بررسی و پاسخ استدلالی به شبهات سلفی گری جدید

به گزارش خبرنگار سرویس کتاب و نشر خبرگزاری رسا، مؤسسه انتشارات زمزم هدایت وابسته به پژوهشگاه علوم اسلامی امام صادق (علیه‌السلام) کتاب «آن روی سلفی گری؛ پاسخ به شبهات سلفیه» نوشته علی کارشناس و با نظرات علمی آقایان علیرضا ایمانی و علی عرب پور را منتشر کرده است.

جهان اسلام در دوره معاصر شرایط جدیدی را تجربه می‌کند که برآیند تحولات درونی و بیرونی سرزمین اسلامی است. از سویی با هجمه اندیشه‌ها و ارزش‌های غرب و نیز حضورشان در ممالک اسلامی مواجه است. از سوی دیگر از اندیشه‌ها و تفسیرهای رادیکال از اسلام و خشونت‌های معطوف به آن رنج می‌برد.

پیامد این مهم، از یک طرف موج جدید اسلام هراسی در غرب و از جانب دیگر، ایران هراسی و فعالیت مجدد جریان‌های سلفی و افراطی در کشورهای اسلامی است. آنچه اهمیت موضوع را دو چندان می‌کند همراهی راهبردی غرب با برخی جریان‌های رادیکال سلفی است که این مسئله بر ابهام موضوع می‌افزاید، چون دنیای غرب از سویی مهم‌ترین هدف راهبردی خود را مبارزه با تروریسم در جهان معرفی کرده و از سوی دیگر، رفتارهای عملی آن‌ها نشان از همراهی با گروه‌های سلفی افراطی و تروریستی دارد.

 در این کتاب بخشی از این مسائل بررسی شده و بر این فرض استوار است که فهم رفتار و عملکرد سلفی‌گری در دوره کنونی نشان از تحولی در اندیشه و عمل آنان داشته و پیوند محکمی با قدرت سیاسی دارد. از این رو دگرگونی در ماهیت نظام سیاسی نزد آنان در دوره اخیر موجب ساخت سلفی گری جدید شده است؛ بدین معنا که این جریان‌ها برخلاف برخی جریان‌های سلفی قدیم به سیاست روی آورده و تنها راه اصلاح شرایط کنونی در کشورهای اسلامی و جهان به سمت جامعه آرمانی و سلفی خود را فقط از مسیر دست‌یابی به قدرت سیاسی، از طریق سازوکار جهاد می‌داند.

ساختار کتاب:

این اثر در شش فصل با عنوان‌های: کلیات و مفهوم شناسی، شبهات کلامی سلفیه، بررسی سؤالات تاریخی سلفیه، بررسی سؤالات فقهی سلفیه، بررسی شبهات سیاسی-اجتماعی سلفیه و جمع‌بندی تدوین شده است.

نگارنده در فصل اول کلیات، مفهوم شناسی و روش‌شناسی اصول و ویژگی‌های سلفیه را بررسی و همچنین در فصل دوم به بررسی مطالبی همچون اصول دین، در آیات قرآن، امامت از اصول دین یا فروع دین؟، توحید و شرک، ایمان و کفر، نبوت، توسل، معاد، امامت و ولایت پرداخته است.

در ادامه، نویسنده عناوین فصل سوم را چنین سامان داده است: خاستگاه تشیع، محکوم کردن مذهب تشیع به علت جرم و گناه برخی شیعیان، شهادت یا وفات حضرت صدیقه کبری فاطمه الزهرا، اهل بیت پیامبر، نفاق برخی صحابه،، اسامی خلفا بر فرزندان ائمه، بیعت امیرمومنان با خلفا، رابطه خانوادگی خلفا با امیرمومنان و پیامبر اکرم، ازدواج ام‌کلثوم با خلیفه دوم، نمازخواندن امیرمؤمنان پشت سر برخی خلفا، بررسی اتهام ابن تیمیه به امیرمومنان، مسئله شهادت امیرمومنان در مسجد کوفه، لعن برخی صحابه و برخی از زنان پیامبر اکرم، بررسی اتهام مطلاق بودن امام مجتبی، حجر بن عدی و ستم معاویه به وی، مسئله ولادت حضرت صاحب‌الزمان و زمان آغاز عزاداری.

همچنین، نگارنده در فصل چهارم درباره بررسی سؤالات فقهی سلفیه به دو مطلب اشاره دارد: 1- بدعت و سنت در دین؛2-احکام و مسائل فقهی.

علی کارشناس در فصل پنجم خواننده را به این سرفصل‌ها دعوت می‌کند: تاریخچه داعش، فرآیند تشکیل گیری گروه داعش، ساختار تشکیلاتی داعش، برداشت‌های داعش از تعالیم دینی، مبانی کلامی داعش، عقاید و افکار داعش، مبانی فقهی داعش، نقد جهادگرایی داعش، ساختار حکومت دراندیشه جریان سلفی تکفیری داعش، نقد اعلان خلافت داعش بر اساس مبانی سلفیه، وضعیت زنان در حکومت داعش، نقد و بررسی جهاد نکاح، بررسی استناد تروریسم تکفیری به سنت نبوی و جهاد اسلامی و تخریب قبور و بناهای تاریخی.

در ادامه، نگارنده در فصل ششم و جمع‌بندی مطالب گذشته به بررسی ویژگی‌های جریان تکفیری و پیامدهای آن و نیز راهکارهای مقابله با آن پرداخته و در پایان رسالت‌ها و بایسته‌ها در مقابل این جریان را بیان می‌کند.

برشی از کتاب:

وضعیت زنان در حکومت داعش

مسئله زنان و کاستی‌ها و بایسته‌های آن از دیرباز در جوامع مختلف کانون توجه دانشمندان بوده است، و میزان چشمگیری از اندیشه‌ها و آرای اجتماعی، در زمینه مسائل و محدودیت‌های زنان در حوزه‌های مختلف به رشته تحریر درآمده است. پیروان این جریان‌ها زنان را نیروی مولد و مؤثر در چرخه اقتصادی نمی‌دانند از این رو دلیلی برای توسعه توانایی‌های فردی و اجتماعی آن‌ها یا ادامه تحصیل و حق برخورداری از آموزش نمی‌یابند. بر اساس این اندیشه وظیفه اساسی و اصلی زن اطاعت کامل از همسر و فراهم کردن رضایت او و فرزند آوری. پرورش فرزندان است.

همچنین، بسیاری از رهبران و پیروان ابن جریان‌ها زنان را عاملان فتنه و فساد می‌دانند؛ از این رو با اعمال انواع محدودیت‌ها برای جلوگیری از حضور آنان در محیط‌های اجتماعی می‌کوشند مانع آر گسترش فساد و فحشا شوند و به آموزه‌های اسلام، بنا به تعبیر خودشان عمل کرده، با این کار جامعه صد در صد اسلامی را بنیان‌گذار باشند.

این در حالی است که در سوی دیگر به جای نگاه منفعل به زنان، عده‌ای از رهبران این گروه‌ها معتقدند زنان با مشارکت در این نوع فعالیت‌ها چه به شکل خدمات جنسی به جهادی‌ها و چه به شکل مشارکت فعال در عملیات این گروه‌ها به سعادت اخروی دست خواهند یافت.