نگاهی به زندگانی شیخ الفقها در یک اثر

به گزارش خبرنگار سرویس کتاب و نشر خبرگزاری رسا، در روایتی که از ناحیه مقدس امام عصر عجل الله تعالی فرجه الشریف صادر شده، آن ذخیره الهی از پیروان خود خواسته در حوادثی که با آن روبه رو می شوند، به راویان حدیث مراجعه کنند، چرا که آنان از سوی حضرت مهدی عجل الله تعالی فرجه الشریف حجتی بر مردمند. چنان که آن امام همام از سوی خداوند حجتی بر آنان است.

مرجعیت فقهای شیعه، مقامی است که بر اساس سفارش های ائمه و تأکیدهای ایشان، پس از غیبت کبری عینیت یافت. پیروان اهل بیت(ع) با اتکا بر مبناها و ضوابطی که ستارگان درخشان آسمان امامت ترسیم کرده بودند، مجتهدانی را مرجع امور شرعی و احکام دینی خود قرار داده اند که غیر از برجستگی های علمی، فقاهت و عدالت، ویژگی هایی چون زهد، تقوا، قناعت و خودسازی را در وجود خویش شکوفا ساخته و در تشریح مسائل، به نیازهای زمان و تحولات عصر خویش توجه داشته و پرسش های جدید را با ابتکار و فراست خود، پاسخ گفته اند.

شیعیان، فرامین این بزرگان و قله های اجتهاد را به گوش جان شنیده و از فداکاری و جان نثاری در راه اهداف پاک و مقدسشان مضایقه نکرده اند و از قرن سوم هجری تاکنون، هیچ گاه ارتباط تنگاتنگ مردم با مراجع بزرگوار دچار خلل نگشته است. البته تردیدی نیست که عالمان متعهد و حوزه های علوم دینی در طول تاریخ تشیع، پایگاهی محکم در برابر شبیخون های بیگانگان و شیاطین بوده اند و هرگاه مردم را با مرجعی وارسته، بافراست، شجاع و پارسا آشنا کرده اند، محصولات بابرکت و نویدبخشی برای امت مسلمان به ارمغان آورده اند.

ساختار کتاب

کتاب آیت الله العظمی محمدعلی اراکی شیخ فقها و اسوه علم و تقوا، در 9 فصل تدوین شده است.

فصل اول: عنوان فصل نخست این کتاب گشت و گذاری در باغ دانش و دیانت، است. در این فصل این عناوین دیده می شود: زادگاه و وطن، منطقه ای کم نظیر، حوزه علمیه اراک، نیاکان نیکوروش، پدر پارسا و دانشور، مادر، شکوفه ای باشکوه.

فصل دوم: دانش اندوزی، عنوان فصل دوم این کتاب است. عناوین این فصل عبارت است از: شراره های شوق، در محضر فرزانه ای عالی قدر، جرعه نوشی از چشمه حکمت و عرفان، کسب فیض از قله فقاهت، در بوستان فضل و فضیلت، مباحثه با دانشوری زاهد، مصاحبت با مدرسی وارسته و مبارز، مهاجرت به قم، ملاقات با مردی از ملکوت.

فصل سوم: عنوان دیگری از این کتاب توانایی های علمی و آموزشی، است. عناوین این فصل: تدریس، دیدگاه هایی درباره حوزه و حوزویان، دقت های علمی و فکری، مرجعیت، نگاشته های گران سنگ، جنبه های ذوقی و ادبی، شاگردان.

فصل چهارم: عنوان فصل چهارم این کتاب همگامی و همراهی با مشاهیر مبارز است. در این فصل این عناوین دیده می شود: مجاهد میدان تقوا، در محضر علمای مبارز، ارتباط تنگاتنگ با تندیس مقاومت، افشای شرارت رژیم پهلوی، منظومه منور، اقامه نماز جماعت، برپایی نماز عبادی ـ سیاسی جمعه، آغاز آشنایی با امام خمینی، حمایت از نهضت اسلامی، پشتیبانی از نظام اسلامی و مقام معظم رهبری.

فصل پنجم: فضیلت های اخلاقی و خصال عالی، عنوان فصل پنجم این کتاب است. عناوین دیگر این فصل: آیینه صدق و صفا، در وصف مورخان و علما، باران بیداری، ارادت به خاندان طهارت، عابد صالح، تماشای تزکیه، ساده زیستی و قناعت، فرازهایی از فروتنی، همت مضاعف، غیرت دینی، حالات ملکوتی، مشاهده آتش، تشخیص درست، شفای بیماری، پرهیز از مجادله، از قم تا کربلا.

فصل ششم: خانواده و فرزندان، عنوان فصل دیگری از این کتاب را تشکیل داده است. این عناوین در این فصل دیده می شود: انتخاب همسر و ازدواج، بانویی شایسته، آیت الله حاج شیخ ابوالحسن مصلحی اراکی،  دیگر فرزندان و دامادها، بر ساحل کرامت.

فصل هفتم: عنوان فصل دیگری از این کتاب خاموشی مشعل مرجعیت، است. عناوین دیگر این فصل عبارت است از: کسالت و رنجوری، رحلت، تشییع و دفن، مجالس ترحیم و پیام های تسلیت، سوگ نامه ها و ادبیات ماتم داری، در رثای فقیهی فرزانه.

فصل هشتم: گزیده ای از بیانات، مواعظ و نصایح، فصل هشتم این کتاب است. عناوین دیگری که در این فصل دیده می شود: تدبر در قرآن، قیام و قعود، جام بلا برای مقربین، معنای ولایت تکوینی، رسول باطنی و ظاهری، شیطان خارجی و داخلی، روح و نفس آدمی، دنیا و آخرت، هشداری جدّی، سبب عقب افتادگی انسان ها، قم، حرم اهل بیت، روحانیت، میرزای شیرازی عالم اولوالعزم، منابعی برای پژوهش افزون تر.

فصل نهم: آخرین فصل این کتاب با عنوان با برنامه سازان، مشخص شده است. عناوین این فصل: سخنی با برنامه سازان، سوژه های برنامه سازی، گفت وگو با چه افرادی صورت گیرد؟، پرسش های مسابقه، پرسش های کارشناسی.

برشی از کتاب

در صفحه 195 و 196 درباره خاطره ای از ذکری که ایشان به فرزند خود یاد داده است این مطالب نگاشته شده است:

برخی شاگردان آیت الله اراکی از معظم له خواستند، ماجرای تشرف دخترشان را خدمت امام عصر عجل الله تعالی فرجه الشریف بیان کنند. مرحوم اراکی یادآور شد: این دخترم به احکام شرعی و موازین دینی آگاه بود و نسبت به آنها پای بندی نشان می داد. بنده از دوران کودکی وی، مراقب حالات تربیتی و شکوفایی اخلاقی او بودم. چندی قبل می خواست به مکه معظمه برود، ولی شوهرش نمی توانست همراه او برود. پسرش هم راضی نشد که با وی به سرزمین حجاز سفر کند.

سرانجام مقدر شد در معیت آیت الله حاج آقا موسی زنجانی و خانواده ایشان به سفر عبادی سیاسی حج برود. هنگام خداحافظی این دختر، از اینکه تنهاست، اظهار نگرانی می کرد و می گفت با این وضع چگونه اعمال حج را به جای آورم. من به او یاد دادم که ذکر «یا حفیظ» و «یا علیم» را زیاد بگوید. او هم خداحافظی کرد و روانه عربستان شد. روزی که از این سفر مقدس بازگشت، خاطره ای جالب برای من نقل کرد که شرح آن این گونه است: موقع طواف خانه خدا من معطل ماندم و مشاهده کردم با این ازدحام و تراکم جمعیت، قادر نخواهم بود طواف را انجام دهم. ازاین روی در کناری به انتظار ایستادم.

ناگهان صدایی شنیدم که کسی گفت: ایشان امام زمان است. پشت سر آن حضرت می توانی طواف خود را انجام دهی. در این موقع دیدم بزرگواری در میان حاجیان جلوست و دور او حلقه ای زده شده که هیچ کس قادر نبود به آن حلقه وارد شود، اما من موفق شدم وارد آن حلقه شوم. حتی دستم را به عبای ایشان گرفتم و مکرر نسبت به حضرت ابراز محبت می کردم و چون داخل این حلقه شدم، هفت بار دور خانه خدا را بدون هیچ ناراحتی طواف کردم. از دخترم پرسیدم در مرتبه بعد، چگونه طواف کردی؟ گفت: به دنبال آقا طواف کردم. در پایان مرحوم اراکی فرمود: من به صدق و راستی این دختر یقین دارم و او این رویداد را برای کسی، حتی آقا موسی زنجانی هم نگفته بود.

انتشارات مرکز پژوهشهای اسلامی صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران کتاب « آیت الله العظمی محمدعلی اراکی شیخ فقها و اسوه علم و تقوا » را در قطع رقعی و 241 صفحه به چاپ رسانده است.

علاقه‌مندان می‌توانند برای خرید این کتاب به انتشارات مرکز پژوهشهای اسلامی صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران به آدرس: قم، بلوار محمد امین، جنب صدا و سیمای مرکز قم، مرکز پژوهش‌های صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران مراجعه کنند./826/ن601/ق