موعظه قلب انسان را آماده عبادت و بندگی می کند

به گزارش خبرنگار خبرگزاری رسا در خراسان رضوی، حجت الاسلام والمسلمین سیدهادی مرتضوی، استاد سطح عالی حوزه علمیه خراسان به مناسبت ماه رمضان در یادداشتی برای خبرگزاری رسا به بیان نکات معارفی پرداخت که در ادامه ارائه می شود:

همیشه و در همه حال انسان باید حداقل خودش را موعظه و حسابرسی کند تا قلب انسان برای خودسازی، عبادت و بندگی آماده شود اگر بخواهیم در ماه مبارک رمضان غیبت نکنیم، دروغ نگوییم، گوش، زبان، اعضا و جوارح مان روزه باشد باید خودسازی کنیم توفیق را خداوند باید عنایت کند اما ما هم باید در خودمان آمادگی ایجاد کنیم.

ماه مبارک رمضان از ماه هایی است که پیامبر گرامی اسلام در خطبه شعبانیه سفارش فراوانی نسبت به این ماه کرده اند. این ماه ویژگی های خاص خودش را دارد. پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله و سلم فرمودند :((ایها الناس قد اقبل الیکم شهر بالبرکه و الرحمه و المغفره)) ماهی است که همراه با برکت، رحمت و مغفرت پروردگار به سوی شما آمده است. ماه رمضان ماه خداست، ما مهمان خدا در این ما هستیم و به این ماه دعوت شده ایم.

پاداش روزه دار را خداوند می دهد زیرا در روایات فراوانی آمده است که خداوند متعال می فرماید:(( روزه از آن من است و من جزای روزه را می‌دهم)) در احادیث و کلام معصومین (علیهم السلام) فراوان است که باید انسان برای این ماه آماده شود، حتی در مضمون بعضی از روایات است که: خوب است انسان ماه رجب و شعبان را روزه بدارد که آماده شود برای ماه مبارک رمضان. ما باید به هر نحوی که امکان دارد تمام استفاده و کمال استفاده را از این ماه ببریم. در این ماه درهای بهشت باز می شود، درهای جهنم بسته می شود، باب استغفار و توبه در هنگام افطار و هنگام سحر مفتوح است.

بعضی از بزرگان می فرمایند که: اگر می خواهید هر کاری در این ماه انجام دهید باید دقت کنید که نیت خود را برای خداوند خالص کنید. حتی سفارش شده است که برای سحر بیدار شوید و سحری را با قصد قربت بخورید که این شامل ثواب خواهد شد.

آنچه که مهم است این است که انسان باید آماده شود برای بهره‌برداری از این ماه و استفاده ببرد. از خداوند بخواهیم که به ما توفیق دهد تا بتوانیم بهره‌برداری کنیم. این ماه بهار قرآن است‌؛ از قرآن باید استفاده کنیم، از مفاهیم قرآن، معانی قرآن و تلاوت قرآن. شبهای قدر در این ماه قرار دارد که باید استفاده کنیم، چون یک شب آن برابر با هزار ماه است( لیله القدر خیر من الف شهر) پس اگر می‌خواهیم این شبی که به ارزش هزار ماه است و مقدرات انسان در آن شب تقدیر می‌شودرا درک کنیم، باید آماده شویم، خودسازی کنیم.

این طور نیست که ما فقط از خدا بخواهیم وخدا توفیق دهد؛ نه خداوند توفیق می‌دهد اما از ما هم باید حرکتی صورت پذیرد که آماده شویم، خداوند به همین سادگی به انسان همه چیز را نمی دهد. کسی که روزه است باید تمام اعضای بدنش روزه باشد پس دقت شود که انشاالله بتوانیم، استفاده هرچه بیشتری از این ماه ببریم خصوصاً مردم مشهد که در جوار امام معصوم؛ حضرت رضا علیه السلام هستند و از مضجع نورانی این حضرت استفاده فراوانی می کنند.

در روایتی دارد که: شخصی به کنیزش در ماه مبارک رمضان ناسزا گفت و پیامبر از آن شخص سوال کردکه:(( آیا تو روزه هستی؟ )) آن شخص عرض کرد: ((بله یا رسول الله)) و پیامبر فرمود:((این چطور روزه ای است که زبانت ناسزا می‌گوید؟!)) حالا معنایش این نیست که انسان باید کفاره بدهد یا اینکه با این حرف، روزه اش را افطار کرده، برخی مسائل مهم مانند پرهیز از زور، ظلم و استبداد گری و اقتدار طلبی از جمله نکاتی است که همواره بزرگان اسلام به خصوص امام علی علیه السلام بر آن تاکید بسیار کرده اند اما برخی حتی در ماه رمضان هم دست از این رذایل اخلاقی برنمی‌دارند این دست از افراد به چه مشیی گرفتار شده اند؟ همانطورکه گفتیم ماه مبارک رمضان ماه خودسازی است، این خودسازی یکباره در انسان ایجاد نمی‌شود و اینطور نمی‌شود که در روز اول ماه همه رذایل پست از انسان دور شود و همه صفات خوب در انسان پدیدار شود. خود ماه این ویژگی را دارد اما یک چیزهایی هم ما باید آماده کنیم. همانطور که جامعه شناسان می گویند: ماه رمضان ماهی است که آمار قتل، فساد، فحشا و... پایین می‌آید اما این جور نیست که همه ناپاکی ها از بین برود.

بعضی از این مسائل برمی‌گردد به تربیت، وضعیت اجتماعی و وضعیت خانوادگی انسان. این ماه، ماه روزه است اما متاسفانه خیلی‌ها هم روزه نمی گیرند زیرا این طور نیست که در ماه مبارک رمضان همه توفیق روزه گرفتن پیدا کنند و این بستگی به خودسازی دارد که انسان از قبل، خودش را آماده برای این ماه نماید. پس جامعه ما، شخص ما باید طوری خودمان را آماده و ساخته و پرداخته کنیم که بتوانیم بهره کامل را از این ماه ببریم. همانطوری که گفته شد باید توفیق از ناحیه پروردگار حاصل شود، باید متوسل به ائمه شد تا توفیق دهند که بتوانیم آماده شویم و گناه در این ماه مرتکب نشویم و عبادتمان را بیشتر کنیم، صفات رذیله را از خودمان دور کنیم، صفات حسنه را متخلق شویم،اینها همه مسایلی است که دست به دست هم داده و در هم تنیده شده است. در انسان، در خانواده، در جامعه، در کشور اگر بخواهد خودسازی صورت پذیرد باید مرحله به مرحله انجام شود و اینطور نیست که به محض اینکه روز اول ماه مبارک رمضان شد این خودسازی صورت پذیرد.

البته یک آثاری را خودماه داراست، اما همه صفات ناشایست از بین نمی رود و این بستگی به کیفیت تربیت، خود سازی و مسائلی که خاص خودش است دارد. بعضی اخلاقیات مثل دروغ نگفتن و کمک به محرومان در ماه رمضان به وضوح دیده می‌شود ولی بعد ماه رمضان به فراموشی سپرده می‌شود این مسئله هم بستگی به همان مسائلی دارد که عرض شد ما باید در طول سال طوری زندگی کنیم که متخلق به اخلاق شویم. بدانیم که در قیامت از گوش سوال می‌کنند، از چشم سوال می کنند، از زبان سوال می کنند، از قلب سوال می‌کنند و... باید مواظب باشیم که غیبت نکنیم، دروغ نگوییم، هر حرفی را نزنیم، تهمت نزنیم.

در روایتی آمده است که: روزی شیطان به حضرت نوح گفت که:(( می خواهم تو را نصیحت کنم، پندی از من داشته باش)) و حضرت نوح فرمود:(( نمی خواهم از تو که شیطان هستی نصیحتی بشنوم)) البته همین‌جا داخل پرانتز عرض کنم که در روایتی از امام علی علیه السلام داریم که حضرت می فرمایند :((حکمت را بیاموزید حتی اگر از منافق باشد.)) حالا در ادامه روایت قبلی، شیطان بسیار اصرار کرد که پندش را به حضرت نوح بیاموزد و گفت:((ای نوح، تو با نفرینت همه امتت را به وسیله عذاب به جهنم فرستادی و کارمرا راحت کردی و به این دلیل که به من کمک کرده ای، من می‌خواهم پاداشت را با این حکمت بدهم)) در همین حین از ناحیه پروردگار به حضرت نوح خطاب رسید که :((ای نوح حکمت شیطان را گوش کن)) و شیطان گفت:(( ایاک والحسد_ از حسد بپرهیز زیرا آنچه که باعث شد من از نزد خداوند رانده شوم و مردم را گمراه کنم، همین حسد بود)) بعدشیطان در ادامه گفت:(( یک نصیحت دیگر هم دارم و آن این است که مواظب باش مبادا حرص بخوری زیرا آنچه که آدم را از بهشت راند، حرص بود)) این روایت در کتاب بحارالانوار آمده است. در زندگی انسان مناسبت های فراوانی به وجود می آید که زندگی انسان را متحول می‌کند، گاهی ممکن است مصیبتی بر انسان عارض شود که زندگی را تغییر دهد. گاهی ممکن است شخصی دچار ورشکستگی مالی شود که زندگی اش تغییر کندوحتی ممکن است زندگی معنوی اش را هم تغییر دهد و از یک مسیر به مسیر دیگری تغییر جهت دهد و در مقابل ممکن است فرد به سفری مثل سفر حج مشرف شود و آن شخص که یک آدم معمولی بوده و گناه می‌کرده، در طی این سفر به یکباره تغییر کند و به سوی خدا حرکت کند.

یا حتی ممکن است افراد، کار خیری انجام دهند که بر اثر آن خداوند آنها را یاری کند و مسیر زندگیشان عوض شود و اینها مسائلی است که بسیار رخ می دهد و یکی از راه هایی که باعث تغییر زندگی انسان و پاک شدن حیات انسان می‌شود، همین دعا کردن است، تقرب به خداوند، عبادت، شبهای جمعه شب های دعا، بیداری سحر و... اینها همه مسایلی است که باعث می‌شود در انسان حالت انفعالی رخ دهد و متقرب به پروردگار شود ماه مبارک رمضان هم یکی از آن ماه ها است که یک شوکی به انسان وارد می کند و از اینجا شروع می شود که انسان امساک می‌کند، و این خودش یک تمرین است و معمولاً از غیبت و دروغ و گناه های مختلف نیز دوری می کند مسئله مهم این است که وقتی این یک ماه تمام شد، انسان این حالت را در خود حفظ کند. و این احتیاج به خودسازی دارد. باید فرهنگ جامعه، فرهنگ مساجد، فرهنگ خانه ها، فرهنگ خیابان ها طوری باشد که نشان دهد انسان نباید دنبال گناه برود.

همانطوری که مرحوم امام خمینی رحمة الله علیه فرمودند:(( عالم محضر خداست، در محضر خدا گناه نکنیم.)) و این برگرفته از کلام معصومین علیهم السلام است. اگر ما در همه حالات این را بدانیم که در محضر پروردگار هستیم و این مسئله برای ما ملکه ذهن شود و به آن یقین پیدا کنیم، نتیجتاً بعد ماه مبارک رمضان هم بر همین حالت پاک خود می توانیم مداومت کنیم و استمرار بورزیم. البته انسان احتیاج به موعظه دارد و انسان هیچ گاه نباید از موعظه خسته و ناراحت شود. همیشه و در همه حال انسان باید حداقل خودش را موعظه کند و حسابرسی کند تا قلب انسان برای خودسازی، عبادت و بندگی آماده شود./933/