زایمان تقویمی، رویه‌ای غلط در کشور

برخورد با مراکز زایمان تقویمی
امسال وزارت بهداشت با هشدار درباره تبعات زایمان‌های تقویمی که در اغلب موارد به تولد نوزاد چند هفته زودتر از موعد مقرر منجر خواهد شد از برخورد با مراکز زایمان تقویمی خبر داده است.

سلیمان حیدری، سرپرست مرکز نظارت و اعتبار بخشی امور درمان وزارت بهداشت با تاکید بر این که تلاش داریم تا از زایمان‌های تقویمی جلوگیری شود و این کار برخلاف موازین اخلاق، عرف، پزشکی و شرعی است و با آن برخورد می‌شود، می‌گوید: «در بخشنامه‌ای برای مراکز درمانی تاکید شد از انجام این کار جلوگیری شود، اگر مراکز نیز این مسأله را رعایت نکنند، در ارزیابی و اعتبار بخشی آن تجدید نظر خواهد شد تا انعکاس کارکرد خود را ببینند. ناظران ما درصد سزارین را نسبت به تولد‌های معمولی بررسی می‌کنند و اگر شمار آن بیشتر باشد، برخورد قانونی لازم صورت خواهد گرفت».

عوارض ماندگار زایمان زودرس
با این حال زایمان‌های تقویمی گرچه در ابتدای امر تولدی رند را رقم زده و احساس رضایتی در والدین رقم خواهد زد، اما این امر زوایای پنهانی نیز دارد که بدیهی‌ترین آن تهدیدات زودتر به دنیا آمدن نوزاد است. ریه‌های جنین جزو آخرین اندام داخلی بدن است که تشکیل می‌شود و زایمان زودتر از موعد می‌تواند به عدم تکامل سیستم تنفسی منجر شود که بعد از تولد می‌تواند دردسر‌های مختلفی را برای خانواده و نوزاد ایجاد کند.
پزشکان معتقدند که عوارض تنفسی ایجاد شده گاهی منجر به بروز عوارض ماندگار در نوزاد می‌شود و گاهی این دسترسی تنفسی بسیار مقاوم به درمان است و به درمان‌های رایجی که برای این نوزادان انجام می‌شود، پاسخ نمی‌دهد و متأسفانه به مرگ نوزاد منجر می‌شود.

لیلا محمد خانی شهری، دانشجوی دکترای تخصصی بهداشت باروری درباره زایمان‌های تقویمی می‌گوید: «هر چند آمار دقیقی وجود ندارد، اما آنچه از شواهد به دست می‌آید، بیانگر آن است که تعداد زایمان‌ها درتاریخ‌های خاص افزایش می‌یابد و زایمان زودرس یا دیررس در تاریخ‌های رند و به اصطلاح لاکچری اغلب با اصرار والدین اتفاق می‌افتد، البته این اصرار برای تولد نوزاد در تاریخ خاص خالی از خطر و ریسک مرگ نیست».

زایمان به روش سزارین که در تولد‌های تقویمی انجام می‌شود، تبعات زیادی برای مادران دارد و مطالعات نشان می‌دهد که هزینه‌های مالی دوره عمل و بستری در بیمارستان، دارو‌های مصرفی و عوارض احتمالی آنها در اعمال سزارین چند برابر زایمان طبیعی است.
 
تبعات سزارین برای مادران
استاندارد‌های جهانی، نرخ ایده‌آل برای سزارین را بین ۱۰تا۱۵درصد در نظر گرفته‌اند و با وجودی که مرگ‌ومیر و عوارض مادری در سزارین چند برابر زایمان طبیعی بوده و با افزایش روزافزون آن بهبود در کاهش مرگ و میر و عوارض مادر پس از زایمان دیده نشده است، اما در ایران گرایش زیادی به تولد نوزاد به روش سزارین وجود دارد.
محمدخانی درباره عوارض سزارین مادران می‌گوید: «از عوارض این جراحی می‌توان به عفونت محل عمل، عفونت لگن، عفونت ریوی، عفونت مجرای ادراری، آمبولی ریه، ترومبوز وریدی، عوارض بیهوشی و… اشاره کرد؛ همچنین بیماری زایی مادر و نوزاد در این روش زایمان، بیشتر از زایمان طبیعی است».
 
نوزاد نارس، ارمغان زایمان تقویمی
زایمان زودرس یکی دیگر از تبعات رواج زایمان‌های تقویمی است که می‌تواند سلامت نوزاد را تهدید کند، البته در برخی مواقع از جمله بیماری مادر، نداشتن شرایط زایمان طبیعی، مشکلات جنین و ... ممکن است به توصیه پزشک زایمان زودرس انجام شود، اما این زایمان‌ها با توصیه پزشک بوده و در پایان ۳۹ هفتگی دوران حاملگی اتفاق می‌افتد.

این دانشجوی دکترای تخصصی بهداشت باروری درباره عوارض زایمان زودرس بیان می‌کند: «بر اساس شواهد علمی تولد پیش از موعد و نارسی نوزاد قبل از تکمیل مدت طبیعی بارداری که آماده تطابق با زندگی بیرون از رحم نیست روی تکامل ارگان‌های مختلف نوزاد تأثیر منفی خواهد داشت و باعث ایجاد عوارض جسمانی و به خطر افتادن سلامت نوزاد می‌شود».

بیشترین تکامل مغزی جنین در چهار هفته پایانی
به گفته او «طول طبیعی بارداری باید بین ۳۸ تا۴۲ هفته به طول بینجامد، اگر نوزاد زودتر از ۳۸ هفته به دنیا بیاید، کاملا نارس است. یکی از مهم‌ترین علامت‌های زایمان، شروع درد و انقباضات رحمی است که نشانه رسیدن جنین است، حتی در طول فرآیند زایمان، تکامل و آماده شدن جنین برای زندگی در خارج از رحم ادامه دارد. تکامل اندام‌هایی مثل ریه، مغز و آماده شدن دستگاه گوارش در این مسیر رخ می‌دهد. با انجام سزارین‌های انتخابی در تاریخ‌های رند و مناسبتی بخشی از زندگی داخل رحمی را از نوزاد گرفته و او را از تکاملش محروم می‌کنیم.

از آنجا که بیشترین رشد و تکامل مغزی جنین نیز در سه ماهه آخر بارداری صورت می‌گیرد و چهار هفته پایانی تا تولد نیز برای وزن‌گیری و سیستم گوارشی و تنفسی کودک حیاتی است. وقتی نوزاد زودتر به دنیا می‌آید، وزن کمتری خواهد داشت که این موضوع هم در نگهد‌اری بچه یا عوارضی مانند زرد شدن وی تاثیرگذار خواهد بود. از سوی دیگر ممکن است در پروسه شیردهی نتواند ارتباط درستی با مادر برقرار کند و مجبور به استفاده از شیرخشک شود».