گزارشی از نشست بررسی تحلیلی سرودهای «عزیزم حسین(ع)» و «سلام فرمانده»

به گزارش خبرنگار سرویس فرهنگی و اجتماعی خبرگزاری رسا، اولین برنامه «اندیشگاه رسانو» با بررسی تحلیلی الگوهای موج آفرینی در فضای مجازی با تولیدات مذهبی و با تمرکز بر سرودهای «عزیزم حسین (ع)» و «سلام فرمانده» به همت معاونت فضای مجازی، هنر و رسانه دفتر تبلیغات اسلامی در مرکز همایش های غدیر برگزار شد.

سلام فرمانده؛ اثری با محسنات بسیار

در این نشست، حجت الاسلام والمسلمین احمد اولیایی «فعال عرصه رسانه و فضای مجازی» اظهار داشت: هرچند از اثر سلام فرمانده در جامعه باید حمایت کرد اما در مجامع علمی و سیاستگذاری عرصه رسانه باید به آسیب های آن پرداخت تا بتوان آثار قوی تری تولید کرد.

وی افزود: به نظر برخی از اندیشمندان، صراحت می تواند آثار ایدئولوژیک یک اثر هنری در عرصه فرهنگ را بکاهد لذا شاید بهتر است در این موارد حمایت مردمی بیشتر از حمایت حاکمیتی باشد.

این استاد ارتباطات خاطرنشان کرد: نباید تحلیل های ما در مورد پدیده های فرهنگی به صورت تک بعدی باشد؛ مثلاً نباید در نقد سرود سلام فرمانده متن شعر، موسیقی آن و جلوه های بصری به صورت جدا و به تنهایی مورد بررسی واقع شوند بلکه باید زمان، مکان، و ادراک اجتماعی پیشینی و پسینی مردم نیز لحاظ گردد.

وی در پایان، مداحی های آقای آهنگران را نمونه ای دیگر از این موج آفرینی ها نامید و گفت: باید مراقب باشیم حجاب معاصرت و مجاورت ما را از تحلیل واقع نگرانه دور نسازد.

سه نوع تحلیل در مواجهه با سرود «سلام فرمانده»

در ادامه، حجت الاسلام والمسلمین مصطفی اسماعیلی «فعال عرصه رسانه و فضای مجازی» اظهار داشت: واقعیت این است که جامعه فرهنگی و نخبگانی کشور ما از مسائل فرهنگی جامعه غافل می باشد؛ متأسفانه در بسیاری از اوقات متوجه رویدادهای اجتماعی پیش رو نیستیم.

وی افزود: در مواجهه با پدیده ای همچون سرود سلام فرمانده با سه نوع تحلیل مواجه هستیم؛ برخی غرق در بررسی این سرود از جهت فرم و نوع موسیقی آن شده اند.

حجت الاسلام والمسلمین اسماعیلی خاطرنشان کرد: برخی از ناقدین سرود سلام فرمانده را با نگاه دینی و عرفانی صرف بررسی کرده و موفقیت آن را فقط ناشی از اخلاص عوامل ساخت می دانند.

وی تحلیل از نگاه نمایشی و جلوه های بصری سلام فرمانده را سومین نوع تحلیل در مورد این سرود دانست و گفت: یکی از مهمترین فناوری های مهم در عرصه فرهنگی «مسجد» است؛ این موضوع در فیلمبرداری اولیه سرود سلام فرمانده با محوریت مسجد مقدس جمکران مورد توجه بوده و این یکی از نقاط قوت آن است.

این فعال عرصه رسانه و فضای مجازی تصریح کرد: باید به ظرفیت های مسجد در جریان آفرینی های اجتماعی بیش از پیش توجه کنیم.

وی در پایان با اشاره به لزوم پرورش طلاب متخصص در زمینه تولید محتوای رسانه ای افزود: ما باید برای کادرسازی در حوزه های علمیه واحدهای تخصصی ایجاد کنیم تا در عرصه فناوری های اجتماعی مبتنی بر رسانه ایفای نقش داشته باشند.

نباید سرود سلام فرمانده یک کنش گری حاکمیتی نشان داده شود

فاطمه داداشی «فعال عرصه رسانه و فضای مجازی» وقتی که خود این سرود را به عنوان یک متن مورد بررسی قرار می دهیم با یک فرم و متن مواجهیم؛ موافقین و مخالفین سرود سلام فرمانده روی وجوه مثبت و منفی خود آن اتفاق نظر دارند؛ اما هرکدام از آن ها از زاویه دید خود به نقد آن می پردازند.

وی افزود: موافقت ها و مخالفت ها با سرود سلام فرمانده ریشه در نوع نگاه و جبهه فکری افراد داشته و عمق قابل توجهی ندارند.

داداشی خاطرنشان کرد: وقتی که نقد محتوا بر پایه زاویه دید باشد دیگر گوش شنوایی برای نظرهای جبهه مقابل وجود ندارد.

وی کم توجهی به اصول ادبیاتی در شعر کودکان را یکی از ویژگی های این نوع شعر دانست و گفت: نباید در شعر کودک چندان به دنبال رعایت اصول و ترتیب های ادبیاتی باشیم.

این فعال عرصه رسانه و فضای مجازی ورود رسانه ملی به پخش مراسم سرود سلام فرمانده در ورزشگاه آزادی تهران را خطا دانست و گفت: این موضوع باعث شد جریان اجتماعی ساخته شده توسط این سرود به یک جریان سازمان یافته و حاکمیتی در اذهان مردم تبدیل شود.

ایجاد موج اجتماعی توسط سرود سلام فرمانده و با نقش آفرینی کودکان

حجت الاسلام والمسلمین سید یاسر سیدنژاد فعال عرصه رسانه و فضای مجازی» گفت: خاصیت شعر کودکان بی نظمی آن است؛ اگر شعر کودکانه را بخواهیم نظم و ترتیب ادبی دقیق ببخشیم ذائقه مخاطب خود را نمی تواند برانگیزد.

وی افزود: اگر بخواهیم پدیده ای را پس از ایجاد مورد اصلاح قرار دهیم قطعاً دیگر اثرگذاری اجتماعی قبل را از دست می دهد.

حجت الاسلام والمسلمین سیدنژاد خاطرنشان کرد: بدون شک یک دو قطبی در جامعه ما ایجاد شده است که این موضوع باید مورد ملاحظه واقع گردد.

وی جریان سازی سرود سلام فرمانده را قابل تحسین دانست و گفت: گلوله برفی ایجاد شده از سوی سلام فرمانده دارای عناصر مختلفی بود که کودکان اصلی ترین آن ها هستند.

گره خوردن جنبه ادبی با جنبه بصری در سرود سلام فرمانده/ ابهام در تخاطب این سرود

سیدمهدی موسوی «فعال عرصه رسانه و فضای مجازی» در مورد وجوه مثبت شعر سلام فرمانده می توان به سوار شدن آن روی ملودی و ارتباط گرفتن با ذائقه زبانی کودکان امروز اشاره کرد.

وی افزود: یکی دیگر از مؤلفه هایی که به سرود سلام فرمانده تشخُص داد گره خوردن یک جنبه ادبی با یک جنبه بصری است؛ این گره از لفظ سلام فرمانده و احساس کنشگری و مشارکت کودکان با احترام نمادین نظامی ایجاد شد.

موسوی خاطرنشان کرد: یک سری گرایشات عوامانه باعث شده کودکان به متن سرود سلام فرمانده نزدیک شوند.

وی سرود سلام فرمانده را حائز دعا برای فرج در کنار مضمون مهدویت دانست و گفت: محتوای عهد بستن با فرمانده و دعا کردن برای آن یک امر عاطفی مهم برای کودکان بود.

این فعال عرصه رسانه و فضای مجازی تصریح کرد: حداقل کاری که سرود سلام فرمانده انجام داده است ایجاد موج اجتماعی در میان کودکان و نوجوانان می باشد.

وی با اشاره به برخی از نقاط ضعف شعر سلام فرمانده افزود: اینکه در این شعر گفته می شود مانند میرزا کوچک خان کار را تمام می کنم، مصداق تاریخی ندارد.

موسوی بیان داشت: کوچک بودن کودک با مثال زدن میرزا کوچک خان تطابق معنایی چندایی ندارد.

وی در پایان گفت: مقام تخاطب این شعر تا حدودی مبهم است و همان طور که دیده شد برخی سرود سلام فرمانده را در تجلیل از حاج قاسم و برخی از مقام معظم رهبری و بعضی دیگر نیز در تعظیم حضرت امام زمان (عج) معرفی نمودند.

مردمی بودن، رمز موفقیت سرود «سلام فرمانده»

حجت الاسلام والمسلمین مرتضی حاجیانی «مدیرکل فضای مجازی دفتر تبلیغات اسلامی» در این نشست تصریح کرد: اداره کل فضای مجازی تلاش دارد تولید علم و محتوا در میدان رسانه را افزایش دهد.

وی افزود: یکی از ثمرات رشد تولیدات در عرصه فضای مجازی رویداد بین المللی ملت امام حسین (ع) بود که اختتامیه آن در روز گذشته برگزار شد.

حجت الاسلام والمسلمین حاجیانی خاطرنشان کرد: عنوان اندیشگاه رسانو را در اجتماع کنشگران فعال در عرصه رسانه های نوین دیده ایم؛ برگزاری کرسی های متعدد با موضوع رویدادهای رسانه ای روز یکی از برنامه های این اندیشگاه است.

وی موج آفرینی در فضای مجازی را یکی از اصلی ترین مسائل فعالان رسانه ای دانست و گفت: باید دید آیا تشکیلات و زیرساخت های لازم برای این موضوع ایجاد شده یا نیاز به بازبینی و اصلاح دارند؟

مدیرکل فضای مجازی دفتر تبلیغات اسلامی تصریح کرد: تجربه موج آفرینی سرود سلام فرمانده می تواند به بسیاری از مجامع فعال عرصه فضای مجازی در تشخیص مسیر درست برای ایجاد موج کمک کننده باشد.

وی با اشاره به لزوم داشتن مبنای مشترک برای رسیدن به جریان آفرینی افزود: داشتن اشتراک مبنایی و یا تقابل مبنایی می تواند کاربران فضای مجازی را به واکنش وادار کرده و موج آفرین باشد.

حجت الاسلام والمسلمین حاجیانی بیان داشت: مخاطب داشتن یک برنامه رسانه ای یکی دیگر از اصول مهم در ایجاد موج است؛ محسنات و عیوب یک کار رسانه ای متناظر با مخاطبین آن قابل بررسی است.

وی گفت: تجربه ثابت کرده است که عمده محصولاتی که به صورت سازمانی تولید و منتشر شده اند، از قابلیت موج آفرینی کمتری نسبت به تولیدات مردمی برخوردارند.

مدیرکل فضای مجازی دفتر تبلیغات اسلامی در پایان اظهار کرد: سرگرم کنندگی باید یکی از مشخصه های اصلی در تولیدات رسانه ای ما باشد؛ این یک اصل غیرقابل انکار بوده و از راه های مهم برای ارتباط گیری مخاطب با محصول رسانه ای است.

عدم صراحت گویی، یکی از آسیب های امروز جبهه فرهنگی انقلاب است

سپس، حجت الاسلام والمسلمین سیدیاسر تقوی «فعال عرصه رسانه و فضای مجازی» ابراز کرد: جبهه فرهنگی انقلاب اسلامی متأسفانه دچار آسیب عدم صراحت گویی شده است.

وی افزود: سلام فرمانده عرصه گفت و گو با جریان های مقابل نیست؛ بلکه عرصه تقابل در میدان جنگ نرم است.

حجت الاسلام والمسلمین تقوی خاطرنشان کرد: جمهوری اسلامی ایران باید با صراحت بیشتری در عرصه فرهنگ به تبیین ارزش های مورد پذیرش خود بپردازد.

حماسه و احساس همواره در کنشگری های اجتماعی مردم ایران نقش داشته است

سپس، حجت الاسلام والمسلمین عبدالحسین مشکانی «فعال عرصه رسانه و فضای مجازی» اظهار داشت: این پدیده اجتماعی نیاز به یک پیمایش و تحقیق دقیق دارد؛ به نظر می آید یکسری عوامل زمینه ای در مورد این پدیده وجود دارند که با در نظر گرفتن آن ها می توان تحلیل های دقیق تر و جامع تری را حول آن داشته باشیم.

وی افزود: آسیب در نوع و تبلیغ دین داری ما یکی از زمینه های ایجاد موج توسط سرودهایی همچون سلام فرمانده است؛ جامعه ای که در دینداری خود احساس نقصان داشته باشد، این احساس خود را با برخی اتفاقات و پدیده ها پوشش می دهد.

حجت الاسلام والمسلمین مشکانی خاطرنشان کرد: ترکیب حماسه و احساس در طول تاریخ بر دینداری مردم ایران تأثیر بسزایی داشته است؛ اما این بُعد از تبلیغ و دینداری در دهه های اخیر مورد غفلت واقع شده است.

وی نوجوانان جامعه را افرادی بسیار تأثیرگذار در سرنوشت کشورها دانست و گفت: دوران نوجوانی، دورانی از حیات انسان هاست که موج های اجتماعی مختلفی را می تواند رقم بزند؛ هرگز نباید از استعدادها و دغدغه های این قشر از جامعه غافل شد.

این فعال عرصه رسانه و فضای مجازی مارپیچ سکوت را یکی دیگر از آسیب های زمینه ای در تبلیغ دین از سوی متولیان امر برشمرد و تصریح کرد: باید ما با قاطعیت بر جنبه حماسی دین خود تأکید داشته و در تبلیغ آن سکوت پیشه نکنیم.

وی با اشاره به ظرفیت های موجود در پدیده های موج آفرین افزود: زمان، ادبیات و سرشاخه های پویش های اجتماعی می تواند بر ظرفیت موج آفرینی آن ها بیافزاید.

حجت الاسلام والمسلمین مشکانی بیان داشت: بعد از دوران کرونا نیازی به اجتماع و هم افزایی افراد دین مدار ایجاد شد که سرود سلام فرمانده در این روزها به میدان آمد و این اتفاق را رقم زد.

وی در پایان گفت: سرود سلام فرمانده فناوری جدیدی با ترکیب کردن هیئت، ادبیات حماسی و سرود ارائه کرد که می تواند الگوی خوبی برای کارهای فرهنگی بعدی باشد.

هنوز فعالان دینی عرصه رسانه از سوی سازمان های فرهنگی جدی گرفته نشده اند

همچنین، حجت الاسلام والمسلمین علیرضا محمدلو «فعال عرصه رسانه و فضای مجازی» گفت: انقلاب اسلامی توانسته است در ساختن یک جنبش اجتماعی در سنین پایین افراد توده جامعه موفق باشد.

وی افزود: سرود سلام فرمانده پدیده ای است که توانست موانع قومیتی و ادبیاتی را پشت سر گذارد و از یک فعالیت شبکه ای به یک جریان اجتماعی تبدیل شود.

حجت الاسلام والمسلمین محمدلو خاطرنشان کرد: سلام فرمانده گزاره مهمی را مورد توجه قرار داد؛ این گزاره توجه به فضاست. ما در ازای فضا کانون ها و هیئات مذهبی را در ذهن داریم و هنوز فعالان دینی عرصه رسانه جدی گرفته نشده اند.

وی انسجام اسلامی را از داشته ها و ظرفیت های اجتماعی جهان اسلام دانست و گفت: توجه به جزئیات است که باعث تمایز یافتن سرود سلام فرمانده شد.