تفاوت های حکمرانی اسلامی و اموی

به گزارش سرویس حوزه و روحانیت خبرگزاری رسا، حجت الاسلام والمسلمین نجف لک زایی در اولین قسمت از ویژه برنامه «مسیر» به تشریح موضوع حکمرانی پرداخت و گفت: با توجه به اینکه قیام امام حسین(ع) در تقابل با حکومت وقت بوده، یک بعد پررنگ در این قیام بُعد سیاسی آن است. در حوزه سیاست گاهی از حکومت صحبت می کنیم و گاهی از حکمرانی سخن به میان می آوریم. وقتی ما از حکومت سخن می گوییم، بیشتر جنبه ایستایی آن مد نظر است و در مورد حکمرانی جنبه پویایی و توجه به فرآیندها و محصولات نیز پررنگ می شود.

وی افزود: در تعریف حکمرانی معمولا می گوییم راهبری قدرت از مبدأ تا مقصد است. این یک الگویی است که امام حسین(ع) در اقتدا به پیامبر اکرم(ص) و پدر بزرگوارشان حضرت علی(ع) دنبال آن است و الگوی دیگر در حکمرانی الگوی اموی می باشد که یزید آن را پیگیری می کند.

رئیس پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی خاطرنشان کرد: امام حسین(ع) می فرمایند: و علی الاسلام السلام، اذ قد بلیت الامة براع مثل یزید؛ یعنی فاتحه اسلام با حکمرانی کسی مثل یزید خوانده است. این روایت به ما متذکر می شود که خروجی حکومت اموی با سردمداری کسی مانند یزید از بین رفتن اسلام می باشد. این در حالی است که وظیفه امام حفظ اسلام است.

وی شبکه حکمرانی را دارای شش رکن اساسی دانست و گفت: مبدأ، مقصد، متحرک ها (کنشگران)، محرک ها (پیشران ها)، مسیر و مسافت شش رکن اصلی در شبکه یا مجموعه حکمرانی می باشد و بر نوع و عملکرد آن تأثیرگذار است.

استاد علوم سیاسی دانشگاه باقرالعلوم(ع) در ادامه تفاوت های حکمرانی اسلامی و اموی را برشمرد و تصریح کرد: این دو نوع حکمرانی در ابعاد مختلفی با هم تفاوت دارند؛ اما با توجه به عناصر شش گانه حکمرانی این تفاوت ها در این شش دسته قابل تقسیم هستند. در یکی از فرمایشات حضرت امام حسین(ع) چهار مطلب در وصف قیام خودشان بیان کرده اند. ایشان می فرمایند: لِنَرُدَ الْمَعالِمَ مِنْ دِینِکَ، وَ نُظْهِرَ الاِصْلاحَ فِی بِلادِکَ، وَ یَأْمَنَ الْمَظْلُومُونَ مِنْ عِبادِکَ، وَ یُعْمَلُ بِفَرَائِضِکَ وَ سُنَنِکَ وَ أَحْکامِکَ.

وی در تشریح این حدیث گفت: بنا بر این روایت در حکمرانی حسینی و اسلامی و علوی و نبوی شعائر دینی در ابعاد مختلف روز به روز ظهور و بروز بیشتری پیدا می کند؛ اما در حکمرانی اموی این شعائر روز به روز کم رنگ تر می گردد.

حجت الاسلام والمسلمین لک زایی بیان داشت: در حکمرانی اسلامی اصلاح مادی و معنوی را در شهرها می توان دید. در حکمرانی اسلامی که امام حسین(ع) به دنبال آن است امنیت برای عموم مردم فراهم می شود نه فقط برای عده خاصی از مردم شامل هیأت حاکمه و اطرافیان آن ها باشد.

وی گفت: جالب توجه است خود حضرت امام حسین(ع) در همان آغاز حرکتشان از مدینه به مکه مطرح کرده و در مکه نیز بر آن تأکید فرمودند که وقتی حضرت موسی(ع) از ترس فرعونیان از مصر به سمت مدین رفت آیه خائفاً یترقب برایشان نازل شد. ایشان در حال مصر را ترک کرد که می ترسید و خوف بر جان خودش داشت. امام حسین(ع) نیز وقتی از مدینه به سمت مکه حرکت کردند این بحث مطرح شد، اما ایشان به طور غیرمستقیم به افرادی که آن را بحث نمودند فهماندند که ما هم مشابه وقایع موسی(ع) در مقابل فرعون را داریم. پس حکومت اموی را همچون حکومت فرعونی معرفی نمودند.

رئیس پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی اظهار کرد: امنیت در عصر فرعون فقط برای قبطی ها بود و بنی اسرائیل امنیت نداشتند.

وی با تأکید بر اصالت داشتن نجات و امنیت مردم در حکمرانی اسلامی عنوان داشت: در حکمرانی اسلامی برخلاف حکمرانی اموی عمل به واجبات و سنن الهی یکی دیگر از ارکان آن به شمار می آید.

استاد علوم سیاسی دانشگاه باقرالعلوم(ع) با بیان این که حضرت امام حسین(ع) با وجود وعده های مادی که یزید به ایشان داده بود اما فرمودند "هیهات منا الذله"، گفت: یک راهبرد اصلی در تشخیص تفاوت های بین حکمرانی حسینی و اموی این است که بدانیم در حکمرانی حسینی به هنگام تزاحم های بین منافع دنیوی و اخروی، مصالح اخروی تقدم می یابند.

حجت الاسلام والمسلمین لک زایی آمدن امام حسین(ع) به همراه خانواده شان به سمت کوفه را دلیلی واضح بر عدم جنگ طلبی ایشان برشمرد و خاطرنشان کرد: عمر سعد برای وعده حکومت ری آمده بود که امام حسین(ع) به او می فرمایند "از گندم ری نخواهی خورد".

وی گفت: در منزل ثعلبیه که بین راه مکه به کوفه است شخصی از امام حسین(ع) پرسید هدف شما از این حرکت چیست؟؛ امام در پاسخ به او فرمودند ما دو نوع حکمرانی داریم، امامی داریم که به هدایت دعوت می کند و مردم به او لبیک می گویند و امام و حکمرانی هم داریم که مردم را به گمراهی دعوت می کند و مردم نیز به او لبیک می گویند. آن مردمی که به امام دعوت کننده به هدایت لبیک می گویند به بهشت می روند، اما مردمی که دعوت کننده به ضلالت ارا لبیک می گویند به جهنم برده می شوند.

رئیس پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی بیان داشت: امام حسین(ع) در ادامه پاسخ به آن شخص سؤال کننده می فرمایند این حرف خداوند در قرآن کریم است که فریق فی الجنة و فریق فی السعیر.

وی ضمن بیان برخی الزامات حسینی ماندن، افزود: باید حواسمان باشد برای اینکه بدانیم اولا خودمان در چهارچوب حکمرانی اسلامی رفتار می کنیم یا خیر. باید بدانیم که در روز عاشورا هر دو طرف نماز جماعت برگزار شد و آن ها هم در ظاهر دین داری می کردند؛ شاخص مهم در تشخیص حکمرانی اسلامی و غیراسلامی این است که ببینیم خروجی های ما و دیگران چیست؟ آیا خروجی و مقصد و مقصود کارهای ما تقویت قرآن و مکتب اهل بیت(ع) است یا در جهت عکس آن یعنی تضعیف دین مبین اسلام می باشد.

حجت الاسلام والمسلمین لک زایی در پایان خاطرنشان کرد: ما امروز در سطح دنیا یک طرف حکمرانی حسینی، علوی، نبوی و توحیدی را داریم و منتظر حکومت مهدوی هستیم و در سوی دیگر حکمرانی ظالمان و ستمگران را در شکل ها و چهره های مختلف به رهبری نظام سلطه در دنیا داریم؛ همان طور که مقام معظم رهبری فرمودند نظام سلطه می خواهد دنیا را به دو بلوک سلطه گر و سلطه پذیر تقسیم نماید و این در حالی است که اسلام عزیز به ما می گوید که سلطه پذیر نباشید؛ لذا رهبر معظم انقلاب اسلامی فرمودند که از نظر ما دنیا به دو بلوک سلطه گران و سلطه ستیزان تقسیم می شود. ما در برابر سلطه شما ایستاده ایم و ادامه دهنده راه امام حسین(ع) و شهدای کربلا هستیم.