گزارشی از آیین رونمایی دو اثر فقهی با حضور رییس جامعه مدرسین
آیین رونمایی از دو اثر علمی حجت الاسلام مهری با موضوع (فقه الامنیه)، در سالن اجتماعات دفتر جامعه مدرسین حوزه و با حضور آیت الله حسینی بوشهری برگزار شد.
به گزارش سرویس سیاسی خبرگزاری رسا، آیت الله حسینی بوشهری رییس جامعه مدرسین حوزه علمیه قم در آیین رونمایی از کتاب نظام دفاعی اسلام از دیدگاه فقه مقارن و کتاب بررسی نظام تبلیغی اسلام و سیر تطور آن، که صبح امروز (19 آبان 1400) در ساختمان جامعه مدرسین حوزه علمیه قم برگزار شد، گفت: قبل از آغاز سخن لازم می‌دانم از دست‌اندرکاران این جلسه‌ی رونمایی که هم با تلاش‌های مخلصانه‌ی مؤلف فاضل و محترم حضرت حجت‌الاسلام والمسلمین جناب آقای مهری و هم با مشارکت مرکز پژوهشی مبنا شکل گرفته است، تقدیر و تشکر دارم و از حضور تمام سروران عزیز و گرامی، مسئولان ارجمند، اساتید و فضلای محترم و تمام میهمانان عزیزی که در این جلسه شرف حضور دارند قدردانی و تشکر می‌کنم.
حوزه علمیه برای رسیدن به تحقق تمدن اسلامی مد نظر مرحله به مرحله، در حال پیشروی است.
رئیس جامعه مدرسین حوزه علمیه قم در این مراسم گفت: فلسفه‌ی برگزاری این جلسه رونمایی از دو مجموعه است که مجموعه‌ی اول تحت عنوان «نظام دفاعی اسلام از دیدگاه فقه مقارن» و مجموعه‌ی دوم «بررسی نظام تبلیغی اسلام و سیر تطور آن» است.
من باید حقیقتاً به کسانی که گاهی بر حوزه‌ی ما خرده می‌گیرند این عرض را داشته باشم که؛ حوزه‌ی ما ممکن است از نظر عده‌ای آن کارستانی که مورد نظرشان است محقق نکرده باشد، اما برای رسیدن به تحقق تمدن اسلامی مد نظر مرحله به مرحله، حوزه علمیه در حال پیشروی است.
حوزه‌ی امروز ما حوزه‌ای متفاوت از گذشته است، ما قصد مبالغه‌گویی نداریم، در مقطعی آثار حوزویان را در یک نمایشگاه جمع کرده بودند، هر بیننده‌ای که از بیرون حوزه به این نمایشگاه سر می‌زد و از نزدیک با آثار حوزویان در عرصه‌های مختلف مباحث فقهی، تفسیری، کلامی، فلسفی، تاریخی، روانشناسی، جامعه‌شناسی و مقولاتی از این دست مواجه می‌شد دچار اعجاب می‌شد که؛ عجب! ما حوزه را با شکل دیگری می‌شناختیم و با واقعیت حوزه آگاه و آشنا نبودیم.
وی با تأکید بر تلاش های علمی حجت الاسلام محمدجواد مهری، خاطرنشان کرد: امروز آنچه که رونمایی می‌شود یک قطره‌ای در مقابل دریای بزرگ معارفی است که از دل این حوزه در مباحث مختلف منتشر و تولید می‌شود. البته در عین حال که قطره است دُرّ گرانبهایی هم هست. 9 سال سرمایه‌گذاری یک فاضل در میدان، نه فاضلی که در گوشه‌ای از کتابخانه‌اش بنشیند و تنها به مسائل کتابخانه‌ای بسنده کند، گرچه ایشان در توصیف کتابشان نوشته‌اند؛ مطالعات توصیفی و کتاب‌شناسی است، اما نویسنده‌ی آن فردی است که در عرصه‌ی دفاعی بوده که ایشان در اینجا به گوشه‌ای از آن اشاره کرده‌اند. بحث اول ایشان راجع به نظام دفاعی است که در چهار جلد است که الان ملاحظه می‌فرمایید، آن هم با یک تتبع خوب است.
حوزه‌ی امروز ما حوزه‌ای متفاوت از گذشته است
وی با اشاره به رونمایی از کتاب نظام دفاعی اسلام از دیدگاه فقه مقارن تصریح کرد: من لازم می‌دانم شناسنامه‌ای از این کتاب ارزشمند، کتابی که به نظر من اساتید، فضلا و طلاب ما مراجعه کنند، عده‌ای که در اوج و قله‌ی علمی هستند ببینند که فضلای حوزه چه آثاری دارند و آن‌ها نظر بدهند، عده‌ای هم که در این مسیر گام برنداشته‌اند، روش کار را ببینند که چگونه می‌شود از نظام دفاعی اسلام آن هم بر مبنای فقه مترقی اسلام و بر اساس روش جواهری و اجتهادی که اقوال تک تک علما را نقل و تحلیل و تبیین نموده است . اینکه نویسنده فاضل نام آیت‌الله العظمی بروجردی را بردند، شاید به نظر شما این آمد که مگر ایشان آیت‌الله العظمی نجفی مرعشی صاحب علم انساب هم هست، کتاب انساب ایشان چه زمانی منتشر خواهد شد. من فکر می‌کنم شاید در ذهن خودشان هم نباشد، ولی تلقی و برداشت من از اینکه در پایان نام آیت‌الله بروجردی را بردند این بود که آیت‌الله بروجردی در کنار روش اجتهادی‌شان در کنار نقل اقوال علما و فقهای شیعه، نقل اقوال علمای اهل سنت داشت و معتقد بود و بر این باور بود که فقه شیعه ناظر به دیدگاه‌های اهل سنت است. خود ایشان باید بعداً توضیح دهند که این علم رجال و انسابی که در اینجا برای ما مطرح کردند ... ضمن اینکه ما هم به عزیزان به مناسبت میلاد باسعادت حضرت عبدالعظیم حسنی تبریک و تهنیت عرض می‌کنیم، شیوه‌ی کار ایشان، شیوه‌ی کاری است که آیت‌الله بروجردی در منهج فکری‌شان انتخاب کردند، کلمات فقهای شیعه را در عصرهای مختلف، کلمات علمای اهل سنت را در عصرهای مختلف، آن هم در رابطه با فقه امنیت و نظام دفاعی با همین توضیحاتی که دادند، هم بحث تولید امنیت و هم بحث تهدید امنیت و هم بحث مبانی حقوقی در رابطه با مسئله‌ی امنیت، در این سه بُعد در کتاب نظام دفاعی که در چهار جلد است و هر کدام به بخش‌هایی اختصاص دارد، ایشان این بحث را مطرح کرده‌اند که البته قوانین و مقررات اسلامی را مطرح کرده‌اند در مقابل کسانی که مسائل حقوق بشر را به رخ ما می‌کشند، ولی ایشان مترقی‌ترین قوانین اسلامی را با استفاده از فقه، با استفاده از آیات و با استفاده از روایات در اینجا مطرح کرده است که اسلام در رابطه با مسئله‌ی اُسرا چه می‌گوید، اسلام حقوق اُسرا را چگونه پاس می‌دارد، در صحنه و میدان جنگ، اسلام چه سخنی برای گفتن دارد، یورش است، غارت‌گری است؟ یا اسلام منهج خاص خودش را در رابطه با مسئله‌ی جنگ، حتی در جایی که جنگی بر او تحمیل می‌شود، داراست که نمونه‌های فراوانی در تاریخ است که من یک نمونه‌اش را عرض می‌کنم که حتی ظرفی که در یکی از جنگ‌ها سگی در آن آب می‌خورد و این ظرف را برداشته بودند، پیامبر(ص) فرمودند که؛ این ظرف را برگردانید، چون این ظرف مورد استفاده‌ی این حیوانی است که از این ظرف استفاده می‌کند. این نگاه بلند اسلام است که در جهان امروز برای کسانی که گاهی اوقات می‌خواهند اسلام را در عرصه‌های مختلف به چالش بکشند، قابل عرضه است.
وی با بیان اینکه این کتاب در راستای گام دوم انقلاب به نگارش درآمده است، ادامه داد: ایشان تواضع فرمودند، در واقع همان‌طور که اشاره کردند، در این نوشته‌ای که من می‌خواستم در مقدمه‌ی کتاب بنویسم که تحت عنوان تقریظ مرسوم است، من در آنجا به نکاتی اشاره کردم، ولی ابهامات و سؤالاتی برای من بود که گاهی با ایشان تماس می‌گرفتم. ایشان معترف نیست که تمام کار را انجام داده است و مرکز پژوهشی مبنا هم کار را پایان‌یافته تلقی کند، نه، من معتقدم که عرصه‌ای برای ورود فضلاست که ببینند منهج کار چیست و نیاز به تکمیل دارد. ایشان خوشحال می‌شوند که به جای این چهار جلد، ده‌ها جلد در رابطه با مسئله‌ی امنیت و نظام دفاعی اسلام براساس فقه مترقی اسلام نوشته شود که مورد استفاده‌ی مراکز علمی، مراکز پژوهشی، نیروهای مسلح، دستگاه‌های اطلاعاتی، امنیتی، نظامی و انتظامی ما باشد و نحوه‌ی بهره‌برداری از آن، چون در واقع این انقلاب اسلامی ما که پیروز شد به برکت آن فریادهای امام، صدای رسای امام و ورود مردم در عرصه‌ی انقلاب پیروز شد، آن سازوکارهای مربوط به نظام را بر اساس این تقسیم‌بندی که مقام معظم رهبری امروز فرمودند و ایشان به دو بخش دولت‌سازی و جامعه‌سازی اشاره کردند تا به آن قله و قمّه برسیم و با گذر از نظام اسلامی، هر کدام از این‌ها نیاز به برنامه دارد، ما نباید تنها بحث تمدن اسلامی را مطرح کنیم، بدون اینکه مبانی آن را طراحی کرده باشیم. لذا به نظر بنده این کار را در راستای گام دوم که مورد تأکید مقام معظم رهبری است مطرح کردند. ایشان هم در این کتاب به بایدها اشاره کردند و هم به نبایدها به خوبی اشاره کردند و این کار بسیار ارزشمندی است.
دشمن تنها به جنگ سخت بسنده نمی‌کند، این روزها حملات سایبری را مشاهده می‌کنید که یک نوع جنگ نرم خاموش است.
آیت الله حسینی بوشهری در ادامه افزود: این بزرگوار ما، حضرت آقای مهری (حفظه الله تعالی) راجع به نظام و امنیت بحث کرده است، نظام را از منظر فقها به سه بخش، یعنی به سه معنا تقسیم کرده‌اند؛ نظام به معنای سامان دادن به زندگی و معیشت مردم که در این کتاب مورد نظر ایشان نیست. نظام به معنای کیان کشور اسلامی و مسلمین که تا اندازه‌ای به موضوع ایشان مرتبط می‌شود. آنچه که بیشتر به موضوع ایشان در رابطه با مسئله‌ی نظام مربوط است، نظام به معنای حکومت یا رژیم سیاسی مورد نظر است که در اینجا مقصود ما از حکومت، حکومت اسلامی است. یعنی برای حفظ این نظامی که خدای متعال به ما عنایت کرده است، در جهت حفظ و پاسداری از آن چه کنیم. ما دشمنان فراوانی داریم، در جهانی زندگی می‌کنیم که دشمن تنها به جنگ سخت بسنده نمی‌کند، این روزها حملات سایبری را مشاهده می‌کنید که یک نوع جنگ نرم خاموش است، اما در عین حال گاهی اوقات سیستم یک کشور را خراب می‌کند و منحصر به کشور ما هم نیست، بعضی از کشورهایی که امروز در حال جنگ با ما هستند، خودشان بیشتر مورد حملات سایبری در دنیا قرار گرفته‌اند. امروز شیوه و روش جنگ عوض شده است و برنامه‌اش تغییر کرده است.
بنابراین انبیاء الهی، رسولان الهی، نبی مکرم اسلام، خاتم انبیاء، محمد مصطفی ( صلوات الله علیهم اجمعین) هم با الهام از قرآن و هم با سیره‌ی ایشان در مسیر زندگی‌شان کاملاً برای حفظ و حراست از یک نظام اسلامی و حاکمیت اسلامی برنامه‌ریزی‌های مفصلی در این زمینه داشته‌اند که اگر ان‌شاءالله این کتاب در اختیار عزیزان قرار بگیرد می‌تواند دستمایه‌ی خوبی برای تمام عزیزان باشد.
آیت الله بوشهری گفت: من آنچه که در مقدمه در اینجا نوشته‌ام، به بُعد دفاعی بسنده نکردم، من معتقد بودم که زمانی که بحث امنیت مطرح می‌شود، چه در بُعد فرهنگی، چه در بُعد اقتصادی، چه در بُعد اجتماعی، یکی از ابعاد هم ابعاد دفاعی و نظامی است، یعنی ما تمام این‌ها را در کنار هم چینش کردیم، لذا مسائلی که بنده در این مقدمه در جلد اول مطرح کردم و ملاحظه می‌کنید این بحث است. ما امنیت و نقش امنیت را تعریف کردیم، اقسام امنیت را بیان کردیم، راه‌های تأمین امنیت را در این مقدمه بیان کردیم و بعد امنیت معنوی، امنیت فردی و اجتماعی، امنیت اقتصادی، امنیت حقوقی و قضایی، امنیت سیاسی، امنیت فرهنگی و آنچه که بیشتر مورد عنایت ایشان بوده است، امنیت از طریق جهاد دفاعی و ابتدایی است و یکی از نقطه‌نظراتی که آقای مهری دارند و بعضی از آقایان ممکن است این نقطه‌نظر را نپسندند و یا نظر فقهی‌شان به آنجا نرسیده باشد مسئله‌ی جهاد ابتدایی است. ایشان در این جهت خیلی ظریف و متین مطرح می‌کنند، می‌گویند: ما جنگ‌طلب نیستیم، ما به دنبال جنگ نیستیم، ولی برای بازدارندگی دشمن از یک‌سو و از سوی دیگر در جایی که دشمن مانع از تبلیغ و پیام‌رسانی اسلام می‌شود، می‌توانیم اقداماتمان را انجام دهیم. شاید آن بزرگوارانی که بحث جهاد ابتدایی را تنها در عصر معصوم(ع) لازم می‌دانستند و به نظر ایشان (نویسنده) با اذن ولیّ فقیه جهاد ابتدایی با این تعبیر که عرض کردم، نه شمشیر برداشتن و توپ و تانک و اسلحه برداشتن، یعنی هر جایی که می‌خواهند از گسترش و بسط اسلام جلوگیری کنند و در نتیجه می‌خواهند ضربه بزنند و ضربه‌ای که امروز در قالب نرم‌افزارهای این شکلی است، این نظام اسلام می‌تواند چنین جهادی را داشته باشد تا جنبه‌ی بازدارندگی داشته باشد. یعنی این همان اقتضاشناسی و زمان‌شناسی بر اساس مقتضیات زمان است.
من به همین مقدار در رابطه با این بحث بسنده می‌کنم، چون وقت اذان هم نزدیک است و بعضی شاید امام باشند و بعضی مأموم مقیّد باشند. کتاب دوم ایشان که بحث «بررسی نظام تبلیغی اسلام و سیر تطور آن» هست هم حقیقتاً به نظر من کتاب جامعی است، بنیادین بررسی کرده است، موقعیت جهان را در عصر بعثت به تصویر کشیده است، دولت‌های مختلف، شرایط مختلف، وضعیتی که حاکم بوده، در گام دوم سیر تطوری که ایجاد شده است، و نکته‌ی سوم عناصر بنیادین تبلیغ است، یعنی اگر احیاناً کسی می‌خواهد تبلیغ موفق داشته باشد باید از چه پایه‌هایی کار را دنبال کند، آنگونه که پیامبر(ص) این کار را دنبال کرد و به نتیجه رساند.
وقت به اذان رسید و من بنا ندارم که وقت اذان سخن را ادامه دهم، باید به ایشان عرض کنیم؛ سعیکم مشکور. دوستان عزیزی هم که در جهت چاپ این کتاب مشوق ایشان بودند، به این عزیزان هم باید بگوییم سعیتان مشکور و شما بزرگانی هم که امروز آمده‌اید که مشوق این عزیزان و سایر عزیزان در عرصه‌ی پژوهش و کار تولید علم باشید، سعی شما هم مشکور.
خدای متعال ان‌شاءالله ما را در سایه‌ی این نظام اسلامی و رهبری معظم انقلاب اسلامی تا عصر ظهور پیوسته در صحنه نگه بدارد، حالا ممکن است ما باشیم یا نباشیم ولی این خط، این مسیر و این نشان ان‌شاءالله تا عصر ظهور ادامه پیدا کند. والسلام علیکم و رحمة الله و برکاته.
در بخش دیگری از این مراسم حجت الاسلام محمد جواد مهری نویسنده این آثار؛ هدف از نگارش کتاب نظام دفاعی اسلام از دیدگاه فقه مقارِن را تبیین دیدگاه های اسلام از نگاه تشیع و اهل سنت بر موضوع امنیت جامعه اسلامی دانست و گفت: این کتاب در چهار جلد تدوین شده است که در جلد دوم کتاب، گزاره های فقهی ناظر بر تولید امنیت ملی و نظام اسلامی مانند جهاد، دفاع، مرزداری، سازمان اطلاعات و عملیات های استشهادی تشریح شده است.
در جلد سوم کتاب، گزاره های فقهی ناظر بر تهدید امنیت ملی و نظام اسلامی مانند بغی، محاربه، ترور، افساد فی الارض و جاسوسی علیه نظام اسلامی تبیین شده است و در جلد چهارم به بررسی قوانین و مقررات حاکم در صلح و جنگ، و معاهداتی همچون ذمه، امان، و هدنه پرداخته است.
حجت الاسلام مهری این اثر را، پاسخگویی فقهی به حضور جریان مقاومت در منطقه و در برخی کشورهای اسلامی مانند سوریه و عراق بیان کرد و افزود: امروز همه چیز ما در گرو امنیت نظام اسلامی است.
لازم به ذکر است که کتاب «نظام دفاعی اسلام از دیدگاه فقه مقارن» در چهار جلد و با موضوع بررسی گزاره های فقهی ناظر بر تولید امنیت ملی، گزاره های فقهی ناظر بر تهدید امنیت ملی و همچنین قوانین و مقررات حاکم بر جنگ و صلح تألیف شده است.
همچنین کتاب «بررسی نظام تبلیغی اسلام و سیر تطور آن» با تکیه بر مدل های گفتاری و رفتاری پیامبر اعظم صلی الله علیه و آله دیگر اثری بود که با موضوع معرفی عناصر بنیادین تبلیغ در یک جلد، در جامعه مدرسین حوزه علمیه و با حضور پژوهشگرانی از حوزه و برخی از مسئولین استانی رونمایی شد.
ارسال نظرات