها عناصر قوت است.
۱۳۹۳/۴/۱۶

اگر در اقتصاد قوی شویم، تحریم بی‌اثر می‌شود

در اقتصاد، اگر ما قوی شدیم و قدرتمند شدیم، دیگر تحریم معنی ندارد و تحریم یک کار زائدی می‌شود؛ اگر ما در داخل توانستیم اقتدار اقتصادی به دست بیاوریم، آن‌ها خودشان می‌آیند به دریوزگی، می‌آیند دنبال ارتباط اقتصادی؛ نه [فقط]تحریم نمی‌کنند، بلکه اگر ما تحریم کنیم، آن‌ها می‌آیند می‌گویند تحریم نکنید؛ طبیعت کار این است. در زمینه سیاست هم همین است، در زمینه‌های گوناگون هم همین است.
۱۳۹۵/۰۳/۰۶

مجلس قوی از مولفه‌های قوی شدن

«مجلس قوی» از مؤلفه‌های قوی شدن ایران است و تشکیل مجلس قوی نیز به رأی بالای ملت وابسته است.
۱۶/۱۱/۱۳۹۸

تنها راه مأیوس شدن دشمنان، قوی شدن ایران است و یکی از مصادیق ایرانِ قوی، مجلسِ قوی است، مجلسی که بتواند با تصویب قوانین لازم و با هدایت دولت‌ها به مسیر مطلوب، کشور را مصونیت ببخشد.
۲۹/۱۱/۱۳۹۸

ساز و کار ناکارآمد خود نظارتی

مجلس قوی نیازمند پایش و مراقبت است و به نظر می‌رسد جای نهادی برای این کار خالی است.
در سال‌های گذشته هیاتی با عنوان هیات نظارت بر رفتار نمایندگان مجلس، چنین کاری را به عهده داشته و دارد، اما در عمل نتوانسته اقدام موثری انجام دهد.

رهبر انقلاب در دیدار نمایندگان در خرداد سال ۹۷ بحث «نظارت بر رفتار نمایندگان» را از نظارت مجلس بر دولت و دیگر مجموعه‌ها نیز مهم‌تر دانستند و تأکید کردند: هیأتی که در این زمینه در مجلس ایجاد شده باید تقویت شود و به معنای حقیقی کلمه بر رفتار نمایندگان نظارت کند.

اما این هیات نتوانست این کار را به خوبی انجام دهد و انتقادات از عملکرد این هیات به‌ویژه پس از رد صلاحیت حدود یک سوم از نمایندگان مجلس فعلی از سوی شورای نگهبان افزایش یافت.

آیت‌ا... جنتی، دبیر شورای نگهبان اخیرا طی سخنانی با ابراز ناامیدی از عملکرد هیات نظارت بر رفتار نمایندگان تاکید کرد: تمام دقت‌مان را کردیم تا داوطلبان را با شرایط قانون انتخابات مطابقت دهیم و آن‌ها را احراز و تائید صلاحیت کنیم؛ چراکه اگر بی‌دقتی در این زمینه صورت بگیرد و انسانی فاقد شرایط وارد مجلس شود، دیگر نمی‌شود کاری کرد. متاسفانه سازوکار خودنظارتی مجلس با نام هیات نظارت بر رفتار نمایندگان هم کارآمدی لازم را ندارد.

بر این اساس به نظر می‌رسد یکی از اولویت‌های مجلس یازدهم باید بازنگری در عملکرد این هیات باشد تا چهار سال دیگر در انتخابات مجلس دوازدهم شاهد مسائلی شبیه مسائل این روز‌ها نباشیم.

مجالس قوی، مجالس ضعیف

در میان ادوار مختلف پارلمانی ایران بعد از انقلاب اسلامی شکل گیری و عملکرد اولین دوره مجلس شورای اسلامی حائز اهمیت است.

اولین تجربه پارلمانی

اولین دوره مجلس شورای اسلامی از این جهت اهمیت دارد که نخستین تجربه پارلمانی بعد از انقلاب محسوب می‌شود و با توجه به نوپایی نظام جمهوری اسلامی و همچنین وقوع آشوب‌های داخلی، چالش میان دولت و ابوالحسن بنی صدر، اولین رئیس جمهور و همچنین شروع جنگ تحمیلی و انفجار دفتر حزب جمهوری اسلامی و شهادت تعداد زیادی از نمایندگان مجلس، وکلای ملت کارنامه نسبتا قابل قبولی از خود ارائه دادند.

نمونه موفقی از تجربه پارلمانی

عملکرد این دوره از مجلس مورد تایید رهبری بود و ایشان در دیدار نمایندگان آن دوره، فعالیت این دوره مجلس را جزو دوره‌های خوب مجالس قانون گذاری در سال‌های پس از پیروزی انقلاب اسلامی دانستند و تاکید کردند: به عنوان شاهد و ناظری که در بعضی از مجالس متعدد اندکی بودیم و بقیه را هم از نزدیک شاهد بودیم و با آن‌ها تعامل داشتیم به نظر من مجلس خوبی است و جزو دوره‌های خوب مجلس محسوب می‌شود.

یکی از ویژگی‌های این دوره فعالیت پارلمانی این بود که همزمان با فعالیت مجلس هفتم، دوره نهم با شعار مبارزه با فقر و فساد و تبعیض به پیروزی رسید و با توجه به همسو بودن این دولت با مجلس گمان اولیه این بود که نمایندگان بیشترین همراهی را با دولت داشته باشند، اما مجلسیان بدون توجه به گرایش‌های جناحی در فرایند بررسی و رای اعتماد به وزیران موضوع تجربه و تخصص را مورد لحاظ قرار دادند و بر استقلال خود تاکید کردند. از سویی دیگر تصویب قوانینی مثل نظام پرداخت هماهنگ در بعد داخلی و تصویب قانون الزام دولت به تعلیق اقدامات داوطلبانه در صورت ارجاع یا گزارش پرونده هسته‌ای به شورای امنیت و قانون الزام دولت به تجدیدنظر در همکاری با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، از دیگر قوانین مهمی بود که با رأی اکثریت قاطع این دوره از فعالیت نمایندگان به تصویب مجلس رسید.

مجلس ششم، چالشی‌ترین دوره پارلمان

در این دوره از فعالیت مجلس، نمایندگان اصلاح طلب در تلاشی برای تحت فشار قرار دادن شورای نگهبان به منظور عقب‌نشینی این نهاد از وظایف قانونی خود غائله تحصن مجلس ششمی‌ها را رقم زدند.

سال ۸۲ و در آستانه برگزاری انتخابات مجلس هفتم، شورای نگهبان تعدادی از نامزد‌ها را رد صلاحیت کرد.
در پی این اتفاق ۱۳۹ نماینده اصلاح طلب با تحصن در مجلس اقدامات شورای نگهبان را زیر سوال بردند.
تحصن مجلس ششم نقطه قطع امید مردم از اصلاح‌طلبان و ایستادگی شورای نگهبان نشانه پایبندی این نهاد به اصول و مبانی قانونی بود.

نگاهی آماری به ۴ دهه فعالیت پارلمانی

میزان موفقیت مجلس شورای اسلامی به عوامل متعددی از جمله استقلال از قوه مجریه، دقت کارشناسی در تصویب لوایح و طرح‌ها و اتخاذ مواضع مناسب در خصوص رویداد‌های مهم داخلی و خارجی بستگی دارد. به همین منظور به تعداد مصوبات مجالس اول تا دهم نگاهی انداخته‌ایم و مهم‌ترین قوانین مصوب مجلس را ارزیابی کرده‌ایم. در میان دوره‌های مختلف مجلس شورای اسلامی با توجه به آمار‌های موجود به نظر می‌رسد که مجالس اول، هفتم و نهم موفق‌تر از سایر مجالس در حوزه‌های تقنینی و نظارتی عمل کرده‌اند.

بررسی‌ها نشان می‌دهد که مجلس هفتم با ۸۲۶ طرح و لایحه تقدیمی و مجلس اول با ۸۰۴ طرح و لایحه تقدیمی در این زمینه رکورددارند.

همچنین در بین ادوار مختلف مجلس، در حوزه طرح‌ها و لوایح مصوب، مجلس نهم با ۶۷۴ طرح و لایحه، موفقیت بیشتری به نسبت مجالس دیگر داشته است.

در بعد نظارتی، نمایندگان مجلس دوره نهم با ۳۵۳۲ تقاضای سوال از وزیران دولت دهم و یازدهم بیش از ادوار دیگر تلاش کردند.
در مجلس هشتم برای اولین بار رئیس‌جمهور جهت پاسخ به سوال نمایندگان به صحن علنی مجلس رفت و در مجلس دهم نیز برای بار دوم با طرح سوال از حسن روحانی این مساله تکرار شد.

قوه ارشد کشور

قطعا یک مجلس قوی زمینه‌ساز یک حاکمیت قوی خواهد بود و نقش مجلس در قوی شدن کشور بی‌بدیل و برجسته است. به قول حقوقدانان از یک نگاه می‌توان گفت مجلس قوه ارشد کشور است. برای مجلس شورای اسلامی باید دو بعد را در نظر گرفت. بخش اول در حوزه قانونگذاری است. در این حوزه، اداره کشور و نرم‌افزار کشور براساس قانون است و هر چقدر ما قوانین هوشمندانه‌تر و کارشناسانه تری داشته باشیم حتما در جهت ارتقای حقوق عمومی مردم مهم است. یکی از معضلاتی که با آن روبه‌رو هستیم ناشی از برخی قوانین ضعیف است و همچنین قانون‌هایی که دستخوش تغییرات زیاد می‌شود. مردم ما از این حیث آسیب زیادی می‌بینند. طبعا هر چقدر مجلس قوی‌تر باشد محصول آن تصویب قوانین و قانونگذاری بهتر خواهد بود.

ما همواره با مشکل تاریخی پالایش قوانین روبه‌رو هستیم و مجلس قوی به‌خوبی می‌تواند بر این مشکل فائق آید. محور دوم موضوع نظارت است و قوه مقننه قوی، دولت را به حرکت در می‌آورد. با نظارت مجلس خوب، دولت روی یک ریل صحیح حرکت می‌کند و سهم خواهی‌ها و بازی‌های قدرت به کنار می‌رود. مجلس است که می‌تواند دولت را در مسیر تحقق حقوق مردم مهار کند.

ویژگی‌های نماینده قوی

نامزد‌های انتخابات مجلس شورای اسلامی، پیش از این‌که در معرض رای مردم قرار گیرند از فیلتر شورای نگهبان عبور می‌کنند بنابراین همگی از صلاحیت‌های حداقلی برای ورود به مجلس برخوردارند، اما این مردم هستند که وظیفه دارند از میان نامزد‌ها که آمارشان از ۷۰۰۰ نفر بیشتر است ۲۹۰ نفر را که بالاترین توانمندی‌ها را دارند برگزینند و مجلسی قوی را پایه ریزی کنند.
طبیعتا صرفا نمی‌توان به این‌که صلاحیت نامزد‌ها از سوی شورای نگهبان تایید شده است اکتفا کرد، زیرا همان‌طور که گفته شد در شورای نگهبان، کف صلاحیت‌ها برای ورود به خانه ملت بررسی می‌شود و آن‌طور که رهبر انقلاب در سخنرانی اخیرشان گفتند از میان همین افرادی که از سوی شورای نگهبان تایید صلاحیت شده و به مجلس راه یافتند کسانی را داریم که اکنون به مزدوران آمریکا و دشمنان ایران تبدیل شده‌اند؛ بنابراین مردم هستند که باید با انتخاب صحیح خود، راه ورود چنین افرادی را به مجلس بگیرند. اما سوال اینجاست نماینده قوی چه ویژگی‌هایی دارد و چگونه باید او را شناخت.

انقلابیگری: یکی از مهم‌ترین شاخصه‌هایی است که همیشه با اقتدار، عجین بوده و ماهیتا تولید قدرت می‌کند. نمونه رفتار انقلابی را در عرصه‌هایی نظیر عرصه دفاعی و فعالیت‌های منطقه‌ای شاهد بوده‌ایم که منشا اقتدار کشور در این دو حوزه بوده است. طبیعتا افراد انقلابی را می‌توان از روی مواضعشان در گذشته به راحتی تشخیص داد. رهبر انقلاب در یکی از بیانات اخیر خود در همین زمینه تاکید کرده‌اند: فردی که از سخن گفتن بر ضد فلان قدرت خارجی هراس دارد، لایق نمایندگی مردم با عزت، مقتدر و شجاع ایران نیست. ایشان همچنین در جایی دیگر، سابقه دلبستگی به دشمنان و انفعال در برابر آن‌ها را یک نکته منفی برشمردند و تأکید کردند: ملت ایران دارای روحیه اعتماد به نفس ملی است و بسیاری از اندیشمندان و سیاسیون جهان نیز ملت ایران را رشید، بزرگ، نیرومند و نترس توصیف می‌کنند، بنابراین کسی که قدرت ایستادگی و اعتماد به نفس در برابر دشمنان را ندارد، برای نمایندگی ملت ایران مناسب نیست.

جوانگرایی: این مولفه یکی از موضوعاتی است که تقریبا همه درباره آن هم عقیده هستند، چرا که روحیه جوانی همیشه با شجاعت، جسارت و پویایی همراه است. اما در مسیر جوانگرایی باید ملاحظاتی را به‌ویژه در انتخابات مجلس رعایت کرد. رهبر انقلاب درباره حضور جوانان و افراد با تجربه در مجلس گفتند: مجلس باید یک ترکیب متناسبی از جوانان و افراد مجرب، دانا و راه بلد باشد. جوانگرایی یک ضرورت قطعی برای کشور است و کنشگر اصلی و پیشران حرکت رو به جلو جوانان هستند، اما تکیه بر جوانان به معنای چشم پوشی از افراد باتجربه نیست.

تخصص‌گرایی: مجلس قوی نیازمند نمایندگانی متخصص و کارشناس است تا در حوزه‌های مختلف با اخذ تصمیمات کارشناسانه و مصوبات قوی، اقتدار کشور را افزایش دهند.

فسادستیز: موضوع مبارزه با مفاسد در سال‌های اخیر، تکیه کلام اکثر مسؤولان و مقامات است؛ اما با این‌حال خبر‌های مرتبط با پرونده‌های مفاسد اقتصادی تمامی ندارد و هر روز در جایی شاهد بروز مفاسد جدید هستیم. حتی در بررسی صلاحیت این دوره از انتخابات مجلس، ۷۵ نفر از نمایندگان مجلس فعلی رد صلاحیت شدند که به گفته سخنگوی شورای نگهبان، عمده این رد صلاحیت‌ها در ارتباط با مسائل اقتصادی بوده است. بر این اساس گزینش چهره‌های فسادستیز یکی از اولویت‌ها در انتخابات این دوره است.

روحیه جهادی: کشور در سال‌های گذشته شرایط دشواری را به لحاظ اقتصادی سپری می‌کند. بخشی از این دشواری به دلیل تحریم‌ها و جنگ اقتصادی دشمن و بخش دیگری نیز به دلیل برخی مدیریت‌های نادرست است. در چنین شرایطی بیش از همیشه به افرادی با روحیه جهادی نیاز داریم. افرادی که نگاهشان به داخل و امکانات و منابع کشور باشد و با روحیه جهادی، موانع را کنار بزنند.

درباره شاخص‌های گزینش نمایندگان می‌توان به موارد دیگری، چون ایمان، شجاعت، کارآمدی، وظیفه‌شناسی، پرانگیزه بودن، وفاداری به اسلام، مردم، انقلاب و کشور، سرسختی در مقابل دشمنان و دلبسته نبودن به دنیا و مطامع مالی اشاره کرد.

رهبر انقلاب نیز در سخنرانی‌های اخیرشان به برخی از ویژگی‌های نماینده تراز انقلاب اسلامی اشاره کرده‌اند. ایشان تاکید دارند: باید فردی را برای مجلس انتخاب کرد که مؤمن، انقلابی، شجاع، دارای روحیه جهادی، کارآمد و به معنی واقعی کلمه طرفدار عدالت باشد.

تعارض منافع چطور مجلس را خنثی می‌کند؟

به گفته کارشناسان، یکی از دلایل بی‌نتیجه ماندن طرح‌های ارائه‌شده به مجلس دهم در زمینه اصلاحات اقتصادی، ذی‌نفع بودن برخی از نمایندگان در حفظ شرایط موجود، است که مانع اصلاحات شده است. مثلاً وضع قوانین محکم برای وادار کردن پزشکان به پرداخت مالیات به علت آن که برخی نمایندگان مؤثر مجلس، خودشان پزشک هستند به نتیجه نرسید. یا در زمینه عادلانه کردن پرداخت حقوق‌ها و کاهش فاصله دریافتی پولدار‌ها و کم‌درآمد‌ها برخی نمایندگان مجلس با این طرح‌ها همراهی نکردند چراکه خودشان قربانی این اصلاحات می‌شدند؛ بنابراین ضروری است مجلسی تشکیل شود که برای قوانینی که در تعارض با منافع مدیران دستگاه‌های دولتی مانند مقامات بانک مرکزی، مدیران وزارت صمت، وزارت بهداشت، وزارت اقتصاد و... است، چاره‌جویی جدی کند، وگرنه تصویب قوانین جدید همزمان با تعارض منافع فایده‌ای نخواهد داشت. همچنین برخی قوانین موجود با توجه به این‌که کسب‌وکار شخصی برخی وزرا و نمایندگان مجلس را تحت تأثیر قرار داده یا اجرا نشده یا خیلی ناقص اجرایی شده است. همچنین در حوزه اقتصادی انتظار می‌رود در مورد رفع انحصار‌ها و طبقه صاحب رانت که اجازه ورود جوانان را به کسب‌وکار نمی‌دهد قوانین موجود اجرایی شود، به‌عنوان مثال اصلاح قانون بهبود مستمر محیط کسب‌وکار برای ایجاد اشتغال و رفع انحصار در دستور کار قرار گیرد. همچنین بایستی قانون مالیات‌های مستقیم به نحوی باشد که امکان سفته‌بازی‌های اقتصادی را محدود کند و به‌تبع آن شرایطی فراهم شود تا سرمایه‌گذاران ترجیح دهند به حوزه تولید مراجعه کنند، نه بازار مستغلات، ارز و خودرو. اصلاح ساختار بودجه باید یکی از اولویت‌های مجلس آینده باشد، درخواست جدی رهبر معظم انقلاب در دی‌ماه ۹۷ همین بود، اما دولت در این زمینه اقدامات در خوری را انجام نداد.

اصلاح نظام مالیاتی

وحید شقاقی شهری، کارشناس اقتصادی با بیان این‌که اصلاح نظام مالیاتی از نان شب واجب‌تر است، گفت: در بدو تشکیل مجلس جدید باید یک هیات قوی برای بررسی و پالایش قوانین اقتصادی موجود کشور ایجاد شود و نمایندگان برای یک پالایش گسترده مقرراتی با هدف انجام اصلاحات تقنینی آماده شوند.

وی با اشاره به مهم‌ترین اولویت‌های اقتصادی مجلس شورای اسلامی یازدهم گفت: امروز اصلاح نظام مالیاتی برای کشور ما که در معرض تحریم‌های اقتصادی قرار دارد از نان شب واجب‌تر است.

وی با تأکید به این‌که بعد از شکل‌گیری مجلس یازدهم بایستی اصلاحات نظام یارانه‌ای، بانکی و مالیاتی در دستور کار قرار گیرد، گفت: هرکدام از این موارد نیازمند طرح و لایحه‌ای جداگانه است و بر این اساس مجلس بعدی بایستی بدون فوت وقت و بدون در نظر گرفتن مصلحت‌اندیشی‌های بی‌مورد اقدام لازم را انجام دهد. البته باید به این نکته توجه کرد که نباید صرفاً به دنبال ایجاد قوانین جدید بدون بررسی قوانین موجود باشیم.

این کارشناس اقتصادی، با بیان این‌که در حال حاضر به‌اندازه کافی قوانین دست‌وپاگیر در کشور وجود دارد، اما این قوانین پالایش نشده و در تضاد با یکدیگرند، گفت: در حال حاضر ما قانون‌هایی مثل حداکثر استفاده از توان تولید داخل و قانون رفع موانع تولید را در اختیار داریم، اما با توجه به پیچیدگی‌های آن‌ها یا عده‌ای محدود از تسهیلات این قوانین بهره‌مند شده‌اند و یا این‌که تسرّی و گستردگی لازم درباره آن‌ها لحاظ نشده است.

وی افزود: هم‌اکنون قانون‌هایی مثل اصل ۴۴، قوانین برنامه‌های توسعه، قوانین مالیاتی و... در کشور وجود دارد، اما آن طور که باید و شاید نتوانسته‌ایم از آن‌ها بهره‌برداری کنیم و در مواردی این قوانین معکوس عمل کرده‌اند.

به گفته شقاقی شهری، بعد نظارتی مجلس در سال‌های اخیر قوی عمل نکرده است و بر این اساس پیشنهاد می‌شود مجلس‌نشینان در اولین گام یک بررسی کلی در مورد قوانین موجود داشته باشند و در مرحله بعد دست به جراحی و پالایش قوانین دست‌وپاگیر فعلی بزنند.

رئیس دانشکده اقتصاد دانشگاه خوارزمی با ابراز این‌که قوانین اقتصادی منسوخ‌شده نیز در کشور وجود دارد که ظاهراً فرایند به‌روزرسانی آن‌ها در مجلس فعلی با چالش روبه‌رو شده است، گفت: قانون تجارت مربوط به سال‌ها قبل است و اختلافات در مجلس برای عدم اصلاح سریع این قانون سؤال‌برانگیز است.

وظایف یک مجلس کارآمد

مهم‌ترین سیاست‌گذاری‌های کشور در مجلس انجام می‌شود. اگر این ریل‌گذاری به نفع عامه مردم باشد حتما مورد حمایت قرار می‌گیرد و اگر برخی قوانین به نفع اقلیت باشد مخالفانی خواهد داشت. متاسفانه در طول سال‌های گذشته قوانین و مقرراتی که در مجلس وضع شد به نفع مردم نبود. اگر بخواهیم در مورد قاعده گذاری به نفع مردم صحبت کنیم می‌توانیم به قوانین مربوط به این حوزه اشاره کنیم. قانون بیمه شخص ثالث در مجلس تصویب شد و بر اساس آن اگر یک خودروی معمولی با یک خودروی لوکس تصادف کند و مقصر باشد به اندازه خسارت خودرو‌های متعارف پرداخت خواهد کرد و مابقی باید از طریق بیمه‌های مکمل مثل بیمه بدنه تامین شود.

این یکی از مصادیق قانون‌گذاری به نفع مردم است، اما ما از اینگونه قانون‌گذاری‌ها در مجلس کم داریم. متاسفانه برخی قوانین به تصویب می‌رسد که منتفعان آن بسیار کم است. ابتدای سال ۹۷ اعلام شد قیمت دلار ۴۲۰۰ تومان و هر کسی هر میزانی ارز بخواهد در اختیارش قرار می‌دهیم که موجب هدررفت منابع کلان بانک مرکزی شد. یکی دیگر از ضعف‌های مجلس عدم تعریف پایه‌های جدید مالیاتی است، کسانی که بدون تلاش ثروتمند می‌شوند و هیچ مالیاتی پرداخت نمی‌کنند. در ایران بالاترین فشار بر تولیدکننده‌ها و فعالان حقیقی است، اما مجلس به سمت تعریف پایه‌های جدید مثل مالیات بر عایدی سرمایه نرفت. از حوزه‌های هنری که درآمد‌های هنگفتی دارند مالیاتی دریافت نمی‌شود و این قصور مستقیم مجلس است. متاسفانه مجلس نتوانست به فشار‌هایی که از بیرون برای تصویب نشدن این قانون وارد می‌شود غلبه کند. همچنین این مجلس نتوانست قانون مشخصی برای جلوگیری از خام فروشی داشته باشد.

مهم‌ترین هنر مجلس که می‌تواند در جهت رشد اقتصادی کشور گام بردارد سخت کردن شرایط برای کسانی است که بدون تلاش ثروتمند می‌شوند و هموار کردن مسیر برای افرادی است که قصد دارند تولید کنند. مالیات بهترین ابزاری است که بتوان این قانون را تصویب کرد و به نتیجه رساند. کسانی که می‌خواهند تولید داشته باشد باید در یک روز مجوز‌های خود را دریافت کنند، اما متاسفانه اکنون این‌طور نیست. اگر قرار است معافیتی اتفاق بیفتد بهتر است به تولید کشور تعلق بگیرد، اما هنوز بحث معافیت‌ها ساماندهی نشده و از مجلس یازدهم انتظار می‌رود در این زمینه‌ها ورود مستقیم و کارآمد داشته باشند./1360/