۲۱ آذر ۱۴۰۱ - ۱۰:۵۲
کد خبر: ۷۲۵۴۳۳

عوامل شروع جنگ جمل را در کتاب «الجمل» بخوانید

عوامل شروع جنگ جمل را در کتاب «الجمل» بخوانید
کتاب الجمل روایت مستند از «کتاب الجمل» شیخ مفید است که به بیان بی‌طرفانه از حب‌ها و بغض‌هایی که نسبت به حضرت امیر بود و منجر به جنگ جمل شد می‌پردازد.

به گزارش سرویس فرهنگی و اجتماعی خبرگزاری رسا، کتاب الجمل به قلم آزاده جهان‌احمدی توسط نشر شهیدکاظمی منتشر شده که روایت مستند از «کتاب الجمل» شیخ مفید است و به بیان بی‌طرفانه از حب‌ها و بغض‌هایی که نسبت به حضرت امیر بود و منجر به جنگ جمل شد می‌پردازد.

 هیچ عاملی حتی گذر زمان موجب نشده تا این نبرد عجیب در زمانه خودش، مولفه خاص بودن را از دست بدهد. در واقع این نبرد اولین چالش و مواجهه جدی مسلمانان در مورد جهاد بود. آنان پس از رحلت پیامبر(ص) برای نخستین بار با مسئله جدیدی روبرو شدند. تا پیش از این نبرد، مسلمان بر روی کافر و مشرک شمشیر می‌کشید، با فرمان خدا با او می‌جنگیدند و از ثواب جهاد بهره‌مند می‌شدند.

نویسنده در یک پیشگفتار کوتاه به شکل مختصر از روند شکل‌گیری این کتاب یک گزارش به مخاطب ارائه می‌کند. پیشگفتار علی‌رغم کوتاه بودنش حاوی نکات کوتاه اما روشن‌کننده‌ای است. آنچه آزاده جهان احمدی در این کتاب انجام است سامانی جدید و نو، همراه با ادبیات و نثری تاریخی از واقعه جنگ جمل است. آن هم بر مبنای کتابی که شیخ مفید درباره این نبرد نگاشته است. 

نویسنده باحذف برخی موضوعات و به هم ریختن تقدم و تأخر مطالبی که شیخ در کتابش آورده برای ایجاد خط روایی به یک کل منسجم حول محور جنگ جمل، پیش‌زمینه‌ها، علل و نتایج آن بر اساس کتاب شیخ‌مفید رسیده است. به عنوان نمونه آنچه در فصل اول تحت عنوان راز ناخشنودی به علت تمرد عایشه نسبت به حضرت علی(ع) آمده است حاوی مطالبی است که شیخ مفید در پایان کتاب و شرح آنچه بعد از جنگ رخ داده، آورده، اما در این بازنویسی لازم بوده تا در ابتدای متن قرار بگیرد تا اثر دارای منطق روایی باشد.

مولف از بین روایت‌ها آن‌هایی را که دارای اهمیت بیشتری هستند برگزیده و در عین حال به روایت شیخ مفید هم بسنده نکرده است، یعنی هر جا لازم دیده شرح و توضیحی به متن بیفزاید آن را دریغ نکرده است. 

این بازنویسی کاملاً وفادارانه به متن اصلی نوشته شده است. دیالوگ‌ها و نامه‌ها و خطبه‌ها همگی منبطق بر کتاب اصلی آمده است. اما در بیشتر موارد حالات روحی و رفتارها و فضای توصیف شده با اندکی توسل به تخیل توصیف شده است.

فصل دوم شاید مهم‌ترین فصل کتاب باشد. جایی که نطفه ابتدایی فتنه جمل شکل می‌گیرد. علت نارضایتی‌های دامنه‌دار و وسیع از خلیفه سوم، واکنش‌های او در برابر معترضان، عملکرد اطرافیان او از بنی‌امیه و نقش و تلاش حضرت امیرالمومنین(ع) در فرونشاندن آتش فتنه و درگیری و در نهایت ایجاد بستر برای قتل خلیفه از جانب ام‌المومنین و طلحه و زبیر از زمره مطالب این فصل است که نویسنده از عنوان قتل مشکوک برای آن استفاده کرده است. 

فصل سوم به هجوم مردم برای بیعت با حضرت علی(ع) می‌پردازد. جایی که مردمان مسلمان خسته از زمامداری محصول سقیفه به یاد پسر ابوطالب افتادند و در به در او را در نخلستان‌ها و بیابان‌ها جستجو می‌کردند. در جستجوی مردی که خودش را از یادها برده بود آنقدر دویدند و اصرار کردند تا حجت بر علی تمام شد و خلافت را پذیرفت و طولی نکشید که همان‌ها با فتنه‌انگیزی و دنیاخواهی عده‌ای قدرت‌طلب عهد خود را شکستند و خون‌خواه خلیفه‌ای شدند که خودشان راه آب بر او بستند و به خانه‌اش ریختند و به قتلش رساندند. 

فصل چهارم از همین نقطه آغاز می‌شود و چالش‌های حضرت امیر با آنان را در بستری روایی ـ داستانی شرح می‌دهد. بهانه‌جویی‌های مکرر، سوار شدن بر دروغ و وسوسه‌های شیطان آنان را مقابل امام بر حق قرار داد. 

فصل پنجم طولانی‌ترین فصل این کتاب است. فصلی که به شکل مفصل به زمینه‌چینی‌های میدانی اصحاب جمل می‌پردازد و در این میان تلاش فراوان امیرالمومنین برای جلوگیری از وقوع جنگ قابل توجه است. اما پس از اصرار پیمان‌شکنان بر رویارویی امام در جنگ ثابت‌قدم و قاطع تا تارومار آنان پیش رفت. و فصل ششم با عنوان فرونشستن غبار فتنه به گشت و گذار امام در میدان پس از جنگ و شرح‌حال کشته‌شدگان از زبان حضرت است. 

ارسال نظرات