روغن ریخته تحریمی

به گزارش خبرگزاری رسا، مانور اقتدار و موفقیت جمهوری اسلامی ایران در ارسال 5 نفتکش حامل سوخت به سمت ونزوئلا در هفته‌های گذشته، تبدیل به یکی از مهم‌ترین خط‌های خبری در سطح جهان شد؛ اقدامی که از سویی به‌مثابه یک همکاری سازنده میان 2 دولت تحریم‌شده از سوی آمریکا شناخته می‌شد و از سوی دیگر از آن به‌عنوان یک رزمایش همه‌جانبه از سوی بلوک تحریمی‌ها برای به چالش کشیدن نظام تحریم‌های آمریکایی یاد شد. در چنین فضایی عصبانیت قابل پیش‌بینی آمریکا نسبت به این اقدام ایران و ناتوانی‌اش در متوقف کردن محموله‌های سوختی ایران، باعث شد وزیر خارجه این کشور بار دیگر با توسل به زبان تهدید، سعی خود را معطوف به ترمیم جراحات حاصل از این موفقیت ایران سازد؛ تهدید بلوف‌آمیزی که این بار رنگ و بوی تحریم‌هایی را به خود گرفته است که هیچ ‌کدام نمی‌تواند تحریم جدیدی به حساب آید. 

به گزارش «وطن امروز»، پس از آنکه در سایه تهدیدهای آمریکا 5 نفتکش ایرانی فورچون، فارست، فاکسون، پتونیا و کلاول در سواحل ونزوئلا پهلو گرفتند، مقامات آمریکایی بار دیگر خشم خود را از این همکاری صورت‌گرفته میان تهران - کاراکاس نشان دادند. هفته گذشته بود که مایک پمپئو در مصاحبه با اندیشکده «امریکن اینترپرایز» با اشاره به مصمم بودن دولت آمریکا برای سرنگون کردن دولت مادورو به هر قیمت ممکن، به پهلوگیری موفقیت‌آمیز نفتکش‌های ایران در سواحل ونزوئلا نیز واکنش نشان داد و گفت: این مقدار بنزین فقط برای چند هفته‌ ونزوئلا کافی است. ‌ای کاش به آنجا نمی‌رسیدند. ما در حال تماشا کردن هستیم. می‌دانیم که باز هم رخ می‌دهد. جهان باید شاهد باشد که ما هر کاری می‌کنیم تا تحریم‌ها را به نحوی اجرا کنیم که برای مردم آمریکا معنی داشته باشد. 

تهدیدهای پمپئو که در راستای سیاست کلی دولت آمریکا مبنی بر افزایش نارضایتی‌های عمومی از دولت‌های ضدآمریکایی و هدایت آنها به سمت فروپاشی داخلی است با توئیت‌های جدید وی وارد مرحله‌ای تازه شد تا این بار وزیر خارجه آمریکا با تکرار کلیشه‌های تحریمی تلاش کند در عین احیای وجهه بین‌المللی خود پس از ناتوانی در متوقف کردن محموله‌های سوختی ایران، فضای رعب‌آور جدیدی را برای مردم ایران و ونزوئلا ترسیم کند. پمپئو با انتشار متنی در صفحه شخصی خود در توئیتر نوشت: تحریم‌ها علیه شرکت کشتیرانی جمهوری اسلامی ایران و شرکت ای- سیل از امروز (سه‌شنبه) اجرایی شد. به‌رغم ادعاهای نظام ایران مبنی بر عدم اقدام به ساخت سلاح‌های هسته‌ای و سامانه‌های حمل آن، به تلاش برای دستیابی و تولید اقلام حساس اشاعه‌ای ادامه داده است. پمپئو همچنین در توئیت دیگری نوشت: جهان باید هوشیار باشد و برای جلوگیری از دستیابی ایران به اقلام حساس اشاعه‌ای- که ثبات و امنیت منطقه را تهدید می‌کند- اقدام‌ کند. 

برای پیدا کردن نسبت این 2 توئیت پمپئو اما باید کمی به عقب بازگشت. تحریم‌های کشتیرانی ایران که از سال 2010 آغاز شده بود در جریان توافق هسته‌ای ایران با کشورهای ۱+۵ نیز از نظام تحریم‌ها خارج نشد. به عبارتی تعلیق تحریم‌های خدمات حمل‌و‌نقل در بند 20 پیوست 5 برجام یعنی جایی که به صورت کلی به تحریم‌های اتحادیه اروپایی در «روز انتقال» اشاره کرده، آمده است، که آنجا نیز این روز انتقالی 8 سال بعد از روز اجرای تعهدات (اواسط سال1402) ذکر شده است. بدین معنا که اساسا تحریم‌های حوزه کشتیرانی ایران در سال‌های اخیر با تعلیقی مواجه نبوده است که اقدام کشورمان در ارسال محموله‌های سوختی به ونزوئلا را بتوان در سایه آن تعریف کرد. رد تهدیدهای جدید پمپئو که نسبت به تحریم‌های جدید این کشور علیه خطوط کشتیرانی ایران (IRISL) و شرکت ای- سیل (E-Sail) مستقر در چین اجرایی کرده است را باید در آذرماه سال گذشته پیدا کرد، جایی که پمپئو فرمان تحریم‌های جدیدی را صادر کرد که در آنها 2 برچسب «اشاعه تسلیحات کشتار جمعی» و «مقررات تحریم‌های مالی ایران» وجود داشت و بنا بر توضیح وزارت خزانه‌داری این کشور قرار بود از خرداد ماه امسال اجرا شود و بر اساس آن، فروش محصولات زراعی، غذا، دارو و تجهیزات پزشکی را شامل می‌شود. تاثیر افزودن چنین قیدی بر تحریم‌های کشتیرانی می‌تواند دشوار کردن صادرات اقلام انسانی به ایران باشد که از روز 19خردادماه آغاز شده است. 

چنانکه در توضیحات بالا آمد، تحریم‌های جدید آمریکا با هدف قرار دادن اقلامی که به سلامت و تغذیه مردم مربوط می‌شود، اقدامی در راستای بالا بردن نارضایتی‌های عمومی است و نمی‌تواند تاثیری در تکرار اقداماتی همچون ارسال نفتکش‌های ایرانی به سوی ونزوئلا داشته باشد؛ اتفاقی که روز دوشنبه نیز با ارسال یک فروند هواپیمای حامل کمک‌های بشردوستانه برای مبارزه با بیماری «کووید-۱۹» به سمت ونزوئلا تکرار شد. 

اما تفسیر دیگری که نسبت به این اقدام دولت آمریکا می‌توان داشت تلاش آنها برای ترمیم وجهه خود بعد از ضربه حیثیتی است که با پهلوگیری نفتکش‌های ایرانی در بنادر ونزوئلا به آنها وارد شد. حرکت 80روزه 5 نفتکش ایرانی با پرچم‌های برافراشته و عبور از تنگه جبل‌الطارق و اقیانوس اطلس برای رسیدن به کشوری در آمریکای لاتین که از آن به‌عنوان حیاط خلوت آمریکا یاد می‌شد، اقدامی جسورانه به شمار می‌رفت که حیثیت و اقتدار آمریکا در پروژه تحریم‌های گسترده علیه 2 کشور ایران و ونزوئلا را با چالش مواجه ساخت. تجربه توقیف سال گذشته نفتکش ایرانی در تنگه جبل‌الطارق توسط نیروهای انگلیسی و مقابله به‌مثل ایران با آن در توقیف نفتکش انگلیسی در خلیج‌ فارس از سوی نیروهای ایرانی، باعث شده بود آمریکا وارد چنین قماری نشده و به‌رغم دسترسی جغرافیایی به نفتکش‌های ایرانی از توقیف و حتی ایجاد مزاحمت برای آنها چشم‌پوشی کند. در چنین فضایی واکنش اضطراری آمریکا به اقدام ایران و ارجاع به تحریم‌هایی که 6 ماه پیش تصویب کرده است، یادآور الگوی عملی این کشور در مواجهه‌هایی است که در ماه‌های اخیر با ایران داشته است؛ امری که می‌توان از تهدید ترامپ به هدف قرار دادن قایق‌های جنگی ایران برای سرپوش گذاشتن به ناتوانی در واکنش به اقدامات دریایی ایران تا پیشنهاد همکاری مشترک برای مبارزه با داعش تنها ساعاتی پس از حمله موشکی ایران به پایگاه آمریکایی عین‌الاسد در عراق برای آن شاهد مثال آورد. 

در مورد اخیر نیز می‌توان حرکت جدید دولت آمریکا را بیش از آنکه تاکتیکی عملیاتی به حساب آورد، اقدامی تبلیغاتی برای کاهش فشاری دانست که در سایه موفقیت ایران در نفوذ به حیاط خلوت آمریکا به دست آمده است. 

***

«خورخه والرو»، سفیر و نماینده دائم ونزوئلا در سازمان ملل در گفت‌وگویی با شبکه المیادین درباره اعزام 5 نفتکش از ایران به ونزوئلا اعلام کرد، دولت ترامپ سیاستی جنایتکارانه علیه ونزوئلا در پیش گرفته و بیش از 30 میلیارد دلار از پول ونزوئلا را در بانک‌هایش و بانک‌های اروپایی بلوکه کرده است؛ همچنین شرکت نفت «سیتکو» (پالایشگاه سیتکو در آمریکا که تحت مالکیت شرکت نفت دولتی ونزوئلا (PDVSA) قرار دارد) که مقر آن در هیوستن آمریکاست، ۳۷ میلیارد دلار از ونزوئلا سرقت کرد.

وی ادامه داد: این تجاوز امپراتوری آمریکا، جلوی دستیابی ونزوئلا به دارو را گرفت؛ در مقابل این سیاست امپریالیستی و خصمانه که بر سیر صنعت بنزین تأثیر گذاشت، با گرمی از حمایت ایران استقبال کردیم و ممنون ایران هستیم. والرو سپس به نیابت از ملت ونزوئلا از «اقدام بشردوستانه» دولت ایران و حضرت آیت‌الله العظمی خامنه‌ای رهبر حکیم انقلاب اسلامی تشکر کرد و گفت: ملت ایران و ونزوئلا 2 ملت برادر هستند و به نبرد خود علیه سیاست خصمانه ترامپ ادامه می‌دهند.