ظرفیت سینما باید در مسیر تمدن سازی به کار گرفته شود

اشاره: یکی از مهم‌ترین و تأثیرگذارترین عناصر در فرهنگ جامعه، عنصر پر طمطراقی به نام سینماست عنصری که امام خامنه‌ای در بیان اهمیت، از آن به عنوان کلید پیشرفت کشور یاد کرده‌اند.

بنابراین بدیهی است که غفلت از عنصر سینما، می‌تواند ضربات جبران‌ناپذیری را به بدنه فرهنگ جامعه وارد آورد و سینمای پس از انقلاب، از نقطه صفری شروع شد که بر بستر همان مسیر قبل از انقلاب قرار داشت و به بیانی دیگر سینمای اکنون ایران، تولیدات مناسب و خوب فراوانی دارد اما کلیت آن طراز انقلاب اسلامی نبوده و نیست.

از این رو خبرنگار سرویس فرهنگی و اجتماعی خبرگزاری رسا با توجه به اهمیت سینما در مساله فرهنگ به گفت‌وگو با حجت الاسلام سید حمید میر خندان عضو هیأت علمی دانشگاه صدا و سیما قم پرداخته است.

متن این گفت‌وگو در زیر تقدیم خوانندگان محترم می شود:

رساـ رابطه سینما و فرهنگ را با درنظر داشتن گام دوم انقلاب بیان فرمایید؟

سینما یک مقوله کاملا فرهنگی محسوب می شود و فرهنگ ساز است و تولید فرهنگ می کند و اگر به سینما اینگونه نگاه کنیم که در ارتباط با بیانه گام دوم انقلاب که بحث تمدن سازی نوین اسلامی است، قرار دارد باید بنای ما بر این باشد که در مسیر تمدن سازی با این رویکرد حرکت کنیم و سینما هم به عنوان یک امر به شدت فرهنگی، فرهنگ را باز تولید می کند و بازتاب می دهد و به یک معنا فرهنگ را پالایش و ارتقا می دهد چراکه فرهنگ یکی از مقولات تمدن است و چون بین سینما و فرهنگ نسبت اصیل برقرار است پس سینما نیز یکی از موارد تمدن محسوب می شود.

رساـ راهکار متناسب شدن سینما با فرهنگ اسلامی چیست؟

اگر اینگونه نگاه شود باید سینما را از لحاظ سیاستگذاری و تولیدات سینمایی از نظر رویکرد و حرکت یک بازنویسی و بازبینی کنیم که چه باید کرد که سینما متناسب با فرهنگ اسلامی ایرانی باشد و در مرحله بعد سینما درخدمت بنا کردن یک تمدن اسلامی و ایرانی باشد و آنچه که باید در سینمای ما اتفاق بیوفتد این است که در سطوح مختلف مدیریتی و سیاستگذاری، دانشی، تولید آثار سینمایی و توجه به فرم های سینمایی و در نهایت بحث عرضه فیلم یک بازنگری داشته باشیم و اگر جایگاه فرهنگ سازی را برای سینما قائل شویم باید این سطوح ذکر شده را با توجه به بیانه گام دوم انقلاب بازخوانی کنیم و محورهایی که در گام دوم انقلاب گفته شده را درنظر بگیریم و ببینیم که سینما برای اینکه به مطلوب برسد باید چیکار کند که در این چهارسطح دیده شود که البته سینمای ما درکل یک حرکاتی را انجام داده اما با آنچه دربیانیه گام دوم گفته شده فاصله دارد.

رساـ داوری دنیا نسبت به سینمای ایران چه طور است؟

برای جشنواره غربی ها نگاه شرقی از این نظر که برای غربی ها یک نگاه متفاوت محسوب می شود جذاب و جدید است ضمن اینکه سینمای ایران غیر از بعضی از فیلم هایی که نگاه منفی نسبت به ایران و جامعه ایرانی دارد عموما سینمای انسانی است که به ارزش های انسانی می پردازد و کمتر دنبال هیجان و خشونت است و این نکات همانطورکه عرض کردم برای کشورهای غربی جالب است و هرچه سینمای ایران به سمت ارزش های انسانی و مفاهیم انسانی که به اعتقاد ما در دین به نحو احسن و اکمل وجودد دارد برود ما فکر میکنیم که مخاطب جهانی حتی در آفرقا و آمریکا پیدا می کند چراکه در آمریکا هم داریم که وقتی به یک مقوله انسانی می پردازند برای خودشان جریان ساز می شوند و آن به دلیل فطرت انسانی است که انیشان ها به این مقولات علاقه مند هستند خصوصا اینکه با فرم و بیان سینمایی مناسب و زیبا بیان شود که طبیعتا جذابیت بیشتری خواهد داشت.

رساـ آیا سینمای ایران در مقایسه با سینمای خارجی نسبت به فیلم های معنویت و اخلاق گرا موفق بوده است؟

ما باید متوجه باشیم که طیف بسیار متنوعی از فیلم و فیلم سازان وجود دارد و باید در نظر گرفت که در کدام کشور و در چه برهه از تاریخ فیلم سازی فیلم های اندیشه ای ساخته است و در ایران هم اینگونه است و حتی در قبل از انقلاب هم فیلم های اخلاق گرا به ندرت تولید می شد که نمیشود قضاوت کرد اما می شود اینطور گفت که یک ویژگی که سینمای ایران دارد این است که یک جریان قابل اعتنایی در کنار جریان های دیگر در سینمای ایران وجود دارد که فیلم های تاملی واندیشه ای هستند و به مسائل فکری و اجتماعی انسان می پردازند و حتی با عالم غیب و ملکوت پیوند می خورند و این در ایران به عنوان یک جریان وجود دارد.

رساـ اگر بخواهیم با بیانیه ی گام دوم انقلاب همراه باشیم آیا باید همه فیلم های ایرانی ارزشی و مذهبی باشد؟

درواقع یک مساله ای از قدیم در هنر و از جمله در سینما مطرح بوده است که آثار سینمایی بد که بد هستند تکلیف ما به عنوان یک مسلمان که می خواهیم هنرمان در خدمت ارزش ها و حق باشد روشن است که طبیعتا نمی توانیم آن را بپذیریم و یک سری از آثار فیلم های خوبی هستند که باز هم تکلیفمان نسبت به آنها روشن است و یک بحثی که در هنر به طور کلی ازجمله سینما مطرح است این است که آثار هنری که خوب و اخلاقی نیستند و از آن طرف هم ضد اخلاقی نیستند آیا ترویج و ظهور و بروز همچین هنری در جامعه اشکال دارد؟ که در اصل این فرض محل بحث است که اصلا قابل تحقق است یا خیر؟ که به تعبیر بنده در هر فیلمی یک جهانی ساخته می شود و در آن جهان، یک سری باورها و اخلاقیات وجود دارد که در هر فیلم با هر ژانری که باشد یک سری اخلاقیات و باورها در آن جهانی را که درست می شود مطرح است که آن مقداری که منافی دین نباشد و موافق دین باشد مطلوب است و اگر منافی باشد مطلوب نیست بنابراین اینکه ما فرض کنیم که یک اثری هنری که نه خوب است و نه بد به نظر من خصوصا در حوزه سینما چنین چیزی را نداریم و اگر در یک فیلمی چند مضمون اخلاقی داشته باشد و یک مخالف باید گفت که آن چندتا مورد قبول و آن یکی قابل نقد است پس به طور کلی به فیلمی که نه خوب و نه بد است اعتقادی نداریم و از لحاظ نظری نیز درست نیست.

رساـ با سپاس فراوان از این که وقت ارزشمند خودتان را در اختیار خبرگزاری رسا قرار دادید.