اعمال شب و روز عرفه و عید قربان

به گزارش خبرنگار سرویس حوزه و روحانیت خبرگزاری رسا، روز عرفه یکی از مهم ترین روزها برای راز و نیاز به درگاه خداوند و طلب آمرزش است که شایسته است برای دعا از ادعیه و اعمال وارد شده این روز بهره برد.

ایام هشتم، نهم و دهم ماه ذی الحجه، ترویه، عرفه و عید قربان نام گذاری شده است.

در این روز ها اعمالی وارد شده که مهم ترین آن ها مربوط به شب و روز عرف و همچنین شب عید قربان است.

اعمال شب عرفه

در شب عرفه دعای پرمضمون مخصوص این شب وارد شده که طبق روایت شب های جمعه هم وقت مناسبی برای قرائت این دعا و طلب آمرزش از خداوند است.

تسبیحات ده گانه (عشر) که در روز عرفه از رسول اکرم روایت شده برای شب عرفه هم وارد شده است.

اعمال تأکید شده همه ایام مهم سال زیارت امام حسین هست که در این شب نیز وارد شده است؛ همچنین دعای «اللَّهُمَّ مَنْ تَعَبَّأَ وَ تَهَیَّأَ» در این شب تأکید شده است.

اعمال روز عرفه

روزه گرفتن این روز پاداش زیادی داشته اما این قید تأکید شده اگر روزه در آن روز سبب ضعف و ناتوانی جهت دعا و انجام اعمال و عبادات روز عرفه شود ترک آن بهتر است.

غسل کردن قبل از غروب آفتاب، زیارت امام حسین(ع) نیز وارد شده که زیارت آن حضرت در روز عرفه طبق روایتی از امام صادق(ع) پاداش حج و عمره بسیار و جهاد فراوان دارد.

در روایت دیگری از امام صادق(ع) نقل شده است که خداوند در روز عرفه، توجه خاصی به زائران قبر امام حسین(ع) دارد، حاجاتشان را برآورده می‌سازد و گناهانشان را می‌آمرزد.

پس از نماز عصر و قبل از آن که دعاهای روز عرفه را بخواند، دو رکعت نماز در زیر آسمان، بجا آورد و به گناهان و خطاهای خود اعتراف کند، که امام صادق(ع) فرمود: هر کس چنین کند، پاداش کسانی که در سرزمین عرفاتند، را خواهد داشت و گناهانش آمرزیده شود.

کیفیت نماز روز عرفه در کلام شیخ کفعمی به این شرح است: پس از آن که نماز ظهر و عصر را با رکوع و سجود نیکو، بجا آوردی، دو رکعت نماز بخوان، در رکعت اوّل بعد از سوره حمد، سوره «توحید» (قل هو اللّه احد) و در رکعت دوم، پس از سوره حمد، سوره «کافرون»، (قُل یا اَیهَا الْکافِرُون) را بخوان. بعد از آن نیز چهار رکعت نماز بگزار (هر دو رکعت به یک سلام) و در هر رکعت بعد از سوره حمد، 50 مرتبه سوره توحید را بخوان (که نماز امیرالمؤمنین نیز به همین صورت است) آنگاه این تسبیحات را که از رسول خدا نقل شده است و «سیدبن طاووس» آن را در «اقبال» آورده، بخوان:

سُبْحانَ مَنْ فِی السَّماءِ عَرْشُهُ، سُبْحانَ الَّذِی فِی الاَْرْضِ سَطْوَتُهُ، سُبْحانَ الَّذِی فِی الْبَحْرِ سَبیلُهُ، سُبْحانَ الَّذِی فِی النّارِ سُلْطانُهُ، سُبْحانَ الَّذِی فِی الْجَنَّةِ رَحْمَتُهُ، سُبْحانَ الَّذِی فِی الْقُبُورِ قَضاؤُهُ، سُبْحانَ الَّذِی فِی الْهَواءِ اَمْرُهُ، سُبْحانَ الَّذِی رَفَعَ السَّماءَ، سُبْحانَ الَّذِی وَضَعَ الاَْرْضَ، سُبْحانَ مَنْ لا مَنْجا مِنْهُ إلاّ إِلَیْهِ.

آنگاه صد مرتبه بگو: سُبْحانَ اللّهِ وَ الْحَمْدُ لِلّهِ وَ لا اِلهَ اِلاَّ اللّهُ وَ اللّهُ اَکْبَرُ.

و 100 مرتبه سوره «قُل هُوَ اللّهُ أحَد» را بخوان.

100 مرتبه آیة الکرسی.

100 مرتبه صلوات بر محمّد و آل محمّد.

10 مرتبه لا اِلهَ اِلاَّ اللهُ، وَحْدَهُ لا شَریکَ لَهُ، لَهُ الْمُلْکُ وَ لَهُ الْحَمْدُ، یحْیی وَ یمیتُ وَ یمیتُ وَ یحْیی، وَهُوَ حَیٌّ لا یمُوتُ، بِیدِهِ الْخَیرُ، وَهُوَ عَلی کُلِّ شَیْء قَدیرٌ.

10 مرتبه اَسْتَغْفِرُ اللهَ الَّذی لا اِلهَ اِلاّ هُوَ الْحَیُّ الْقَیومُ وَ اَتُوبُ اِلَیهِ.

10 مرتبه «یا اَللهُ»،

10مرتبه «یا رَحْمنُ»

10 مرتبه «یا رَحیمُ»

10 مرتبه «یا بَدیعَ السَّمواتِ وَ الاَْرْضِ، یا ذَاالْجَلالِ وَ الاِْکْرامِ»

10 مرتبه «یا حَیُّ یا قَیومُ»

10 مرتبه «یا حَنّانُ یا مَنّانُ»

10 مرتبه «یا لا اِلهَ اِلاَّ اَنْتَ»

10 مرتبه «آمینَ».

پس آنگاه بگو:اَللّهُمَّ اِنّی اَسْئَلُکَ یا مَنْ هُوَ اَقْرَبُ اِلَیَّ مِنْ حَبْلِ الْوَریدِ، یا مَنْ یحُولُ بَینَ الْمَرْءِ وَ قَلْبِهِ، یا مَنْ هُوَ بِالْمَنْظَرِ الاَْعْلی وَ بِالاُْفُقِ الْمُبینِ، یا مَنْ هُوَ الرَّحْمنُ عَلَی الْعَرْشِ اسْتَوی، یا مَنْ لَیسَ کَمِثْلِهِ شَیْءٌ، وَ هُوَ السَّمیعُ الْبَصیرُ، اَسْئَلُکَ اَنْ تُصَلِّیَ عَلی مُحَمَّد وَ آلِ مُحَمَّد.

آنگاه حاجت خود را از خداوند طلب کن که برآورده خواهد شد، ان شاءاللّه.

دعای معروف عرفه رایج ترین و مهم ترین عمل این روز است؛ هم چنین توصیه شده به هنگام غروب روز عرفه، دعای «عشرات» را بخوان. این دعا که خواندنش در هر صبح و شام مستحب است، در اعمال روز عرفه، توسط مرحوم سید بن طاووس ذکر شده است.

 اعمال روز عید قربان

روز دهم ذیحجه، روز عید قربان است و بسیار روز شریفی است که اولین عمل وارد شده غسل است؛ غسل در این روز سنّت مؤکد است و بعضی از علماء واجب دانسته‎اند.

اقامه نماز عید قربان، به همان نحو که در عید فطر ذکر شده است. اما در این روز مستحب است که بعد از نماز، با گوشت قربانی افطار شود.

دعای های زیادی برای این روز در کتب مختلف ادعیه پیش از نماز عید و بعد از آن وارد شده اما شاید بتوان بهترین دعا را همان چهل و هشتم صحیفه سجادیه دانست که شروع آن با عبارت “اَللّهُمَّ هذا یَوْمٌ مُبارَکٌ” است؛ همچنین خواندن دعای چهل و ششم صحیفه سجادیه توصیه شده است که اینگونه آغاز می‎شود: “یا مَنْ یَرْحَمُ مَنْ لا یَرْحَمُهُ الْعِبادُ”.

خواندن دعای ندبه و  قربانی کردن از اعمال پسندیده این روز است.

همچنین خواندن تکبیرات برای کسی که در منا باشد بعد از پانزده نماز که اولش نماز ظهر روز عید است و آخرش نماز صبح روز سیزدهم است. و کسانی که در سایر شهرها هستند نیز بعد از ده نماز از ظهر روز عید تا صبح دوازدهم این تکبیرات را بگویند. تکبیرات بنا بر روایت صحیح در اصول کافی از این قرار است :

اللهُ اَکْبَرُ اللهُ اَکْبَرُ لا اِلهَ اِلا اللهُ وَاللهُ اَکْبَرُ اللهُ اَکْبَرُ اللهُ اَکْبَرُ ولِلّه الْحَمْدُ اللّهُ َکْبَرُ اعَلی ما هَدانا اَللّهُ اَکْبَرُ عَلی ما رَزَقَنا مِنْ بَهیمَهِ الاْنْعامِ وَالْحَمْدُلِلّهِ عَلی ما اَبْلانا.

همچنین مستحب است که به مقداری که توانایی است این تکبیرات بعد از نمازها تکرار شود.