سلسله نشست‌های آرمانشهر با موضوع واقع گرایی سیاسی برگزار شد
دومین جلسه از دومین دوره سلسله نشست‌های آرمانشهر با موضوع واقع گرایی سیاسی با حضور دانشجویان، اساتید و با سخنرانی دکتر محمدعلی فتح الهی برگزار شد.
به گزارش سرویس حوزه و روحانیت خبرگزاری رسا، دومین دوره از سلسله نشست های آرمان شهری باموضوع "از عقلانیت تا آرمانشهر"، به میزبانی معاونت فرهنگی و اجتماعی دانشگاه الزهرا(س) از ۶ تا ۱۱ شهریور برگزار می شود. به گزارش این معاونت، اولین جلسه از این نشست ها با رویکرد فلسفی و با عنوان "عقل و آرمان در فلسفه معاصر غرب" شنبه ششم شهریور ساعت ۱۷ برگزار شد.
در این نشست دکتر علی اکبر احمدی افرمجانی عضو هیئت علمی دانشگاه علامه طباطبایی ضمن اشاره به تلاش مجدانه غرب در دوران جدیدِ پس از قرون وسطی(مدرنیته)، از دکارت تا مارکس، برای تبیین فلسفی آرمان های عقلی بشر نظیر آزادی، عدالت ،حقوق و... به منظور تشکیل جامعه ای بهتر آغاز بحث نمود و بیان کرد علی‌رغم این سعی قابل احترام و در کنار دستاوردهای مثبت آن، رنج ها و آسیب های فراوان و غیر قابل انکاری برای بشر، نیز نظیر استعمار، رشد پوچ گرایی( نیهیلیسم) و نهایتاً سربرآوردن حکومت های توتالیتر را به دنبال داشته است. از این رو فیلسوفان معاصر غرب نظیر هابرماس، پوپر، ویتکنشتاین و هایدگر با نگاهی انتقادی - اصلاحی به فلسفه مدرن، به دنبال راه برون رفت از مشکلات آن هستند.
احمدی افرمجانی سپس افزود در مطالعات فلسفه معاصر می توان به این نتیجه رسید که آیا همه پیش فرض های فلسفه جدید غرب در باب آرمان‌های عقلانی بشر نظیر آزادی و عدالت ابدی است؟ آیا نباید این آرمانها مورد واکاوی مجدد معنایی قرار گیرد؟ آیا نمی شود معنای دیگری از آزادی انسان با امیال بدون مهارش، برای آزادی ارائه نمود؟ دکتر فرجامی در نهایت بر توجه جدی به مبانی آرمان ها و شرایط طرح آنها تاکید کرد.
در ادامه این نشست دکتر محمدعلی فتح الهی عضو هیأت علمی دانشگاه علامه طباطبایی در پاسخ به سوال یکی از حضار مبنی بر چگونگی جایگاه فلسفه اسلامی در این خصوص خاطرنشان نمود، فلسفه اسلامی در حالت سنتی خود، بیشتر به الهیات و جنبه متافیزیکی عالم پرداخته است؛ اما انواری از توجه جدی به فلسفه عملی در آثار فیلسوفان برجسته اسلامی نظیر علامه طباطبایی، آیت‌الله مصباح یزدی و آیت الله جوادی آملی و به ویژه استاد شهید مرتضی مطهری دیده می‌شود.
عضو هیأت علمی پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی مباحث خود در باب واقع‌گرایی سیاسی را این‌گونه آغاز کرد که حرکت از عقلانیت به سمت آرمانشهر، هم می‌تواند واقع‌بینانه باشد و هم متوهمانه. توجه نکردن به این دو، مشکلات موجود را برای ما لاینحل نشان خواهد داد.
وی در ادامه به این نکته اشاره کرد که در این جلسه قرار است به سؤالات زیر پاسخ داده شود:
آیا می‌توان عقل را مستقل و دارای قدرت لایتناهی دانست؟
آیا عقل مستقلی که در اختیار همه افراد بشر است عقل محاسباتی است؟
آیا باید عقل را در رسیدن به جامعه آرمانی ناکارامد دانست؟
فلسفه غرب می‌گوید: عقل، محاسباتی به‌طور مساوی در اختیار همه افراد بشری قرار دارد اما رسیدن به آرمانشهر تنها برای عده خاصی همچون نخبگان دست یافتنی است.
در پاسخ باید گفت: عقلی که به‌طور مساوی در اختیار همگان قرار دارد، عقل اجتماعی است نه محاسباتی و همین عقل اجتماعی یکی از شروط رسیدن به آرمان شهر. پس می‌توان برای تحقق یک جامعه آرمانی از طریق عقل، دو شرط برای آن در نظر گرفت:
1-توجه به وضع عمومی شدن عقل
2-عقل را تحت سلطه‌ی قدرت قاهره الهی دانستن
فتح الهی تاکید کرد هر گاه یکی از این دو مورد محقق نشود نمی‌توان پذیرفت که عقل مستقلا می‌تواند ما را به یک جامعه آرمانی سوق دهد. حتی با همین موارد می‌توان ناکارامدی عقل را زیر سوال برد.
هرگاه در یک جامعه علم و پیشرفت را مشاهده کنیم نشان از ظهور عقلانیت در آن جامعه دارد. انقلاب اسلامی نمونه بارزی از تجسم عقلانیت در جامعه و زندگی مردم است چرا که قیام مردم برای رسیدن به جامعه آرمانی نشان از تحقق عقلانیت واقعی دارد.
نکته مهم دیگری که وی اظهار داشت این بود که ما باید در مورد عقل، واقع‌بینی به خرج دهیم و بپذیریم که برای رسیدن به آرمانشهر، تعبیه شدن آرمانشهر در گذشته انسانی و تعریف شدن جامعه‌ای آرمانی در آینده بسیار حائز اهمیت است.
پس با توجه به این مطالب می‌توان نتیجه گرفت که عقلانیت ضمن شروطی که برای آن ذکر شد می‌تواند مهم‌ترین ابزار برای رسیدن به آرمانشهر باشد.
فتح‌الهی در پایان جلسه مطالب خود را این‌گونه جمع‌بندی نمودند که اسلام برای رسیدن بشر به یک جامعه آرمانی، راه تدین انبیاء و راه بشری را یکی تلقی می‌کند و آن دو را جدای از هم نمی‌داند ولی برخی، آن دو را از هم جدا می‌دانند. همچنین باید توجه داشت که واقع‌گرایی ملازم با خوش‌بینی است بر خلاف نظر برخی که معتقد هستند واقع‌گرایی همواره با بدبینی همراه است پس ما باید تاریخ ائمه را درک و نسبت خود با آن را درک کنیم. فلسفه اسلامی نمونه‌ای از واقعه گرایی است که همراه با خوش‌بینی می‌باشد پس اگر انسان دچار بدبینی شود می‌توان گفت از واقع‌گرایی فاصله گرفته‌است.
شایان ذکر است در ابتدای این جلسه؛ که در پلتفرم اسکای روم و همزمان با پخش از آپارات و اینستاگرام همراه بود، معاون محترم فرهنگی دانشگاه ندا گلیجانی مقدم ضمن خوش آمد گویی به حضار محترم، برگزاری این قبیل آرمانشهری را در راستای تبیین عقلانی هرچه بیشتر مسیری دانست که بتواند عملاً راه رسیدن به آرمان شهر را هموار کند.
خاطر نشان می شود مباحث از عقلانیت تا آرمانشهر تا پایان هفته هر روز ساعت 17:30 از منظرهای مختلف ارایه و بحث خواهد شد. عموم علاقمندان می توانند از طریق لینک های ذیل در این جلسه شرکت کنند. همچنین برای شرکت کنندگان در جلسه گواهی صادر می شود.
ارسال نظرات