خدا بود و دیگر هیچ نبود

به گزارش خبرنگار سرویس کتاب و نشر خبرگزاری رسا، به مناسبت 31 خردادماه سالروز شهادت دکتر مصطفی چمران به معرفی یکی از کتاب‌های این مرد بزرگ در تاریخ انقلاب اسلامی می‌پردازیم.

زندگی حماسه آفرین و پرفراز و نشیب دکتر مصطفی چمران از مقاطعی بسیار گوناگون و حساس شکل گرفته است، شرایط خاص هر مقطع کاملا قابل دقت است، زمانی در دوران مبارزات ملی شدن صنعت نفت و پس از آن در دوران اختناق بعد از کودتای ۲۸ مرداد، سالیانی چند در امریکا، سپس در مصر و بعد از آن دوران حماسه ساز لبنان، در کنار مرزهای اسرائیل و پس از پیروزی انقلاب اسلامی ایران در وطن و میهن اسلامی خود در مسئولیت ها و مأموریت های مختلف، عمر پر جوش و تحرك و انسان ساز خود را سپری ساخت. این مقاطع با هم بسیار متفاوتند ولی آنچه که همه این ادوار را به هم ارتباط می بخشد، خط فکری او، اعتقاد خالصانه و شیدایی او برای تکامل روح انسانی و اوج گرفتن از این دنیای خاکی و وصول به معشوق و لقای حق بوده است. او لحظه ای آرام نداشته است، خود را وقف خدمت به خلق و جهاد در راه خدا نموده و از هیچ کس و هیچ چیز جز خدای تعالی انتظار و ترس و باکی نداشت. سراپا عشق بود، محبت بود، شور بود، تلاش خالصانه بود، مبارزه بود، خودسازی بود، انسان سازی بود، سازمان دهی بود، درد و غم و رنج بود، تنهایی و پرواز بود، فرياد بود و بالأخره شهادت بود.

ساختار کتاب

کتاب خدا بود و دیگر هیچ نبود دارای نظم و بخش‌بندی مشخصی نیست بلکه اولین نوشته این قسمت در اوایل تابستان 1959 نگاشته شده است که در آن تصمیم شهید بر پرهیز از گناه و تسلیم در برابر خدا مشاهده می شود. در قسمت های بعدی یادداشتهای لبنان درج شده است که بخش اعظم این کتاب را در بر دارد و در انتهای آنها یادداشت های ایران گرد آمده است. در این قسمت تاریخ ها به صورت هجری شمسی و تاریخ قسمت های گذشته همگی مطابق با تاریخ میلادی بوده است.

دو دست نوشته نیز به خط خود شهید در انتهای کتاب وجود دارد که اولین دست نوشته با عبارت "خدا بود و دیگر هیچ نبود" آغاز می شود و گردآورنده بر اساس این دست نوشته نام کتاب را انتخاب کرده است و پس از این دو دست نوشته عکس‌هایی از شهید چمران در حالات نماز، رزم و تحصیل وجود دارد.

ویژگی‌های اثر

1. این کتاب در بردارنده یادداشت‌ها و دل‌نوشته‌های ناب دکتر چمران است.

2. ادبیات زیبا و دل‌نشین این کتاب آن را بسیار خواندنی کرده است.

3. با خواندن این کتاب به اعماق فکری و وجودی دکتر چمران پی برده می‌شود.

4. روح لطیف موجود در این کتاب باعث نزدیک شدن دل‌ها به خداوند می‌شود.

جمع‌بندی

کتاب "خدا بود و دیگر هیچ نبود" در واقع مجموعه تاریخ دار از دست نگاشته های شهید مصطفی چمران، بدون در نظر گرفتن موضوعی خاص است که فقط طبق زمان نگارش آنها دسته بندی شده است. آنچه در این نوشته ها نمایان است حرکت شهید چمران در طول زندگی خویش ( آمریکا، لبنان و ایران) در مسیر الهی و نشان دهنده حالات عرفانی و عاشقانه اوست.

برشی از کتاب

 در صفحه 41 کتاب درباره شب قدر این مطالب دیده می شود:

چه فرخنده شبی بود شب قدر من. شب معراج من به آسمان ها؛ از طغیان عشق شنیده بودم و قدرت معجزه آسای عشق را می دانستم، اما چیزی که در آن شب مهم بود، این بود که وجود من، روح شده بود و روح من آتشفشان کرده بود. می خواست، همچون نور از زمین خاکی جدا شود و به کهکشان پرواز کند... آن گاه آتش عشق به کمک آمده بود و جسم خاکیم را سوزانده بود و از من فقط دود مانده بود و این دود همراه با روح من به آسمان ها اوج می گرفت... شب قدر من، شبی که سلول های وجودم، در آتش عشق، تغییر ماهیت داده بود و من چیزی جز عشق گویا نبودم. دل من، کعبه عالم شده بود، می سوخت، نور می داد و وحی الهی بر آن نازل می شد و مقدس ترین پرستش گاه خدا شده بود. امواج خروشان عشق از آن سرچشمه می گرفت و به همه اطراف منتشر می شد. از برخورد احساسات رقیق و لطیف با کوه های غم و صحراهای تنهایی و آتش عشق، طوفان های سهمگین به وجود می آمد که همه وجود مرا تا صحرای عدم به دیار نیستی می کشانید و مرا از زندان هستی آزاد می کرد.

انتشارات بنیاد شهید چمران کتاب خدا بود و دیگر هیچ نبود نوشته شهید دکتر مصطفی چمران را در قطع رقعی و در 204 صفحه به چاپ رسانده است.

علاقه‌مندان می‌توانند برای خرید کتاب به انتشارات بنیاد شهید چمران به آدرس: تهران، خیابان وصال شیرازی پلاک 57 تلفن: 02166462037 مراجعه نمایند./826/ن602/ق