ویژگی‌های فقه اجتماعی رهبر معظم انقلاب

به گزارش خبرنگار گروه سیره امامین انقلاب خبرگزاری رسا، سلسله نشست های علمی مکتب شناسی فقهی امام خامنه ای، در قالب نشست علمی با موضوع ماهیت و مبانی مکتب فقهی امام خامنه ای شامگاه سه شنبه از سوی موسسه آموزش عالی حوزوی امام رضا(ع) با همکاری دفتر حفظ و نشر آثار آیت الله العظمی خامنه ای و با حضور آیت الله  محسن اراکی و حجت الاسلام والمسلمین نعیمیان به صورت مجازی برگزار شد.

بر اساس این گزارش آیت الله اراکی، عضو شورای عالی حوزه های علمیه کشور با اشاره به مکتب فقهی مقام معظم رهبری گفت: در عرصه فقه فردی یا خرد سه گرایش عمده دیده می‌شود، گرایش و مکتب آیت الله خویی که عمدتاً اثر پذیرفته از میرزای نائینی است و مبنای آن تکیه بر مباحث فنی اصولی است.

وی افزود: گرایش دیگر فهم عرفی در کنار فن اصولی است که مکتب آیت الله حکیم و آیت الله شاهرودی می باشد و مقام معظم رهبری نیز در این روش به استنباط می‌پردازند و روش سومی هم داریم که افراط در فهم و اظهارات عرفی است و فقیه را از دستیابی به مبانی دور می‌کند.

عضو جامعه مدرسین حوزه علمیه قم با اشاره به فهم تاریخی مقام معظم رهبری ابراز کرد: تسلط مقام معظم رهبری بر تاریخ اسلام و اهل بیت (ع) که به نوعی خود را در کتاب انسان 250 ساله هم نشان داد در فهم و استنباط مسائل بسیار نقش داشته و تاثیرگذار است.

استاد درس خارج حوزه علمیه قم با بیان ویژگی های فقه اجتماعی رهبر معظم انقلاب در چهار عرصه فقه حکمرانی، اظهار داشت: در عرصه فقه حکمرانی مقام معظم رهبری مردم را به عنوان محور قرار می دهد و این مردم محوری ذوقی و براساس ذوق سیاسی نیست بلکه براساس استنباط و دلیل است و از همین رو مردم سالاری دینی را مقام معظم رهبری مطرح می کنند.

عضو مجمع تشخیص مصلحت نظام ادامه داد: در عرصه تاسیس حکومت هر چند حاکمیت مشروعیت‌اش را از خداوند می گیرد اما این حکومت را مردم در عرصه جامعه به وجود می آورند لذا مشروعیت از سوی خدا اما فعلیت و موجودیت ابتدایی و استمراری حکومت اسلامی به خواست مردم می‌باشد و منظور از مردم سالاری یعنی مردم به وجود آورنده حکومت عدل هستند.

آیت الله اراکی با اشاره به عرصه پشتیبانی از حکومت در اجرای عدل تصریح کرد: مردم در اجرای حق نیز نقش بسیار تاثیرگذاری دارند مثلاً در تاریخ صدر اسلام ببینید یکی از مشکلات حکومت امیرالمومنین علیه السلام این بود که فضای حکومت حضرت با فضای زمانی حکومت پیامبر متفاوت بود و امام علی (علیه السلام) با مخالفت جمعی از خواص روبه رو بود که بخشی از مردم جامعه نیز با آنها بودند لذا در چنین شرایطی نقش مردم خود را به خوبی نشان می‌دهد پس مردم در پشتیبانی از حکومت در اجرای عدالت بسیار تاثیر گذار و نقش آفرین هستند.

عضو جامعه مدرسین حوزه علمیه قم ادامه داد: عرصه سوم حضور مردم در حکمرانی، نصرت و یاری حکومت است؛ در قرآن کریم نیز دو پیمان اطاعت و نصرت بین مردم و حاکم حکومت بسته شده است.

وی با تاکید بر عرصه تشکیل دولت یادآور شد: دولت چیزی فراتر از قدرت حاکم و تشکیل حکومت است و وقتی دولت می گوییم تمام قوای یک حکومت را در بر می‌گیرد و براساس مقتضیات هر عصر و دروه ای سادگی و پیچدگی به خود می‌گیرد.

آیت الله اراکی با ابراز مثالی نسبت به حوادث روز جامعه خاطرنشان کرد: حضرت آقا در جریان اغتشاشات سال 88 و فشارهایی که برای ابطال انتخابات گروهی داشتند، حضرت آقا تمام فشارها و ناملایمات را به جان خریدند اما چهارچوب ها را به هم نزدند و امروز عظمت آن تدبیر سیاسی را بهتر درک می‌کنیم و این به نوعی شیوه فقهی و تفکر ارزشمند فقهی در امور سیاسی بود.

رئیس دانشکده اصول الدین با بیان اینکه فقه زیرساخت های این نظام را تشکیل می دهد، بیان کرد: حضرت آقا زیرساخت های سیاست ها را در بیانیه گام دوم و فرمایشاتشان بارها بیان کرده اند که باید بر روی آنها کارهای پژوهشی جدی صورت بگیرد و براساس آن زیرساخت ها قانونگذاری و کار تشکیلاتی کرد و حضرت آقا گستره عظیم فقهی بیان کرده که کار جدی فقهی را می طلبد.

رئیس سابق مجمع تقریب مذاهب اسلامی با اشاره به اینکه روش استنباط در روش خرد و کلان یکسان است اما مسائل متفاوت می باشد، اظهار داشت: رشد هر علمی به پیدایش پرسش های جدید است در گذشته و قبل از گذشته پرسش ها بسیار محدود بوده اما پس از انقلاب سوالات نیز در بستر نو و به روز تری می‌باشد مثلا با روی کار آمدن انقلاب اولین پرسش شیوه حکومت‌داری در انقلاب اسلامی است و پس از آن شیوه بانکداری، آموزش و پرورش، درمانی و ... در حکومت اسلامی است و لذا وقتی پرسش ها پدید آمد نیاز به پاسخ هم پدید می آید و اینجاست که حوزه باید پاسخ گوی نیازهای نظام باشد.

عضو مجلس خبرگان رهبری افزود: تفکرات حضرت امام و اندیشه های مقام معظم رهبری توانسته اند بستر پاسخ گویی به مسائل نظام را در حوزه های علمیه به وجود بیاورند و این افتخاری برای حوزه های علمیه جهان تشیع خصوصاً حوزه علمیه قم است.

آیت الله اراکی در پایان با اشاره به اهمیت نشر مبانی فکری مقام معظم رهبری در جامعه عنوان کرد: متاسفانه رسانه ها در ترویج اندیشه های رهبر فرزانه انقلاب اسلامی کوتاهی کردند و باید همه سخنرانی های ایشان را خیلی دقیق تحلیل کنند؛ باید صدا و سیما هم باید اندیشه های مقام معظم رهبری را در جامعه نشر دهد و به پخش چند سخنرانی اکتفا نورزد.