بررسی برخی از عوامل و اسباب بلایا

حجت الاسلام مجتبی فقیهی زاده کارشناس مسائل اعتقادی اداره پاسخگویی به سوالات حرم مطهر رضوی در گفت و گو با خبرنگار خبرگزاری رسا در خراسان رضوی، پیرامون بلایا و اسباب و علل آن که مورد پرسش خیلی از افراد است بیان داشت: سیل، زلزله، فقر، قحطی و مشکلاتی این چنینی که ما آنها را بلا می دانیم عوامل مختلفی دارد که برخی از آنها را از زبان آیات و روایات بیان می کنیم.

آزمایش الهی و عملکرد انسان

حجت الاسلام فقیهی زاده گفت: دنیا دار آزمایش و امتحان است و خداوند به وسیله برخی از این امور انسان ها را آزمایش می کند. چنانکه در آیه 155 سوره بقره می فرماید «وَ لَنَبْلُوَنَّكُمْ بِشَيْ‏ءٍ مِنَ الْخَوْفِ وَ الْجُوعِ وَ نَقْصٍ مِنَ الْأَمْوالِ وَ الْأَنْفُسِ وَ الثَّمَراتِ وَ بَشِّرِ الصَّابِرين» قطعا شما را به مقدارى از ترس، گرسنگى، كاهش اموال و نفوس و كمبود محصولات امتحان خواهيم كرد.

وی افزود: بسیاری از مشکلات و بیماری ها نتیجه عملکرد خود انسان است چنانکه باز خداوند در آیه 79 سوره نساء می فرماید «ما أَصابَكَ مِنْ سَيِّئَةٍ فَمِنْ نَفْسِكَ» به عنوان مثال می توان گفت اگر کسی به دلیل رعایت نکردن اصول بهداشتی و پروتکل ها، مبتلا به بیماری کرونا و درد و رنج ناشی از آن شد مقصر خودش بوده که چنین کرده و اکنون نتیجه عملش، گریبانش را گرفته است.

کارشناس اداره پاسخگویی حرم مطهر بیان داشت: یکی دیگر از این موارد، ظلم انسان ها نسبت به یکدیگر است عده ای به طمع مقاصد شخصی برای عده ای دیگر مشکل ساز می شوند مثلا مرضی مثل کرونا را که برخی از مسولان چند کشور احتمال داده اند ویروس آن را در آزمایشگاه ساختند تا با انتشار آن و گرفتار کردن مردم به خواسته ها و منافع خویش برسند. این ظلم افرادی است که جان انسانها به هیچ وجه برای آنها مهم نیست.

وی در ادامه گفت: از دیگر اسباب این بلایا را تنبُّه و توجه یا هشدار و آگاهی و بیداری نام می برند که انسان برای دور شدن از مادی گرایی صِرف، و فرو رفتن در مادیات و نفسانیات و نزدیکی به انسانیت و بندگی تلنگر بخورد. چرا که معمولا انسان زمان روبرو شدن با بلا، یا مشکل یا قدرتی که توان مقابله با آن را ندارد ناخودآگاه به سمت فطرت خداجو و قدرت فرامادی خالق توجه پیدا می کند.

علت بلای جدید از زبان امام رضا علیه السلام

حجت الاسلام فقیهی زاده گفت: یکی دیگر از فلسفه های ظهور بلا، درک وجود نعمتهاست به عنوان مثال همین کرونا را ببینید چه محدودیت هایی ایجاد کرده، کسب و کار از رونق افتاده، تفریحات و گردش و مسافرت ها تحت تاثیر قرار گرفته، راحتی و آسایشی که قبلا برای حضور در هر مکانی داشتیم و متوجه نبودیم از ما سلب شده است همه اینها نعمت های ساده اما مهمی بوده که ما توجهی بدان نداشته و شاکر خداوند نبودیم اکنون قدر آن را می دانیم و از خدا می خواهیم دوباره نعمتهایش را به ما ارزانی بدارد.

وی افزود: امام رضا(ع) یکی از علل بلایای جدید را گناهان جدید بشر می داند در بحار الانوار جلد 70 صفحه 354 از حضرت نقل شده که می فرمایند«هر زمان بندگان گناهان تازه ای را ابداع کنند، خداوند بلاهای تازه و ناشناخته ای بر آنها مسلط می سازد.» برخی از افراد بشر هر روز طغیان و ظلم و فساد بیشتر و جدیدتری را مرتکب می شوند که بر این اساس خداوند عقوبت دنیایی آن را بلایی تازه و ناشناخته قرار داده است.

ملاک شر بودن چیست؟

کارشناس اداره پاسخگویی بیان داشت: به نکته قابل توجه، ملاک شر بودن است انسان معمولا آن چیزی را که به ضرر اوست شر می داند در حالی که ملاک، شر بودن برای کل جهان هستی است نه فقط ما! مثلا اگر یک ماده شیمیایى براى ما سمّى مهلک محسوب شد اما همان ماده براى دیگرى دارویى حیات بخش باشد این دیگر شر محسوب نمی شود.

وی افزود: آنچه خداوند آفريده است شر مطلق نيست بلكه به خاطر اينكه سبب ایجاد خلأ یا كمبودي از انسان مي شود، آن را شر مي شمارند. از سوی دیگر انسان مي تواند اين كمبودها و بيماري ها را جبران كند، ضمن آنکه وجود اين موجودات در جهان ماده يك امر اجتناب ناپذير است چراکه تكامل جهان ماده مرهون اين موجودات ناسازگار، و این ناسازگاري باعث حركت و فعاليت مي شود.

وی در پایان بیان داشت: خداوند در آیه 216 سوره بقره می فرماید «عَسَىٰ أَن تَكْرَهُوا شَيْئًا وَهُوَ خَيْرٌ لَّكُمْ وَعَسَىٰ أَن تُحِبُّوا شَيْئًا وَهُوَ شَرٌّ لَّكُمْ وَاللَّهُ يَعْلَمُ وَأَنتُمْ لَا تَعْلَمُونَ» چه بسا چیزی برای ما ناخوشایند باشد اما به سود ما باشد و بر عکس چیزی خوشایند باشد اما در واقع به ضرر ما باشد خدا می داند و ما از آن بی اطلاعیم، بنابراین باید به خداوند پناه برده به او توکل کنیم تا در امان باشیم./933/ت302/