ما به لحاظ تولید ادبیات دانش رسانه دینی عقب هستیم

اشاره: دانشگاه دین و رسانه به منظور تعمیق محتوای دینی تولیدات رسانه ملی از طریق جذب و آموزش نیروهای متعهد و متخصص حوزه علمیه و نهادینه سازی ارتباط متقابل حوزه های علمیه و رسانه،  با تصویب شورای سیاست گذاری سازمان در مهرماه 1376 دانشکده صدا و سیما در شهر مقدس قم با هدف جذب طلاب واجد شرایط حوزه های علمیه در مقطع کارشناسی ارشد تأسیس گردید.

اندک زمانی پس از تأسیس این دانشکده، مقام معظم رهبری در دیدار مدیران حوزه آموزشی رسانه ملی در تاریخ ۷۷/۲/۲۱ بر نقش و کارکرد ویژه این دانشکده به شرح زیر تأکید فرمودند:

« ...خوب حالا اینکه شما در قم مرکزی درست کردید بسیار خوب است. در اینجا هم باید عناصر را انتخاب بکنید که اینها در محیط صدا و سیما بتوانند تا آخر مسئولیت خودشان را انجام بدهند...»

بنابراین ضرورت تأسیس این دانشکده در جهت تحقق رسانه همتراز با اسلام و انقلاب اسلامی؛ همچنین تولید دانش بومی و دینی متناسب با آن در راستای تأمین نیازهای رسانه ملی و رسانه دین محور در حیات اسلام است. این رویداد، در واقع امکانی فراهم نمود تا کاوشگران حوزه معارف و علوم اسلامی، با کسب دانش نظری و عملی رسانه به تولید محتوای دینی برای انتقال از طریق ابزارهای نوین ارتباطی مبادرت ورزند.

این دانشکده دارای ۲ گروه آموزشی «هنرهای رسانه ای» با دو رشته آموزشی «تولید سیما» و «ادبیات نمایشی با گرایش فیلمنامه‌نویسی» و گروه «فرهنگ و ارتباطات اسلامی» با دو رشته آموزشی «علوم ارتباطات اجتماعی» و «دین و رسانه» است.

خبرنگار سرویس فرهنگی و اجتماعی خبرگزاری رسا، برای بررسی عملکرد دانشکده دین و رسانه و ضرورت توسعه آن در راستای اهداف حوزه انقلابی با حجت الاسلام عبدالله جلالی مدیر دین و رسانه پژوهش های اسلامی صدا و سیما به بررسی عملکرد بیست و پنج ساله این دانشگاه پرداخته است.

متن کامل این گفت‌وگو بدین شرح است:

رسا- لطفا تاریخچه ای از دانشگاه دین و رسانه ارائه دهید؟

دانشگاه دین و رسانه که قبلاً دانشکده دین و رسانه بود در ابتدا با تک رشته «تهیه کنندگی» در قم شروع به کار کرد و رفته رفته رشته پژوهش‌های ارتباطات اجتماعی به آن اضافه شد و بعد از آن رشته جدیدی تحت عنوان رشته نمایشی اضافه گردید و تا الان نیز همه ساله از طریق آزمون اختصاصی و آزمون سراسری از بین طلابی که سطح ۲ را گذرانده باشند، دانشجو می پذیرد و طلاب عزیز را وارد مباحث رسانه‌ای می‌کند.

در بحث نیروی انسانی نیز رسانه‌ها و به خصوص رسانه ملی از اهمیت بسیاری برخوردار است و به نظر می‌رسد که با توجه به اینکه حتماً نیاز بود که ما در برنامه سازی های با رویکرد معارفی از طلابی که هم به لحاظ تحصیلات حوزوی و تسلط به مباحث دینی و اسلامی آشنا باشند و هم بتوانند در عرصه برنامه سازی و تولید برنامه و تهیه کنندگی مهارت کسب کنند استفاده کند تا بتوانند در برنامه‌های معارفی حضور پیدا کنند و غنای برنامه های معارفی را افزایش دهند.

آنچه که در پیام رهبر معظم انقلاب اسلامی در دیدار با مسؤولان در همان اوایل تأسیس دانشکده فرمودند که «این دانشکده همان مرکزی بود که ما به آن نیاز داشتیم» و من که قبلاً مدیر آموزش در دانشکده دین و رسانه بودم این بیان رهبری معظم را به عنوان یک تابلو برای طلاب عزیز نصب کرده بودم تا نصب‌العین باشد و دانشجویان طلاب عزیز بدانند که در چه جایگاهی حضور پیدا کرده‌اند و بنا است چه نقشی را در آینده ایفا کنند.

رسا- ضرورت شکل گیری این دانشکده را چه می دانید؟

به نظر می‌رسد که به حمدالله دانشکده دین و رسانه اهدافی را که ترسیم کرده بود -که تأمین نیروی انسانی آشنا به دین و رسانه بود تا بتواند هم در حوزه مدیریت و هم در حوزه سیاستگذاری، برنامه ریزی، تولید و برنامه‌ریزی محتوا نقش آفرینی کنند- موفق شده است و توانسته به اهداف تعیین شدهِ خود، دست پیدا کند؛ البته ارزیابی میزان موفقیت آن بستگی به مطالعات میدانی دارد که خود می‌تواند به عنوان یک پروژه تحقیقی در دستور کار مدیران محترم دانشکده دین و رسانه باشد؛ ولی آنچه که در میدان قابل مشاهده است و اطلاعاتی را که ما از حضور عزیزان طلبه در سراسر کشور اعم از مراکز استانی در معاونت خبر، در معاونت سیما، در معاونت صدا، در معاونت پژوهش، نشانگر این است که الحمدلله طلبه های عزیز ما توانسته اند با حضور جدی در بخش ها و اضلاع مختلف رسانه ملی نقش آفرینی کنند که حتی برخی از دوستانی که علاقمند نبودند و یا امکان این که در رسانه ملی حضور پیدا کنند برای آنان فراهم نشده بود، امروزه شاهد هستیم که در جاهای مختلف رسانه کشور- چه در حوزه های علمیه و چه در دانشگاه ها- به شکل تدریس و کارهای فرهنگی خیلی موفق عمل می کنند و مشغول فعالیت های فرهنگی و رسانه ای خوبی هستند که قابل تقدیر است.

البته این نیز جزو همان آمایش نیروی انسانی است که بایستی دوستان دانشکده و حوزه‌های علمیه به دنبال این باشند که بانک هوشمندی از اطلاعات مربوط به این عزیزان را داشته باشند و رصدی کنند از حضور طلاب تحصیلکرده در رشته‌های ارتباطات و رسانه تا انشاالله شاهد تأثیر بیشتر این عزیزان در عرصه‌های فرهنگی و رسانه‌ای کشور باشیم.

رسا- آیا  دانشکده دین و رسانه توانسته است به اهداف خود دست پیدا کند؟

بر اساس بیانیه گام دوم انقلاب اسلامی که ما در واقع در این پیام بسیار ارزشمند و در این بیانیه که منشور حرکت فرزندان انقلابی برای گام دوم انقلاب است مخصوصاً طلاب رسانه‌ای که الحمدلله شاهد استقبال بیشتر طلاب برای تحصیل در این حوزه هستیم و شاید رقم طلاب رسانه ای تا به امروز را تا ۸۰۰ نفر بدانیم گزافه نباشد.

این امر نشانگر این است که از لحاظ کیفی و کمی الحمدالله حوزه علمیه و دانشکده و رسانه ملی توانسته است با جذب و آموزش طلاب محترم خلَعِ نیروی انسانی در زمینه معارفی را پُر کند و در بخش های مختلف بعد از مدیریت استان ها، مخصوصاً در مراکز استانی، شاهد هستیم که هر کدام از طلاب راهبری برخی از شبکه های استانی را بر عهده دارند و در معاونت سیما و در رادیو و تلویزیون و در بخش های جدی و نمایش نیز حضور موثری از آنان را شاهد هستیم.

رسا- نقش این دانشکده در رشد حوزه انقلابی چیست؟

در بیانیه گام دوم انقلاب، مهمترین رسالت را که مقام معظم رهبری «شکستن انحصار تبلیغات دشمن» می‌داند نشان می‌دهد که این دانشکده می‌تواند طلابی را تربیت کند که برای آینده حوزه انقلابی و برای ترویج و تبیین حوزه انقلابی گام‌های مهمی را بردارند؛ مخصوصاً در این بیانیه که در بخش‌های مختلفی به بحث جوانان تاکید فراوانی شده است که الحمدالله سرما در این باره بالا است که طلبه های جوان باسواد و خوش فکری را در عرصه‌های مختلف رسانه‌ای شاهد هستیم و آنها در حال کنشگری هستند.

واقعاً انسان می بالد که حوزه علمیه، امروز حوزه‌ای است که طلبه های جوان انقلابی فعال کنشگر در بخش های مختلف رسانه ها- چه شبکه‌های اجتماعی چه در شبکه‌های استانی و ملی- حضور جدی دارند و رسالت انقلابی را دارند دنبال می کنند.

بالاخره بخشی از مأموریتی که مقام معظم رهبری در این بیانیه برای آشنایان به رسانه ترسیم کرده‌اند این است که در واقع باید بتوانند خودشان را برای رسانه آماده کنند تا در طراز انقلاب اسلامی باشند؛ یعنی هم خود شخص باید در طراز انقلاب اسلامی تربیت شود و مهارت ها را یاد بگیرد و هم بتوانند با استکمال روحی و مهارتی و معنوی به رسالت رسانه ای خود عمل کند.

رسا- آینده این دانشکده را چگونه ارزابی می کنید؟

به حمدالله به لحاظ آینده پژوهی نیز ما شاهد این هستیم که رشته های جدیدی در دانشگاه اضافه شده است که از جمله آن فلسفه رسانه است که به نظر می‌رسد با چشم‌اندازی که دوستان برای برنامه پنج ساله و با رویکردی که ریاست محترم جدید سازمان صدا و سیما در حوزه تحول و هویت و موضوع عدالت درپیش گرفته اند، حتماً بایستی فرصت هایی را فراهم کنیم تا نیازهای جدید را شناسایی کنیم و دانشگاه بتواند بر اساس نیازهای جدید و نسل جدید، از رسانه‌ها که در پیش روی ما خواهند آمد شکل رسانه ها و ظرفیت هایی که به وجود آورده اند را در تربیت نیروی انسانی تامین کننده نیازهای جدید باشد تا از عهده مسئولیت‌های جدید برآیند.

به نظر می رسد که مسؤولان دانشکده این فرصت را باید غنیمت شمارند و بتوانند خود را برای ۱۰ تا ۵۰ سال آینده آماده کنند و نیازها و ظرفیت‌هایی را که فناوری های جدید برای بشر امروز ایجاد کرده است را قدر بدانند.

 به نظر می رسد که ما به لحاظ تولید ادبیات دانش رسانه دینی عقب هستیم و دانشکده و سایر مراکز آموزشی و پژوهشی در کشور وظیفه دارند که هم افزایی ایجاد کنند درحالی که دانشگاه های مختلف کشور ما که در رشته‌های ارتباطات مشغول هستند، هنوز در وادی ترجمه به سر می‌برند که این یک ضایعه بزرگ برای جامعه علمی ما است و ما را از عرصه های علمی عقب نگه می دارد.

به حمدالله ما با تأسیس دانشگاه باقرالعلوم(ع)، دانشکده دین و رسانه و سایر مراکز پژوهشی مثل پژوهشکده اداره کل پژوهش های اسلامی صدا و سیما، توانسته ایم میدان جدیدی باز کنیم و ادبیات جدیدی را تولید کنیم که به نظر می رسد باید از مرحله ترجمه خارج شده و وارد مرحله تولید و ابداع شویم و با استفاده از پژوهش‌های پژوهشگران، کارشناسان و اساتید بتوانیم با راه اندازی کرسی های آزاد اندیشی و تولید علم عقب‌ماندگی‌هایی را که در تولید ادبیات اسلامی رسانه ها پیش رو داریم برطرف کنیم.

از طرفی ما در فضای بین الملل غایب هستیم و حرف های جدیدی در عرصه دین و رسانه داریم و در زمینه اخلاق و رسانه، فیلم و رسانه و فلسفه رسانه ما هنوز نتوانسته ایم وارد تعامل با مراکز علمی پژوهشی دنیا شویم.

ما در کنفرانس ها و همایش ها غایب هستیم و به نظر می‌رسد که بایستی با یک نگاه جدید و در کنار رشته های تحصیلی، بخش زبان های خارجی، به خصوص عربی، انگلیسی و فرانسه را در دانشکده دین و رسانه داشته باشیم تا دانشجویان را به زبان‌های خارجی مسلح کنیم؛ چرا که ما بعد از ۲۷ سال حتماً می‌توانیم حرف‌های جدی در بحث رسانه برای دنیا داشته باشیم و وارد تعاملات شویم.