درنگی فقهی به مسئله نوروز

به گزارش خبرنگار سرویس فرهنگی و اجتماعی خبرگزاری رسا، عید نوروز از اعیادی است که بحث در رابطه با آن بسیار زیاد است و عده‌­ای نسبت به این مساله افراط و برخی دیگر تفریط می­‌کنند و در مجموع می­‌توان نظرات را به سه قسم تقسیم کرد:

الف. عده­‌ای که به اصطلاح خودشان دین زرتشت را قبول دارند و باستان­‌گرا هستند و اعتقاد بسیار زیادی به شاهان قدیم ایران دارند این افراد به عید نوروز توجه ویژه­‌ای دارند به دلیل اینکه اسلام را در تقابل با این اعیاد می­‌دانند.

پاسخ به این افراد خود مطلبی جدا می­‌طلبد، به علاوه­ اینکه بحث ما درون دینی می­‌باشد و نه برون دینی اما وقتی جواب دسته دوم گفته شود تا حدی جواب این دسته نیز داده می­‌شود.

عید نوروز و بررسی ابعاد آن

ب.­ در مقابل افرادی هستند که به شدت با این اعیاد مخالف می­‌باشند و اعتقاد به این اعیاد را در تضاد با اسلام می­‌دانند و برای این منظور روایاتی را هم ذکر می­‌کنند، بنابرین با تمام توان به این اعیاد می­‌تازند و حتی به رهبری هم اشکال می­‌گیرند که چرا ایشان این اعیاد را تبریک می­‌گویند.

در رابطه با این دسته باید گفت که اولا با یک یا دو روایت نمی­‌توان چیزی را با قطعیت اثبات کرد و به اسلام نسبت داد، بلکه باید نگرش سیستمی در روایات داشت و سند روایات را بررسی کرد، سپس خانواده روایی برای آن تشکیل داد، ثانیا اینکه روایاتی در تایید این عید آمده است که طبق هیچ مکتب فقهی، اصولی­ (مکتب مدرسه‌ای یا تجمیع ظنونی) نمی­‌توان از آن صرف نظر کرد که موجب تناقض بدوی در این روایات می­‌گردد و باید حل تعارض کرد، بنابرین مستند محکمی در تقابل ندارند.

نوروز با اسلام منافاتی ندارد

ج. به نظر ما این اعیاد هیچ منافاتی با اسلام ندارد و حتی می­‌تواند در خدمت اسلام قرار بگیرد.

یکی از اموری که در تایید این اعیاد می­‌توان گفت استناد به سنت الهی است. سنت الهی در زمان نبی مکرم اسلام این بوده است که حتی در عرب جاهلی اگر سنتی صحیح بود و مطابق با عقل و عرف درست به حساب می‌آمد و منافاتی با شرع نداشت، جلوه­ دینی به آن می­‌داد و آن را تایید می­‌کرد، مخصوصا در معاملات که این رویکرد زیاد اتفاق افتاد.

حال این عید نوروز که پر است از سنت­‌های الهی­ که به حمل شایع در این عید انجام می­‌گیرد و قابل تقدیر است و این عید را شرعی می­‌نماید.

ولی بر فرض اگر با هیچ دلیلی قائل به این نمی‌­باشید که این عید به حمل اولی مورد تایید شرع می‌­باشد، می‌توان به حمل ثانوی یعنی به خاطر اعمال مستحبی­ که در این عید انجام می‌گیرد، این عید را سعید و مبارک دانست.

افعال مستحبی­ که در این عید انجام می­‌گیرد، در زمان­‌های دیگر بسیار کم است و وقتی مجموعه­ مستحبات در یک زمان کنار هم قرار می­‌گیرد، باعث معنوی شدن و مبارک شدن آن زمان می­‌گردد.

ولی در این زمان از این جهت که ویروس کرونا شیوع پیدا کرده است و جان انسان­ها در خطر است و جان انسان‌ها خطر قرمز شرع می­‌باشد و دفع ضرر محتمل واجب است، بین مهم­ترین مستحب در این عید که دید و بازدید است و یک واجب تعارض شده که انجام واجب مقدم است و برای حفظ سلامتی نباید دید و بازدید حضوری رفت.

بنابرین می­‌توان این عید را مبارک و سعید دانست. /882/ 703/

علی رضا سیاحت هویدا، طلبه درس خارج حوزه علمیه قم